Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Số ca nhiễm covid-19 được xác nhận ở Ấn Độ đã vượt quá 7 triệu, với hơn 108.000 người chết. Trong khi đó, Bộ Y tế Brazil xác nhận hơn 150.000 người đã chết vì virus. Ấn Độ và Brazil lần lượt có số ca mắc covid-19 nhiều thứ hai và thứ ba trên thế giới. Chỉ có Mỹ là cao hơn. Số ca nhiễm của Ấn Độ dự kiến sẽ vượt Mỹ trong vòng vài tuần tới.
Azerbaijan cáo buộc Armenia vi phạm lệnh ngừng bắn do Nga làm trung gian vừa mới ký hôm thứ Bảy khi thực hiện pháo kích vào các thành phố Ganja và Mingachevir. Armenia bác bỏ cáo buộc và tuyên bố Azerbaijan mới là bên phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn khi pháo kích vào Stepanakert, thủ phủ của Nagorno-Karabakh, vùng đất nơi người Armenia sinh sống trong lãnh thổ Azerbaijan, trung tâm của cuộc xung đột.
Truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin Quân đội Giải phóng Nhân dân đã tổ chức tập trận mô phỏng cuộc xâm lược một hòn đảo vào Ngày Song Thập (10 tháng 10), tức quốc khánh Đài Loan. Đảng Cộng sản Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình và có ý định thống nhất nó với đại lục.
Công ty dầu mỏ quốc gia Libya thông báo sẽ tiếp tục sản xuất tại mỏ dầu lớn nhất đất nước, ba tuần sau khi Khalifa Haftar, một thủ lĩnh quân sự chống chính phủ do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn ở Tripoli, cho biết ông sẽ chấm dứt lệnh phong tỏa dầu kéo dài nhiều tháng. Tin này đến sau khi các cuộc đàm phán hòa bình sơ bộ được khởi động trước thềm đối thoại do LHQ bảo trợ dự kiến vào tháng tới.
Ngân hàng Thương mại Quốc gia (NCB) Ả Rập Saudi thông báo mua Samba Financial Group, một ngân hàng khác, với giá 14,8 tỷ đô la. Nếu việc sáp nhập được các cơ quan quản lý thông qua, kết quả sẽ là sự xuất hiện của ngân hàng lớn nhất vương quốc, với tài sản 223 tỷ đô la và vốn hóa thị trường 46 tỷ đô la. NCB nói họ sẽ kiểm soát 1/4 ngành ngân hàng ở Ả Rập Saudi.
Một số dân quân Iraq do Iran hậu thuẫn đã đồng ý ngừng các cuộc tấn công rocket vào lực lượng Mỹ đóng tại nước này với điều kiện chính phủ Iraq đưa ra thời gian biểu cho việc rút quân của họ. Chính quyền Trump, vốn đang giảm dần việc triển khai quân của Mỹ, vào tháng trước đã đe dọa đóng cửa đại sứ quán Mỹ trừ khi chính phủ làm nhiều hơn trong việc ngăn chặn các cuộc tấn công của dân quân.
Cơ quan khoa học quốc gia của Úc đã công bố nghiên cứu cho thấy SARS-Cov-2, loại virus gây ra covid-19, có thể lây nhiễm trên các bề mặt như tiền giấy, màn hình điện thoại và thép không gỉ đến 28 ngày khi được giữ ở nhiệt độ phòng và trong bóng tối. Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm trước đây cho rằng virus chỉ có thể tồn tại từ hai đến ba ngày.
TIÊU ĐIỂM
Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố sắp thử S-400
Sẽ là quá đơn giản hoá vấn đề nếu nói quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga là phức tạp. Một mặt, hai cường quốc đang tiến hành chiến tranh ủy nhiệm ở Syria, Libya và gần đây nhất là Nagorno-Karabakh, nơi Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn Azerbaijan chống lại Armenia, một đồng minh của Nga. Mặt khác, họ hợp tác trong các vấn đề quốc phòng, làm phật lòng Mỹ.
Đầu năm nay, và có thể để tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên NATO, đã hoãn kế hoạch kích hoạt hệ thống phòng không S-400 mua từ Nga. Hiện họ cho biết sẽ thử nghiệm hệ thống trong tuần này. Truyền hình Thổ Nhĩ Kỳ đã chiếu cảnh các xe tải quân đội chở các khẩu đội S-400 đến thị trấn Sinop ở Biển Đen, nơi chúng sẽ tham gia các cuộc tập trận. Dự kiến trước các lệnh trừng phạt của Mỹ, đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ đã giảm xuống mức thấp kỷ lục. Mối quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với Nga vẫn bền vững, nhưng ngày càng bị thử thách. Và liên minh của họ với Mỹ cũng đã bắt đầu tan rã.
IMF lại điều chỉnh dự đoán GDP thế giới
Kể từ khi IMF cập nhật lần cuối các dự báo kinh tế thế giới của họ hồi tháng 6, các dự đã trở nên lạc quan hơn, đặc biệt là về Mỹ. Thương mại thế giới không bị ảnh hưởng nhiều như lo ngại và các thị trường mới nổi vẫn chưa phải đối mặt với cuộc khủng hoảng quy mô lớn. Nhưng triển vọng toàn cầu đang tối dần vì làn sóng covid-19 thứ hai ở châu Âu, và sự bất định về việc liệu Mỹ có thông qua một kích thích tài khóa khác hay không, và nếu có thì là khi nào.
Trong tuần này, quỹ dự kiến sẽ điều chỉnh dự báo sản lượng toàn cầu giảm 4,9% vào năm 2020. Tuần trước, họ kêu gọi các nước giàu chi tiêu nhiều hơn cho cơ sở hạ tầng, và đặc biệt là vào bảo trì, vì cả hai điều này đều mang lại thúc đẩy kinh tế ngay lập tức và nâng cao tăng trưởng dài hạn. Nếu không hỗ trợ nhiều hơn để thúc đẩy nền kinh tế, các chính phủ có thể sẽ thấm bài học rằng nền kinh tế bật lại trong ngắn hạn không đồng nghĩa với phục hồi hoàn toàn.
Ứng viên thẩm phán tối cao của Trump điều trần trước ủy ban tư pháp
Hôm nay Ủy ban Tư pháp Thượng viện Mỹ sẽ họp để xem xét Amy Coney Barrett, ứng viên do Tổng thống Donald Trump đề cử để thay thế thẩm phán tự do quá cố Ruth Bader Ginsburg tại Tòa án Tối cao Hoa Kỳ. Phiên điều dành cho bà Barrett, một thẩm phán tòa phúc thẩm theo khuynh hướng bảo thủ, sẽ là phiên điều trần đầu tiên để bổ nhiệm thẩm phán Tòa án Tối cao được tổ chức online một phần. Ít nhất hai thành viên Cộng hòa của ủy ban đã có kết quả xét nghiệm dương tính với covid-19 và sẽ tham dự trực tuyến.
Trong những ngày tới, các thượng nghị sĩ sẽ thăm dò quan điểm của bà Barrett về các vấn đề bao gồm chăm sóc sức khỏe và phá thai, đồng thời có thể yêu cầu bà giải thích liệu một lá thư mà bà đã ký thúc giục “thai nhi được pháp luật bảo vệ” có đồng nghĩa với việc bà sẽ từ bỏ phán quyết vụ Roe v Wade hay không. Theo dự kiến, nếu bà Barrett nhận được sự đồng ý của ủy ban, một cuộc bỏ phiếu đầy đủ của Thượng viện sẽ diễn ra vào cuối tháng 10. Ông Trump hy vọng bổ nhiệm được ứng viên của mình trước cuộc bầu cử, nhưng các đảng viên Cộng hòa bị nhiễm bệnh có thể làm phức tạp kế hoạch này. Các quy tắc Thượng viện yêu cầu việc kiểm phiếu phải diễn ra trực tiếp.
Tây Ban Nha đón quốc khánh giữa chồng chất khó khăn
Dù hôm nay là quốc khánh nhưng Tây Ban Nha sẽ không ăn mừng nhiều. Họ vẫn đang gánh chịu số ca nhiễm covid-19 tồi tệ nhất so với bất kỳ quốc gia lớn nào khác ở châu Âu, với 258 trường hợp trên 100.000 người trong 14 ngày qua và tỉ lệ gấp đôi ở Madrid. Mức đỉnh thứ hai này đã kìm hãm đà phục hồi của nền kinh tế được cho là sẽ giảm 13% trong năm nay, một lần nữa là con số tệ nhất ở châu Âu.
Vấn đề còn tồi tệ hơn nữa khi chính phủ quốc gia cánh tả của Pedro Sánchez đang tranh cãi với chính quyền bảo thủ của Isabel Díaz Ayuso ở Madrid. Vào ngày 9 tháng 10, ông Sánchez ra quyết định áp dụng tình trạng khẩn cấp kéo dài 15 ngày ở thủ đô, áp đặt lại các hạn chế ra vào thành phố, nhưng quyết định này bị một tòa án hủy bỏ theo yêu cầu của bà Díaz Ayuso. Chính phủ kỳ vọng việc mở rộng ngân sách và viện trợ của EU sẽ xóa bỏ sự u ám. Trước khi điều đó xảy ra, một mùa đông dài và vất vả đang đợi họ ở phía trước.
Cuộc bầu cử bổ sung nhưng quan trọng của Hungary
Đảng Fidesz cầm quyền của Hungary hôm qua duy trì thành công quyền lực của mình. Đa số hai phần ba trong nghị viện cho phép họ sửa đổi hiến pháp, thông qua các đạo luật quan trọng (điều chỉnh một loạt các thể chế nhà nước) và bổ nhiệm chủ tịch tiếp theo của Tòa án Tối cao. Nhưng họ có thể đã mất đi lợi thế này nếu thua trong cuộc bầu cử bổ sung ngày hôm qua ở đông bắc Hungary. Ứng cử viên của Fidesz, Zsofia Koncz, một người mới vào chính trị, tranh cử với Laszlo Biro, một doanh nhân địa phương. Ông Biro thuộc đảng cực hữu Jobbik trước đây, nhưng giờ là ứng viên chung của sáu đảng từ hệ tư tưởng này.
Bên cạnh việc đe dọa thế siêu đa số của Fidesz, cuộc bầu cử bổ sung cũng là một phép thử đối với các đảng đối lập này, khi họ kỳ vọng hạ bệ Viktor Orban, thủ tướng Hungary, trong cuộc bầu cử 2022 bằng cách hợp tác cùng nhau. Họ đã khởi động đàm phán để tạo ra một chương trình chung và đề cử một ứng viên chung để thách thức ông Orban. Kết quả ngày hôm qua sẽ đồng nghĩa với một loạt các điều chỉnh chiến lược.
