Thế giới hôm nay: 24/02/2020

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Bernie Sanders thắng áp đảo trong các cuộc bỏ phiếu kín ở Nevada, chiến thắng thứ ba của ông trong ba cuộc bỏ phiếu giành đề cử của Đảng Dân chủ cho vị trí tổng thống. Chính trị gia dân túy theo tư tưởng xã hội chủ nghĩa dễ dàng vượt qua Joe Biden, Pete Buttigieg và Elizabeth Warren, với một phần lớn phiếu bầu từ cử tri da đen, vốn trước đây được coi là điểm yếu tiềm tàng của ông. Nam Carolina sẽ là bang tiếp theo bỏ phiếu, vào thứ Bảy này.

Miền bắc nước Ý trở thành tâm dịch covid-19 của Châu Âu. Chính phủ Ý đã cách ly hàng chục thị trấn và báo cáo ít nhất 150 ca nhiễm, đặc biệt là các khu vực thuộc Lombardy và Veneto. Các trận đấu bóng đá đã bị hoãn lại và hai ngày cuối của lễ hội hóa trang Venice cũng bị hủy bỏ. Quân đội và cảnh sát được ủy quyền ngăn chặn các vi phạm kiểm dịch và cách ly.

Hàn Quốc cũng báo số ca nhiễm coronavirus tăng lên tới hơn 600. Nhà chức trách đã nâng mức cảnh báo dịch bệnh của nước này lên mức cao nhất, cho phép giới chức bơm thêm ngân sách để chống lại sự lây lan của virus. Hơn một nửa số ca mới có liên quan tới một nhà thờ ở Daegu, đông nam Hàn Quốc.

Một trận động đất mạnh 5,7 độ richter đã tấn công miền tây Iran, làm ít nhất 9 người chết và 30 người bị thương ở tỉnh Van của nước láng giềng Thổ Nhĩ Kỳ. Chính quyền Iran cho biết một phần lớn của khoảng 25 ngôi làng nước này đã bị phá hủy, làm nhiều người bị thương; không có trường hợp tử vong ngay lập tức nào được ghi nhận tại đây.

Các cơ quan bầu cử Iran công bố một chiến thắng áp đảo của phe bảo thủ trong cuộc bầu cử quốc hội hôm Thứ Sáu. Trong bối cảnh quan hệ căng thẳng với Mỹ và nền kinh tế đang xấu đi, đây là tỷ lệ phiếu bầu thấp nhất kể từ khi thành lập nước Cộng hòa Hồi giáo. Chế độ trước đó đã cấm hàng ngàn ứng cử viên ra tranh cử. Chỉ 43% trong số những người đủ điều kiện đi bầu, và tỉ lệ này là 25% ở Tehran.

Berkshire Hathaway công bố thu nhập ròng 81,4 tỷ đô la trong năm 2019, tăng từ mức chỉ 4,0 tỷ đô la năm 2018. Trong lá thư thường niên gửi các cổ đông, Warren Buffett lưu ý rằng 53,7 tỷ đô la của thu nhập năm ngoái đến từ lợi nhuận ròng chưa được hiện thực hóa từ các khoản đầu tư của Berkshire – điều ông cho rằng luật kế toán nên bỏ qua. Thu nhập hoạt động, một thước đo tốt hơn theo quan điểm của ông, vẫn ít thay đổi, xoay quanh mức 24 tỷ đô la.

Tyson Fury đánh bại Deontay Wilder trong hiệp bảy của trận đấu quyền anh hạng nặng được chờ đợi nhất trong nhiều năm. Fury giành ưu thế xuyên suốt, đánh gục Wilder hai lần trước khi Wilder chịu thua. Fury hiện là nhà vô địch thế giới của WBC; một trận đấu với Anthony Joshua, người nắm giữ một đai vô địch thế giới khác, có thể sẽ diễn ra tiếp theo.

TIÊU ĐIỂM

Tổng thống Trump đến thăm Ấn Độ

Donald Trump hôm nay thăm Ấn Độ, nhà lãnh đạo của nền dân chủ hùng mạnh nhất thế giới đến thăm nền dân chủ đông dân nhất thế giới. Ở Gujarat, ông sẽ được đám đông chào đón (ông dự đoán có tới 10 triệu người), trước khi đến thăm Taj Mahal. Nhưng sau đó, ông và thủ tướng Narendra Modi sẽ bắt đầu nói chuyện công việc. Lợi ích địa chính trị của họ ngày càng tương đồng nhau; Ông Trump đã hạ nhiệt mối quan hệ của Mỹ với Pakistan và bắt đầu một cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, nước vừa là láng giềng vừa và đối thủ của Ấn Độ.

Cả hai người đều theo chủ nghĩa dân túy và đều đã làm người Hồi giáo sợ hãi, ông Trump với lệnh cấm nhập cư và ông Modi với luật công dân mới vốn gây ra biểu tình lớn. Mặc dù vậy, vẫn còn đó vấn đề thương mại: ông Trump đã miêu tả Ấn Độ (không phải là không có lý do chính đáng) là kẻ bảo hộ. Ấn Độ có thặng dư thương mại lớn với Mỹ và đã gia tăng hàng rào thuế quan cũng như phi thuế quan. Dù đã hạ nhiệt kể từ đợt căng thẳng thương mại năm 2018, song nhiều điểm tranh cãi vẫn còn đó; sẽ chỉ có một số điều chỉnh nhỏ.

Trung Quốc có thể hoãn họp quốc hội

Các nhà lập pháp cấp cao ở Trung Quốc hôm nay sẽ quyết định xem có nên hoãn phiên họp thường niên của Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc (Nhân đại) hay không. Kỳ họp dự kiến bắt đầu tại Bắc Kinh vào ngày 5 tháng 3, với sự tham gia của gần 3.000 đại biểu từ khắp đất nước. Nhưng các nhà lập pháp dự kiến sẽ đồng ý hoãn họp vì sự bùng nổ của covid-19. Một kỳ họp của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân (Chính hiệp), với 2.000 đại biểu và thường được triệu tập cùng thời điểm, cũng có khả năng bị hoãn lại.

“Lưỡng hội,” tên thường gọp của hai kỳ họp song song này, thường kéo dài khoảng mười ngày và là một điểm nổi bật của chu kỳ chính trị Trung Quốc. Hoãn các kỳ họp này báo hiệu rằng ban lãnh đạo vẫn lo lắng về sự lây lan của covid-19, mặc dù số lượng ca nhiễm mới được xác nhận hàng ngày đã giảm. Có khoảng 400 ca nhiễm tại Bắc Kinh, bao gồm một ổ dịch tại một bệnh viện.

Vấn đề dẫn độ Julian Assange nóng trở lại

Câu chuyện Julian Assange có tất cả các yếu tố của một bộ phim giật gân. Tuy nhiên, về mặt pháp lý, nếu đó là một quyển tiểu thuyết thì nó sẽ không kịch tích lắm. Chương tiếp theo bắt đầu hôm nay, khi một tòa án ở London xem xét liệu người sáng lập WikiLeaks có nên bị dẫn độ sang Mỹ để đối mặt với 18 cáo buộc hay không, bao gồm cả âm mưu hack các máy tính của Bộ Quốc phòng. Các luật sư của ông Assange có khả năng lập luận rằng các cáo buộc nằm ngoài phạm vi hiệp ước dẫn độ của hai nước, và rằng ông không đủ sức khỏe để ra tòa.

Trong khi thẩm phán đang cân nhắc, chính trị vẫn đang diễn ra bên ngoài phòng xử. Jeremy Corbyn, lãnh đạo Công đảng, ủng hộ ông Assange. Donald Trump cũng sẽ theo dõi. Tổng thống Mỹ không hài lòng với quyết định gần đây của Anh, vốn cho phép Huawei, một công ty công nghệ Trung Quốc, tham gia vào quá trình xây dựng mạng điện thoại 5G. Việc không dẫn độ ông Assange sẽ càng làm Mỹ tức giận hơn.

Đảng cầm quyền Đức đứng trước thách thức lớn

Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo đang cầm quyền của Đức hiếm khi trải qua sự xáo trộn nào lớn như vậy. Vào ngày 10 tháng 2, lãnh đạo đảng, Annegret Kramp-Karrenbauer, đã từ chức sau khi đảng bộ CDU ở Thuringia, một bang miền đông nước Đức, đã liên minh với đảng Sự lựa chọn khác cho nước Đức (AfD) cực hữu để ngăn một chính phủ cánh tả cầm quyền. Giữa làn sóng phản đối kịch liệt khắp toàn quốc, CDU Thuringian tuần trước đã quyết định chấp nhận chính phủ cánh tả, nhưng điều đó đã vi phạm các quy tắc của đảng cầm quyền, gây ra xáo trộn lớn trong nội bộ.

Không có gì ngạc nhiên khi CDU chịu thất bại lớn trong cuộc bầu cử hôm qua tại Hamburg. Trong khi đó, đảng này đang bị chia rẽ về thủ tục thay thế bà Kramp-Karrenbauer (và hoàn toàn có thể là cả Angela Merkel khi bà thôi giữ chức thủ tướng vào năm tới), và về mối quan hệ phai nhạt của nó với Đảng Bavaria trong liên minh. Đã dành tuần trước để lắng nghe các ứng viên tiềm năng, hôm nay bà Kramp-Karrenbauer sẽ đưa ra các đề xuất cho ban lãnh đạo CDU.

Các nước họp bàn về đa dạng sinh học

Hôm nay sẽ khai mạc Hội nghị Liên hợp quốc về Đa dạng Sinh học ở Rome. Đây là diễn đàn lớn nhất thế giới về chủ đề này, với cùng một định dạng và mục đích như Công ước Khung của LHQ về Biến đổi Khí hậu. Mối đe dọa đối với đa dạng sinh học là nghiêm trọng. Một báo cáo năm ngoái cho thấy 1 triệu loài động vật và thực vật có nguy cơ bị tuyệt chủng. Nông nghiệp và đánh cá mở rộng, đặc biệt ở các vùng nhiệt đới đa dạng sinh học, là thủ phạm chính. Biến đổi khí hậu cũng đóng một vai trò nhất định.

Trong năm 2010, các chính phủ đã đồng ý về 21 mục tiêu đa dạng sinh học (phần lớn chưa đạt được). Hôm nay các quốc gia sẽ bắt đầu bàn luận về một bộ mục tiêu mới, và sẽ được hoàn thành vào tháng Mười. Khả năng cao các nước nghèo sẽ xin tiền để giúp đạt được các mục tiêu bảo tồn, trong khi các nước giàu yêu cầu họ ít tham nhũng hơn và quản trị tốt hơn. Tất cả các bên hy vọng biến 2020 trở thành một năm mang tính bước ngoặt đối với đa dạng sinh học. Để thành công, họ phải sớm vượt qua các tranh cãi; thời gian không còn nhiều.