Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Hàn Quốc chỉ ghi nhận 8 ca nhiễm covid-19 mới, lần tăng một chữ số đầu tiên kể từ khi nước này trở thành tâm dịch với vụ bùng phát tại một cộng đồng tôn giáo ở Daegu. Thành công của họ trong việc ngăn chặn căn bệnh lây lan – với giãn cách xã hội và đặc biệt là xét nghiệm rộng khắp mà không cần phong tỏa – đã được nghiên cứu rộng rãi bởi nhiều nước khác.
Jimmy Lai (trong hình), ông trùm truyền thông Hồng Kông sở hữu Apple Daily, tờ báo thường xuyên chỉ trích chính quyền Hong Kong và Trung Quốc đại lục, đã bị bắt cùng các nhà hoạt động khác bao gồm các nhà lập pháp và luật sư. Năm ngoái, sự phản đối đạo luật dẫn độ đã biến thành những cuộc biểu tình liên tục ủng hộ dân chủ. Ông Lai và những người khác bị bắt vì tổ chức và tham gia vào các hoạt động tụ tập trái phép.
Kitô hữu Chính thống giáo trên khắp thế giới ăn mừng Phục sinh giữa lúc các nhà thờ hầu như vẫn trống rỗng. Nga kêu gọi mọi người ở nhà; Ukraine đã triển khai cảnh sát để ngăn chặn các tín đồ tụ tập. Một buổi lễ tại Nhà thờ Holy Sepulchre ở Jerusalem, nơi một ngọn lửa thiêng theo truyền thống được châm cho nến của hàng ngàn du khách, giờ chỉ có vài tu sĩ cao cấp tham dự.
Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez cho biết trẻ em sẽ được phép tự do ra ngoài vào ngày 27 tháng 4, trong khi những hạn chế chung vẫn được duy trì cho đến ít nhất là 9 tháng 5. Quốc gia chịu thiệt hại nặng nề thứ hai Châu Âu này, chỉ sau Ý, dường như đã qua đỉnh dịch – tỷ lệ tử vong của Chủ nhật là thấp nhất trong gần một tháng – song ông Sánchez nói những tín hiệu tốt này là “mỏng manh”.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi nói các đồng nghiệp Dân chủ và Cộng hòa của bà đang “rất gần” với việc đạt thỏa thuận bổ sung 250 tỷ đô la vào quỹ giải cứu doanh nghiệp nhỏ của đất nước. Quốc hội đã thông qua khoản kích thích 2,3 nghìn tỷ đô la vào tháng trước nhưng số tiền đã nhanh chóng cạn kiệt trước khi được phân bổ cho các doanh nghiệp nhỏ.
Amazon kéo dài việc đóng cửa sáu kho hàng ở Pháp khi bế tắc với các công nhân quanh vấn đề bảo vệ họ trước coronavirus vẫn tiếp diễn. Một tòa án đã ra lệnh cho Amazon ngừng cung cấp tất cả trừ các mặt hàng thiết yếu cho đến khi họ có thể tiến hành các biện pháp an toàn kỹ lưỡng; gã khổng lồ thương mại điện tử vặn lại rằng định nghĩa về “hàng thiết yếu” là mơ hồ. Vụ tranh chấp sẽ trở lại tòa án vào ngày 21 tháng 4.
Neiman Marcus, một chuỗi cửa hàng bách hóa Mỹ, có thể nộp đơn xin bảo hộ phá sản trong tuần này, Reuters đưa tin. Đây sẽ là nạn nhân bán lẻ lớn đầu tiên của đại dịch covid-19. Công ty có trụ sở tại Dallas, là bên cũng sở hữu Last Call và Bergdorf Goodman, nợ khoảng 4,8 tỷ đô la sau một vụ mua lại bằng nghiệp vụ đòn bẩy hồi năm 2013.
TIÊU ĐIỂM
Các nước tăng cường xét nghiệm trước khi nới phong tỏa
Ở vài nước, một số cửa hàng và trường học hôm nay sẽ mở cửa trở lại – những bước đầu tiên nhằm nới lỏng các lệnh phong tỏa kéo dài hàng tuần giúp làm chậm sự lây lan của coronavirus. Nhằm ngăn chặn làn sóng lây nhiễm thứ hai, các quốc gia này đang tăng cường xét nghiệm nhằm xác định và cách ly những người bị nhiễm bệnh trước khi họ có thể lây cho người khác. Các nhà khoa học cho rằng 70-90% tất cả những người tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh nên được truy tìm, xét nghiệm và cách ly để dập dịch.
Vì mục tiêu đó, Đức và các nước khác đang thuê hàng ngàn nhân viên truy tìm người tiếp xúc gần và tung ra các ứng dụng ghi lại thông tin chi tiết về các tiếp xúc gần của người dân theo thời gian thực. Để hoạt động như ý, các ứng dụng như vậy cần phải được tải xuống bởi ít nhất 60% dân số. Nhiều người nghi ngờ khó đạt con số đó. Song khi đứng trước lựa chọn khác là ở nhà thêm nhiều tháng, ngay cả những người châu Âu thích sự riêng tư nhất cũng có thể sẽ xem xét lại. Một cuộc khảo sát gần đây cho thấy 70% người Đức sẽ vui vẻ cài đặt ứng dụng truy tìm người tiếp xúc gần.
Các nước Bắc Âu xem xét dỡ bớt phong tỏa
Các trường mẫu giáo Na Uy hôm nay mở cửa trở lại, còn trường học sẽ phải đợi đến tuần sau. Các nhà vật lý trị liệu có thể trở lại làm việc với các quy chuẩn an toàn mới và người Na Uy có thể một lần nữa ghé thăm nhà nghỉ mùa hè của họ. (Những căn nhà kiểu này đã bị cấm nhằm giảm tải cho các đội sơ tán y tế). Nước này cho rằng họ đã kiểm soát được covid-19. Họ có số người chết vì dịch thấp nhất trong số các nước Scandinavia sau khi áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội vào ngày 12 tháng 3.
Nhưng họ không phải là nước đầu tiên bắt đầu nới lỏng: Đan Mạch bắt đầu mở lại trường học từ 15 tháng 4, và hôm nay các thợ làm tóc đã đi làm trở lại. Cả hai nước đã sớm đóng cửa biên giới và áp đặt phong tỏa. Ngược lại, Thụy Điển láng giềng là quốc gia châu Âu có ít hạn chế nhất: các trường tiểu học và nhà hàng vẫn mở cửa, trong khi chính phủ trông đợi công dân tự giác chấp hành khuyến nghị giãn cách xã hội. Sự tương phản đã tạo ra một thí nghiệm tự nhiên. Cho đến nay, chặt chẽ vẫn tốt hơn: Thụy Điển có tỷ lệ tử vong cao nhất ở Scandinavia.
Úc cứu lao động thất nghiệp bằng lương hưu non
Lệnh đóng cửa các doanh nghiệp không thiết yếu của Úc, tới nay là tuần thứ năm, dường như đang giúp ngăn chặn sự lây lan của covid-19. Tuy nhiên, nền kinh tế Úc bị một đòn đau. Chính phủ của Scott Morrison đã tìm cách cứu nhiều công nhân mới thất nghiệp của nước này bằng một chương trình trợ cấp tiền lương – và bằng tiền tiết kiệm của chính họ. Hôm nay, Úc bắt đầu cho phép người dân rút sớm tới 10.000 đô la Úc (6.370 đô la Mỹ) từ quỹ lương hưu của họ. Họ sẽ có thể rút thêm 10.000 đô la nữa sau ngày 30 tháng 6.
Kể từ khi chính sách được công bố vào ngày 22 tháng 3, ngành công nghiệp quản lý tài sản của Úc đã sẵn sàng cho cơn bão sắp tới. Ngành này ước tính khách hàng có thể rút tới 50 tỷ đô la Úc (31,8 tỷ đô la Mỹ) từ tổng tài sản trị giá 2,95 nghìn tỷ đô la Úc của họ. Ngành này phàn nàn rằng họ đã không được tham vấn trước khi chính sách được công bố. Nhưng Morrison vẫn muốn nhiều hơn, kêu gọi một công ty quản lý lương hưu giúp tái cấp vốn hãng hàng không Virgin Australia đang gặp khó khăn.
Mỹ băn khoăn việc mở cửa lại nền kinh tế
Lệnh phong tỏa ở Mỹ đang gây tổn thất. Các văn phòng thất nghiệp đang quá tải, đồng nghĩa với việc mọi người không nhận được tiền khi họ cần. Theo một thượng nghị sĩ, chương trình cho vay doanh nghiệp nhỏ của chính phủ đã hết tiền, với ít nhất 700.000 doanh nghiệp vẫn đang chờ các khoản vay. Được Donald Trump ủng hộ, các nhà hoạt động cánh hữu ở một số bang đã xuống đường biểu tình phản đối phong tỏa.
Ông Trump và Gavin Newsom, thống đốc California, đã đưa ra các nguyên tắc tái mở cửa giống hệt nhau – và nhấn mạnh còn lâu nước Mỹ với có thể mở cửa lại một cách an toàn. Chẳng hạn, cả hai đều kêu gọi tăng cường xét nghiệm và có các hệ thống theo dõi tiếp xúc gần, những điều Mỹ không có. Kế hoạch của liên bang yêu cầu các hệ thống y tế phải có khả năng “cung cấp nhanh chóng và độc lập” trang bị bảo hộ và thiết bị y tế với số lượng đủ để đối phó dịch bùng phát, điều vẫn là một giấc mơ xa vời. Người Mỹ có thể bị tổn thất lớn do phong tỏa, nhưng việc mở cửa trở lại vội vàng, xuất phát từ động cơ chính trị, sẽ là thảm họa.
Brazil thay bộ trưởng y tế
Bộ trưởng y tế mới, Nelson Teich, bắt đầu làm việc ngày hôm nay. Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro đã sa thải người tiền nhiệm Luis Mandetta hôm 16 tháng 4 sau khi hai người mâu thuẫn trong nhiều tuần về các biện pháp làm chậm sự lây lan của covid-19. Ông Mandetta ủng hộ các hướng dẫn giãn cách xã hội của WHO; Ông Bolsonaro muốn người Brazil trở lại làm việc. Ông Teich nói sức khỏe người dân và nền kinh tế “bổ sung cho nhau”.
Brazil có 37.437 ca nhiễm và 2.388 ca tử vong chính thức, nhưng xét nghiệm không đủ nghĩa là con số thực có lẽ cao hơn nhiều. Đỉnh dịch được dự kiến phải đến tháng 5 hoặc tháng 6, nhưng một số bệnh viện ở tâm dịch São Paulo đã hết giường chăm sóc đặc biệt vì bệnh nhân covid-19. Đa số người Brazil nói rằng họ ủng hộ phong tỏa do các thị trưởng và thống đốc áp đặt, nhưng chỉ 49% cư dân São Paulo hoàn toàn tuân thủ. Những người ủng hộ ông Bolsonaro đã lái ô tô xuyên thành phố để phản đối vào ngày 18 tháng 4, bấm còi và chặn giao thông gần một bệnh viện.
