Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tây Ban Nha ghi nhận số ca tử vong trong ngày do covid-19 thấp nhất kể từ giữa tháng 3. Hôm Chủ nhật có 164 người chết, nâng tổng số lên 25.264 người. Đây là một tin đáng khích lệ đối với một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch bệnh trên thế giới, đặc biệt là khi phong tỏa bắt đầu được dỡ bỏ vào thứ Bảy. Người lớn đã được phép tập thể dục ngoài trời, lần đầu tiên sau bảy tuần.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Michael Pompeo nhắc lại lời Tổng thống Donald Trump rằng coronavirus có thể bắt nguồn từ một phòng thí nghiệm ở thành phố Vũ Hán của Trung Quốc, nơi khởi phát dịch covid-19. Ông Pompeo cho biết có “bằng chứng rất lớn” về vấn đề này, mặc dù không đưa ra bất kỳ chi tiết nào. Ông cũng lặp đi lặp lại tuyên bố chính phủ Trung Quốc đã che đậy sự thật.
Triều Tiên và Hàn Quốc nổ súng vào nhau ở khu phi quân sự giữa hai nước. Các phát đạn từ miền Bắc bắn vào một đồn gác và miền Nam đã trả đũa. Cả Mỹ và Hàn Quốc đều cho biết các phát súng đầu tiên là tai nạn không cố ý. Vụ việc xảy ra ngay sau khi lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong Un tái xuất trước công chúng sau ba tuần vắng mặt không lý do.
Warren Buffett nói trong cuộc họp cổ đông thường niên của Berkshire Hathaway (họp online) rằng tập đoàn đã bán cổ phần tại bốn hãng hàng không Mỹ. Đại dịch covd-19, theo ông, đã thay đổi “rất lớn” ngành công nghiệp này. Berkshire báo cáo lỗ ròng quý đầu năm tới 49,7 tỷ đô la, gây ra bởi sự sụt giảm giá trị các cổ phần công ty đang nắm giữ. Lợi nhuận hoạt động của công ty (tiêu chuẩn đánh giá được ông Buffett ưa thích) tăng 5,7% theo cùng kỳ năm trước, lên 5,9 tỷ đô la.
Rolls-Royce sẽ cắt giảm tới 8.000 trong số 52.000 nhân công của mình, Financial Times đưa tin. Nhà sản xuất động cơ máy bay của Anh bị ảnh hưởng nặng nề vì ngành hàng không suy sụp do đại dịch covid-19. Hồi tháng Tư họ đã huỷ chia cổ tức lần đầu tiên sau 30 năm.
Tòa án tối cao Israel bắt đầu hai ngày xem xét các kiến nghị phản đối thành lập một chính phủ mới do Binyamin Netanyahu điều hành. Thủ tướng phải đối mặt với một phiên tòa vì tội nhận hối lộ và các hành vi phạm tội khác trong tháng này. Ông Netanyahu và đối thủ chính của ông, Benny Gantz, đã đạt được thỏa thuận liên minh vào tháng 4, vài tuần sau cuộc tổng tuyển cử thứ ba của Israel chỉ trong vòng một năm.
Boris Johnson kể lại cách ông suýt chết vì covid-19 trong bệnh viện. Thủ tướng Anh nói có thời điểm, việc xem xét liệu có nên đặt máy thở cho ông hay không là “50-50”; các kế hoạch dự phòng cũng được vạch ra phòng trường hợp ông qua đời. Ông nói một trong những cái tên của đứa con trai mới chào đời của ông là được đặt theo hai vị bác sĩ đã cứu mạng ông.
TIÊU ĐIỂM
Ý gỡ phong tỏa từng bước
Hơn 4 triệu người Ý sáng nay quay lại làm việc lần đầu tiên sau tám tuần, khi một trong những lệnh phong tỏa chặt chẽ nhất Châu Âu được gỡ bớt. Một loạt các ngành công nghiệp có thể quay lại hoạt động. Mọi người có thể đến thăm họ hàng – mặc dù không thể thăm hầu hết bạn bè. Họ cũng không thể đi lại giữa các vùng mà không có lý do chính đáng. Phức tạp hơn, các thống đốc vùng còn cho phép các quyền tự do khác nhau trong một số khu vực.
Cũng như các nhà lãnh đạo quốc gia khác, thủ tướng Giuseppe Conte bị kẹt giữa một bên là các cố vấn khoa học thúc giục thận trọng và một bên, chủ yếu là cánh hữu, đang mong ngóng vực dậy nền kinh tế. Số phận của chính phủ đang bị đe dọa. Những người phản đối ông Conte bao gồm cả cựu thủ tướng Matteo Renzi. Đảng của ông Renzi có thể giành lấy thế đa số từ tay chính phủ đương nhiệm. Nhưng ngay cả khi một số mặt đời sống bình thường trở lại, các nhà dịch tễ học vẫn sẽ theo dõi sát sao bất kỳ sự gia tăng ca nhiễm nào ở một quốc gia nơi đã ghi nhận hơn 28.000 ca tử vong, cao nhất chỉ sau Mỹ.
Các nước hợp sức tìm vắc-xin
Các lãnh đạo thế giới hôm nay sẽ họp online để gây quỹ cho việc phát triển thuốc chữa coronavirus. Hội nghị Cam kết Quốc tế về Phản ứng Toàn cầu trước coronavirus đang được Ủy ban châu Âu và tám quốc gia đồng tổ chức: Anh, Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản, Na Uy và Ả Rập Saudi. Họ hy vọng gây được 8,3 tỷ đô la để phát triển một loại vắc-xin chống coronavirus và phát triển các phương pháp xét nghiệm cũng như điều trị mới cho căn bệnh này.
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết vào cuối tuần rằng số tiền này “mới chỉ là khởi đầu”. “Tôi cho rằng theo thời gian chúng ta sẽ cần nhiều tiền hơn nữa”, bà nói với Deutsche Welle, một kênh truyền hình của Đức. Anh, một trong những nhà tài trợ lớn nhất cho quỹ quốc tế để tìm vắc-xin, sau đó sẽ tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh Toàn cầu về Vắc-xin vào ngày 4 tháng 6. Thủ tướng Boris Johnson cuối tuần qua cũng vừa kể lại việc ông suýt chết vì covid-19 trong bệnh viện.
Norwegian Air thoi thóp
Khi hãng hàng không giá rẻ khởi động các chuyến bay đường dài vào năm 2013, các cổ đông dự đoán sẽ có lãi lớn. Nhưng kết quả cuộc họp khẩn cấp vào hôm nay nhằm xem xét việc chuyển đổi phần lớn khoản nợ của Norwegian Air thành cổ phiếu sẽ xóa sạch những hy vọng ấy. Ước mơ của Bjorn Kjos, người đồng sáng lập Norwegian Air, là phá vỡ thế độc quyền của ba liên minh hàng không lớn trên các tuyến bay xuyên Đại Tây Dương.
Song việc mở rộng quá vội vàng, vốn đẩy giá vé xuống dưới cả mức lợi nhuận, và một bảng cân đối kế toán lỏng lẻo không đủ khả năng đối phó với những tổn thất [do giá vé rẻ] ấy, đặt hãng này vào thế dễ bị tổn thương. Và sau đó thì covid-19 tấn công, khiến hãng chỉ có thể bay 7 trong số 168 tàu bay của mình. Norwegian Air có kế hoạch khôi phục dịch vụ trong năm tới, nhưng sẽ hết tiền trong tháng này nếu không được cứu trợ bởi chính phủ. Na Uy đã bơm cho hãng 3 tỷ krona (283 triệu đô la), với điều kiện Norwegian Air cắt giảm mớ nợ của mình. Điều đó đặt các cổ đông vào một tình thế ngặt nghèo: thấy số cổ phiếu của họ bị pha loãng xuống chỉ còn 5,2% trên tổng số cổ phiếu, hoặc hãng hàng không sẽ bị phá sản.
Ngành thịt của Mỹ gặp khó
Tyson Foods, công ty chế biến thịt lớn nhất nước Mỹ, hôm nay công bố kết quả quý. Các nhà đầu tư có lẽ sẽ không nhận được tin tốt. Tuần trước chủ tịch John Tyson đã cảnh báo về việc chuỗi cung ứng thực phẩm “bị phá vỡ” vì tác động của covid-19 lên ngành công nghiệp. Các lò giết mổ rất đông đúc và tốn nhiều sức người, và vì vậy có khả năng trở thành ổ dịch. Hơn 20 lò đã đóng cửa trong khi phần còn lại phải giảm sản lượng, cắt giảm tới một phần ba công suất chế biến thịt lợn và một phần bảy công suất thịt bò của Mỹ.
Ít động vật hơn đang bị giết thịt vì nghẽn cổ chai: số lượng lợn được giết mổ giảm 35% so với thời điểm này năm ngoái. Giá gia súc đã giảm mạnh. Tyson và các công ty thịt khác có thể tính giá bán cho siêu thị cao hơn, mặc dù tỷ suất lợi nhuận cao hơn sẽ khó bù đắp được sự sụt giảm lớn về sản lượng. Tổng thống Donald Trump gần đây đã xếp các cơ sở giết mổ vào loại “cơ sở hạ tầng quan trọng”, nhằm giữ cho họ hoạt động tốt. Đối với người tiêu dùng, sự gián đoạn này đồng nghĩa với giá cao hơn và ít thịt ngon hơn. Hãy thưởng thức những miếng ức gà ngay bây giờ khi bạn còn có thể.
Thượng viện Mỹ họp trở lại
Hai phần ba các thượng nghị sĩ Mỹ đã hơn 60 tuổi và Washington, DC vẫn đang ở nhà theo lệnh của chính quyền. Dù vậy, Thượng viện hôm nay sẽ họp trở lại (mặc dù Hạ viện, với độ tuổi tương đương, đã kéo dài lịch nghỉ dịch). Trong một trường hợp hiếm hoi cho thấy sự hợp tác lưỡng đảng, Mitch McConnell, lãnh đạo phe đa số ở Thượng viện và bà Nancy Pelosi, Chủ tịch Hạ viện, đã từ chối đề nghị tăng xét nghiệm của chính quyền Trump, sau khi bác sĩ của Quốc Hội thừa nhận rằng ông không thể nhanh chóng xét nghiệm tất cả 100 thượng nghị sĩ, và kết quả sẽ mất hai ngày mới có.
Nhưng hợp tác lưỡng đảng sẽ sớm biến mất. Một trong những nhiệm vụ đầu tiên của Thượng viện sẽ là phê chuẩn Justin Walker, cựu thư ký của Chánh án Brett Kavanaugh, vào tòa án phúc thẩm quan trọng nhất của Mỹ – mặc dù Hiệp hội Luật sư Hoa Kỳ đánh giá ông “không đủ tiêu chuẩn” vì ít kinh nghiệm xét xử. Chương trình nghị sự còn bao gồm: một phiên điều trần phê chuẩn John Ratcliffe, một người trung thành với Trump nhưng không hề có kinh nghiệm tình báo, làm Giám đốc Tình báo Quốc gia. Quốc hội cũng sẽ bắt đầu thảo luận về gói hỗ trợ coronavirus tiếp theo.
