Nguồn: Sacco and Vanzetti executed, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này 1927, bất chấp các cuộc biểu tình trên toàn thế giới nhằm ủng hộ sự vô tội của họ, hai người vô chính phủ gốc Ý Nicola Sacco và Bartolomeo Vanzetti vẫn bị xử tử vì cáo buộc giết người.
Ngày 15/04/1920, một nhân viên phụ trách tiền lương làm việc cho một công ty giày ở South Braintree, Massachusetts, đã bị bắn chết cùng với vệ sĩ của mình. Những kẻ giết người, được mô tả là hai người đàn ông Ý, đã trốn thoát với số tiền hơn 15.000 USD. Sau khi đến một garage để nhận lại chiếc xe mà cảnh sát cho là có liên quan đến tội ác, Sacco và Vanzetti đã bị bắt và bị buộc tội. Dù cả hai người đều mang súng và khai man khi bị bắt nhưng cả hai đều không có tiền án tiền sự. Ngày 14/07/1921, họ bị đưa ra tòa và phải chịu án tử hình.
Sự ủng hộ cho phe cấp tiến đang tăng cao ở Mỹ vào thời điểm đó, và phiên tòa xét xử Sacco và Vanzetti bị nhiều người coi là giật gân và phi pháp. Nhà chức trách đã không đưa ra được bất kỳ bằng chứng nào về số tiền bị đánh cắp, và phần lớn các bằng chứng chống lại hai bị cáo đều không đáng tin.
Trong vài năm sau đó, các cuộc biểu tình nhỏ lẻ đã được tổ chức tại Massachusetts và trên toàn thế giới nhằm kêu gọi trả tự do cho hai người này, đặc biệt là sau khi Celestino Madeiros, một phạm nhân đang thụ án tội giết người, thú nhận vào năm 1925 rằng hắn đã tham gia vào vụ sát hại nhân viên tiền lương cùng với băng đảng Joe Morelli. Tòa án Tối cao Tiểu bang từ chối đảo ngược phán quyết, Thống đốc Massachusetts Alvan T. Fuller cũng từ chối khoan hồng. Trong những ngày trước khi Sacco và Vanzetti bị hành quyết, biểu tình đã được tổ chức tại các thành phố trên khắp thế giới, thậm chí còn có bom cài ở Thành phố New York và Philadelphia. Dù vậy, vào ngày 23/08, Sacco và Vanzetti đã phải ngồi vào ghế điện.
Năm 1961, giám định súng của Sacco bằng các kỹ thuật pháp y hiện đại đã chứng minh rằng đó chính là khẩu súng đã giết chết người vệ sĩ, mặc dù có rất ít bằng chứng để chứng minh tội lỗi của Vanzetti. Năm 1977, Thống đốc Massachusetts Michael Dukakis đã đưa ra một tuyên bố minh oan cho Sacco và Vanzetti, nói rằng họ đã bị đối xử bất công và không nên có sự kỳ thị nào với tên tuổi của họ.
