Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Giá khí đốt châu Âu tăng mạnh sau khi Đức đình chỉ quy trình phê duyệt đường ống dẫn khí Nord Stream 2 từ Nga sang châu Âu. Cơ quan quản lý năng lượng Đức cho biết họ sẽ chỉ chứng nhận công ty vận hành đường ống nếu công ty đó tuân thủ luật Đức. Mỹ và một số nước châu Âu nói đường ống khiến EU thêm phụ thuộc vào khí đốt của Nga.
Những người di cư đang kẹt giữa biên giới Belarus-Ba Lan đã bị lính Ba Lan bắn vòi rồng và hơi cay khi tìm cách đi vào EU. Họ đáp lại bằng cách ném đá qua phía bên kia biên giới. Khối này đã chuẩn bị thêm các biện pháp trừng phạt Belarus, với cáo buộc chính phủ nước này khuyến khích người di cư tràn qua biên giới trong nỗ lực chia rẽ EU.
Một vụ đánh bom liều chết ở Kampala, thủ đô Uganda, đã giết chết ít nhất 6 người (bao gồm những kẻ đánh bom) và làm hơn 30 người khác bị thương. Các vụ nổ nằm gần đồn cảnh sát trung tâm và quốc hội. Chưa ai đứng ra nhận trách nhiệm, nhưng cảnh sát cho rằng vụ tấn công được tiến hành bởi các nhóm khủng bố có liên hệ với Lực lượng Liên minh Dân chủ, một tổ chức có liên kết với Nhà nước Hồi giáo.
Doanh số bán lẻ ở Mỹ tăng 1,7% trong tháng 10, qua đó đánh bại dự báo. Như vậy chỉ số này đã tăng tháng thứ ba liên tiếp và cũng là mức tăng lớn nhất kể từ tháng 3. Kỳ nghỉ lễ đến gần có lẽ khuyến khích người tiêu dùng chi tiêu nhiều hơn. Nhưng doanh số tăng cũng phản ánh lạm phát, vốn đã lên mức cao nhất ba mươi năm vào tháng trước. Tình hình này tạo ra áp lực yêu cầu Fed tăng lãi suất.
Pfizer ký thỏa thuận với một nhóm được Liên Hợp Quốc hậu thuẫn cho phép các công ty khác sản xuất thuốc trị covid-19 mới của hãng. Nhóm Bằng sáng chế Thuốc giờ đây sẽ cho phép các nhà sản xuất thuốc thông thường làm ra loại thuốc này ở 95 quốc gia đang phát triển, bao gồm hơn một nửa dân số thế giới. Thuốc kháng virus đã cho thấy kết quả đầy hứa hẹn.
Các quan chức Nga bác bỏ cáo buộc của Mỹ rằng vụ thử tên lửa của họ gây nguy hiểm cho phi hành đoàn trên Trạm Vũ trụ Quốc tế. Một quan chức Mỹ gọi vụ thử là “nguy hiểm và vô trách nhiệm” đồng thời cho biết rác không gian mà nó tạo ra có thể “đe dọa lợi ích của tất cả các nước.” Nga nói vũ khí chống vệ tinh của họ bắn trúng một vệ tinh không hoạt động của Nga và hoàn toàn vô hại.
Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình cam kết tránh xung đột và cải thiện hợp tác giữa Mỹ và Trung Quốc tại hội nghị thượng đỉnh “mặt đối mặt” (dù online) đầu tiên của họ. Song không có đột phá đáng kể nào về những vấn đề quan trọng hơn. Về vấn đề Đài Loan, ông Tập cảnh báo Mỹ đang “đùa với lửa” khi ủng hộ Đài Loan độc lập, còn Nhà Trắng nói ông Biden phản đối mạnh mẽ “những động thái đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng.”
Con số trong ngày: 55%, là thị phần của Trung Quốc trong tổng tiêu thụ than thế giới. Quy tắc chung cho các nhà kinh doanh hàng hóa cơ bản là Trung Quốc tiêu thụ “một nửa của tất cả mọi thứ.” Đối với một số vật liệu, chẳng hạn như quặng sắt, con số này thậm chí còn cao hơn.
TIÊU ĐIỂM
Delhi chìm trong khói mù
Không có gì là rõ ràng ở thủ đô hỗn loạn của Ấn Độ trong tuần này, khi khói mù bao phủ lên thành phố. Chính phủ cho rằng nông dân đốt rơm rạ là một yếu tố nhỏ, chỉ chiếm 4-10% lượng hạt vật chất bay lơ lửng trong không khí. Các nhà máy, khói xe cộ, và pháo hoa Diwali cũng được cho là nguyên nhân. Dù lý do là gì, tình trạng ô nhiễm hiện nay tồi tệ hơn tới 17 lần mức được WHO cho là chấp nhận được — và dự kiến sẽ còn tệ hơn trong ba ngày tới.
Mạng sống con người là quan trọng nhất. Hồi cuối tuần chính quyền thành phố đã cho đóng cửa trường học và các địa điểm xây dựng đồng thời đề xuất “phong tỏa” — một ý tưởng quen thuộc, 21 tháng sau đại dịch. Sau đó Tòa án Tối cao cũng phải vào cuộc, ra phán quyết mọi chuyến du lịch không thiết yếu nên bị hạn chế và các văn phòng phải đóng cửa.
Mỹ sắp công bố báo cáo đánh giá quan hệ với Trung Quốc
Một báo cáo do chính phủ Mỹ công bố hôm thứ Tư hứa hẹn sẽ rất gay cấn, ít nhất là đối với những ai lo lắng về mối đe dọa của Trung Quốc lên an ninh của Mỹ. Quốc hội quy định mỗi năm đều phải xuất bản “báo cáo của Ủy ban Hoa Kỳ-Trung Quốc.” Ấn bản năm ngoái dài tới 587 trang, trong khi bản năm nay dự kiến làm sáng tỏ những tham vọng lớn của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Báo cáo đề cập đến việc chế độ đẩy mạnh kiểm soát các tập đoàn và Hồng Kông, cũng như nỗ lực dẫn đầu lĩnh vực sinh học tổng hợp, tiền kỹ thuật số và điện toán đám mây của Trung Quốc. Nó cũng đánh giá những rủi ro mà mối quan hệ tài chính với Trung Quốc tạo ra cho Mỹ. Và bởi vì Trung Quốc vừa tiến hành cải cách quân đội, các chương về quốc phòng sẽ rất được mong chờ. Trong đó có một chương đề cập đến việc Trung Quốc mở rộng các lực lượng hạt nhân, trong khi chương khác nói đến khả năng sẵn sàng quân sự trong trường hợp Trung Quốc chiếm Đài Loan. Tương lai hòn đảo đã trở thành chủ đề tranh luận căng thẳng giữa tổng thống Joe Biden và chủ tịch Tập Cận Bình trong hội nghị thượng đỉnh trực tuyến của họ hôm thứ Hai.
Tranh cãi xung quanh tình hình lạm phát ở Châu Âu
Ủy ban Châu Âu sẽ công bố số liệu lạm phát mới nhất của khu vực đồng euro vào thứ Tư. Họ sẽ tiếp tục tranh luận về việc liệu đợt tăng giá gần đây ở nhiều nước châu Âu là nhất thời hay sẽ tồn tại lâu. Mức trung bình theo dự báo của các nhà kinh tế được tiến hành bởi Bloomberg cho thấy tăng trưởng giá tiêu dùng đạt đỉnh 4,2% trong quý bốn, cao hơn mức 3,6% dự đoán trước đó. Họ cũng cho rằng tỷ lệ này sẽ giảm xuống còn 1,6% vào năm sau. Con số đó thấp hơn mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương Châu Âu cho trung hạn (và dự báo 2,2% cho năm 2021).
Không phải mọi người đều đồng ý. Giám đốc điều hành Deutsche Bank Christian Sewing tuần này đã kêu gọi ECB thắt chặt chính sách tiền tệ. Ông nói làm vậy sẽ mang đến “các biện pháp đối phó” lạm phát, mà ông cảnh báo sẽ kéo dài hơn dự kiến của các nhà hoạch định chính sách. Hồi tháng 10, lạm phát của Đức tăng vọt lên 4,6%, mức chưa từng thấy trong nhiều thập niên qua.
Giá nhà ở tăng cao và biện pháp đối phó của Tây Ban Nha
Chính phủ Tây Ban Nha gần đây đã thông qua dự luật nhà ở – dự kiến có hiệu lực vào nửa cuối năm 2022 – nhắm vào các chủ sở hữu bất động sản nhà ở. Gói này bao gồm kiểm soát tiền thuê và thuế cao hơn đối với nhà trống. Các chủ đầu tư cũng có thể phải dành ra một khoản để làm nhà ở xã hội. Đây là đòn giáng mạnh lên các công ty như Blackstone, chủ nhà tư nhân lớn nhất Tây Ban Nha, với gần 30.000 ngôi nhà trên khắp đất nước.
Các nhà hoạch định chính sách đang bị ràng buộc. Trong quý đầu năm nay, giá nhà hàng năm trên toàn OECD đã tăng 9,4%, nhanh nhất trong 30 năm qua. Tình trạng thiếu hụt lao động và nguyên vật liệu trong ngành xây dựng cũng làm hạn chế năng lực xây nhà mới một cách nghiêm trọng. Các quốc gia khác có thể nghiên cứu cách Tây Ban Nha ứng phó với vấn đề này. Và họ không nên giới hạn tiền thuê vì sẽ làm giảm lợi nhuận xây nhà mới, do đó chỉ làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt.
