Thế giới hôm nay: 30/09/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trong động thái mới nhất nhằm đè bẹp quyền tự do ngôn luận, Hồng Kông đã thông qua một dự luật chống doxing (công bố thông tin cá nhân trên mạng) gây tranh cãi. Cụ thể những người chia sẻ dữ liệu về người khác nếu không có sự đồng ý sẽ phải đối mặt án tù 5 năm. Trong khi đó, ban quản lý của đài truyền hình Hồng Kông, vốn lẽ ra độc lập, đã yêu cầu nhân viên phục tùng lợi ích an ninh quốc gia của chính phủ Trung Quốc và Hồng Kông.

Kishida Fumio chiến thắng cuộc bầu cử nội bộ để trở thành chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền Nhật Bản – qua đó đưa ông trở thành thủ tướng tương lai của đất nước. Ông Kishida, một cựu ngoại trưởng, đã vận động khắp các phe trong đảng. Song kết quả cũng cho thấy quyền lực của giới đảng viên kì cựu trong LDP, khi họ vẫn cảnh giác với ứng viên nổi tiếng hơn là Kono Taro.

Tổng thống Tunisia Kais Saied đã bổ nhiệm nữ thủ tướng đầu tiên của đất nước. Najla Bouden Romdhane, một người mới tham gia chính trị, sẽ nhậm chức ngay giữa một cuộc khủng hoảng. Tình hình tài chính công đang rất rối rắm trong khi ông Saied bị cáo buộc thâu tóm quyền lực. Ông đã yêu cầu bà Romdhane đề xuất nội các trong vòng vài giờ hoặc vài ngày “vì chúng ta đã mất rất nhiều thời gian.”

Warby Parker, một nhà cung cấp kính mắt thời trang, lên sàn Chứng khoán New York. Cổ phiếu của hãng bắt đầu giao dịch ở mức 54,05 đô la, qua đó đạt định giá hơn 6 tỷ đô la. Doanh thu của họ tăng 6% lên gần 394 triệu đô la vào năm ngoái, dù không có lãi. Dù là hãng giúp phổ biến hình thức bán lẻ trực tiếp đến người tiêu dùng, nhưng công ty khởi nghiệp này giờ đây kiếm tới hai phần năm doanh thu từ các cửa hàng.

AnhPháp tiếp tục tranh cãi sau khi Pháp cáo buộc Anh bắt ngành đánh cá Pháp làm “con tin” khi từ chối cấp giấy phép cho hàng chục tàu Pháp hoạt động trong vùng biển Anh. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đe dọa trả đũa vì hành vi này vì vi phạm thỏa thuận Brexit. Ở chiều ngược lại Anh tuyên bố những chiếc thuyền được đề cập không đủ điều kiện cấp giấy.

Một nghiên cứu về Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường của Trung Quốc cho thấy các nước có thu nhập thấp và trung bình đang nợ Trung Quốc 385 tỷ đô la, vượt khả năng trả nợ của họ. AidData, một phòng nghiên cứu của Đại học William&Mary, đã phân tích chương trình tài trợ cơ sở hạ tầng 843 tỷ đô la này và kết luận các “khoản nợ ngầm”— ví dụ như của các công ty nhà nước, vốn không xuất hiện trên bảng cân đối kế toán quốc gia  – đang tăng lên.

Cơ quan Cá và Động vật Hoang dã của Mỹ tuyên bố 23 loài đã tuyệt chủng, bao gồm chim gõ kiến ​​mỏ ngà, một loài chim có vương miện đỏ đến từ vùng đồng bằng Mississippi. Từng được xếp vào loài có nguy cơ tuyệt chủng, loài chim này được xác nhận nhìn thấy lần cuối cách đây nhiều thập niên. Trong số các loài tuyệt chủng có tám loài trai nước ngọt, hai cá, một dơi, một thực vật và 11 loài chim, bao gồm chim chích chòe than ngực vàng Bachman.

Con số trong ngày: 150 triệu đô la, là giá trị tài sản ròng trên giấy tờ của Giám mục David Oyedepo, người đứng đầu Nhà nguyện Winners, một nhóm Ki-tô giáo Ngũ tuần chuyên thuyết giảng về sự thịnh vượng ở Nigeria. Ông bác bỏ, nói con số này mang tính “xúc phạm” và “quá nhỏ”.

TIÊU ĐIỂM

Bùng nổ IPO trên sàn chứng khoán Mỹ

Thêm một tuần là thêm một loạt bom tấn khác trên các thị trường chứng khoán Mỹ. Năm nay đánh dấu một cuộc bùng nổ IPO, trong đó các công ty công nghệ huy động được tới khoảng 60 tỷ đô la, và vẫn còn đang tiếp tục dù thị trường biến động. Những nhà ngân hàng giúp Amplitude, một công ty phân tích dữ liệu, lên sàn đã định giá công ty này ở mức 5 tỷ đô la. Để rồi giao dịch mở cửa vào thứ Ba cao hơn 43%. Warby Parker, một nhà sản xuất kính mắt, cũng kết thúc ngày giao dịch đầu tiên vào thứ Tư với mức định giá hơn 6 tỷ đô la. Và thứ Năm đến lượt hãng sản phẩm chăm sóc tóc Olaplex đi tìm mức định giá 12 tỷ đô la.

Các ngân hàng đầu tư thường đưa ra mức giá IPO thấp để khách hàng của họ được hưởng lợi từ “cú bật” khi giá cổ phiếu tăng trong ngày giao dịch đầu tiên. Nhưng nhà đầu tư cũng có lý do khác để ưa thích IPO. Kể từ đầu năm 2020, các công ty mới niêm yết thường thể hiện tốt hơn mức trung bình của thị trường chứng khoán. Song cũng có người lo ngại một số công ty được định giá quá cao. Chẳng hạn cả Amplitude và Warby Parker đều báo cáo thua lỗ gần đây.

Ethiopia tổ chức bầu cử dù biết trước kết quả

Đây không phải lần đầu tiên người Ethiopia bỏ phiếu trong một cuộc bầu cử đã phân định từ trước. Dù các cuộc bầu cử đã được tổ chức vào tháng 6, đợt bầu cử hôm thứ Năm sẽ diễn ra ở những vùng đang chìm trong chiến tranh, bất ổn sắc tộc, tranh chấp pháp lý hoặc chịu rủi ro hậu cần không thể tổ chức bầu. Lần trước đảng của thủ tướng Abiy Ahmed thắng hơn 90% số ghế. Con số đó ít phi lý hơn một chút so với mức 100% của năm 2015. Nhưng nó rõ ràng đi ngược lại lời hứa tổ chức cuộc bầu cử quốc gia công bằng đầu tiên của ông Abiy.

Hơn 7 triệu người Ethiopia đủ điều kiện bỏ phiếu, nhưng họ không quá nhiệt tình. Các đảng đối lập chính ở vùng đông Somali thậm chí tẩy chay bầu cử. Nội chiến mở rộng ở Tigray và một cuộc nổi dậy ở Oromia, căn cứ của ông Abiy, khiến ít nhất 26 khu vực bầu cử sẽ không tổ chức bỏ phiếu vào thứ Năm. Với hàng chục nghìn người bị mất nhà cửa và nhiều vùng ở Tigray phải chịu nạn đói, người dân Ethiopia khó mà ăn mừng chiến thắng của ông Abiy.

Các doanh nghiệp Đức sốt ruột vì tiến trình lập chính phủ hậu bầu cử

Các doanh nhân Đức có lẽ là những người muốn các cuộc đàm phán liên minh sau bầu cử hôm Chủ nhật kết thúc nhanh nhất. Hầu hết đều thất vọng vì Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo CDU và đảng chị em Liên minh Xã hội Cơ đốc giáo CSU thể hiện quá kém. Nhưng cũng không quá tệ cho họ vì đảng cực tả Die Linke không thắng nhiều. Một liên minh ưa thích của giới doanh nghiệp sẽ là liên minh “Jamaica” gồm CDU/CSU, đảng Xanh và đảng Tự do, theo một cuộc thăm dò của DMB, hiệp hội các công ty quy mô trung bình của Đức.

Trong số những người được khảo sát, 38% ủng hộ liên minh Jamaica, trong khi 34% thích chính phủ CDU/CSU, Đảng Tự do và Dân chủ Xã hội. Những kịch bản có khả năng xảy ra nhất lại chỉ được 11%: liên minh “đèn giao thông” gồm Đảng Dân chủ Xã hội, Đảng Xanh và Đảng Những người Tự do. Nhưng hơn hết các lãnh đạo doanh nghiệp không muốn trải qua nhiều tháng bất định. Viễn cảnh đến cuối năm vẫn không tìm được người kế nhiệm thủ tướng Angela Merkel khiến họ rất lo lắng.