Nguồn: President Lincoln dies, History.com
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Vào ngày này năm 1865, lúc 7 giờ 22 phút sáng, Tổng thống thứ 16 của Hoa Kỳ là Abraham Lincoln đã qua đời vì bị bắn vào đêm trước đó bởi John Wilkes Booth, một diễn viên và là người ủng hộ Hợp bang miền Nam. Tổng thống Lincoln qua đời chỉ sáu ngày sau khi Tướng Robert E. Lee của Hợp bang miền Nam và quân đội của ông ta đầu hàng tại Appomattox, chính thức chấm dứt Nội chiến Hoa Kỳ.
Booth đã ở lại miền Bắc trong suốt nội chiến dù là người ủng hộ phe miền Nam. Ban đầu, Booth đã lên kế hoạch bắt cóc và đưa Tổng thống Lincoln đến Richmond, thủ đô của Hợp bang miền Nam. Tuy nhiên, vào ngày 20/03/1865, ngày dự định thực hiện vụ bắt cóc, Lincoln đã không xuất hiện tại nơi mà Booth và sáu kẻ bắt cóc khác đã chờ sẵn.
Hai tuần sau, Richmond rơi vào tay lực lượng Liên bang Miền Bắc. Tháng 4, khi quân đội Hợp bang đã gần như sụp đổ trên toàn miền Nam, Booth đã ấp ủ một kế hoạch tuyệt vọng để cứu Hợp bang miền Nam.
Khi biết Lincoln sẽ tới tham dự buổi công diễn vở nhạc kịch Our American Cousin nổi tiếng của Laura Keene tại Nhà hát Ford vào ngày 14/04, Booth đã lên kế hoạch ám sát Lincoln, Phó Tổng thống Andrew Johnson và Ngoại trưởng William H. Seward. Bằng việc sát hại tổng thống và hai trong số những người có khả năng kế vị ông, Booth và đồng bọn hy vọng sẽ đưa chính phủ Hoa Kỳ rơi vào tình trạng tê liệt.
Tối ngày 14/04, kẻ cùng tham gia âm mưu Lewis T. Powell đã đột nhập vào nhà của Ngoại trưởng Seward, làm ông và ba người khác bị thương nặng. Trong khi đó, người được giao nhiệm vụ ám sát Phó Tổng thống Johnson là George A. Atzerodt đã hoảng sợ và bỏ cuộc. Về phần Booth, ngay sau 10 giờ tối, hắn đã lẻn vào khu ghế ngồi của Lincoln và bắn tổng thống một phát duy nhất từ phía sau đầu.
Sau khi chém một sĩ quan đang chạy về phía mình, Booth đã nhảy lên sân khấu và hét lên: “Kẻ bạo tàn luôn bị kết liễu. Miền Nam đã được trả thù!” Dù bị gãy chân trái khi nhảy xuống từ ô ghế ngồi của Lincoln, Booth đã chạy trốn thành công khỏi Washington.
Bị thương nặng, Tổng thống Lincoln đã được đưa đến một nhà nghỉ bình dân đối diện Nhà hát Ford. Vào khoảng 7 giờ 22 phút sáng hôm sau, Abraham Lincoln qua đời, trở thành tổng thống đầu tiên bị ám sát trong lịch sử Hoa Kỳ. Thi thể của ông được đưa về Nhà Trắng, sau đó tới ngày 18/04 được đưa tới điện Capitol để đặt vào linh cữu. Ngày 21/04, thi thể Lincoln được chuyển đến ga xe lửa và đưa về Springfield, Illinois, quê nhà của Lincoln trước khi ông trở thành tổng thống.
Trong hành trình trang nghiêm của chuyến tàu chạy qua miền Bắc, hàng chục nghìn người Mỹ đã xếp hàng dọc hai bên đường để bày tỏ lòng kính trọng đối với nhà lãnh đạo đã khuất. Ngày 04/05/1865, Lincoln được an táng tại Nghĩa trang Oak Ridge, gần Springfield.
Booth đã bị quân đội và mật vụ truy đuổi ráo riết, cuối cùng bị dồn vào một nhà kho gần Bowling Green, Virginia. Hắn có lẽ đã chết vì một viên đạn tự bắn khi nhà kho bị đốt cháy. Trong số tám người khác bị buộc tội đồng mưu sát, bốn người bị treo cổ, bốn người còn lại bị tuyên án tù.
