Nguồn: Americans hold a Nazi rally in Madison Square Garden, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1939, sáu tháng rưỡi trước khi Adolf Hitler xâm lược Ba Lan, đã có một cuộc mít-tinh kỷ niệm sự trỗi dậy của Chủ nghĩa Quốc xã ở Đức, diễn ra tại Madison Square Garden, Thành phố New York. Bên trong nơi tổ chức sự kiện, hơn 20.000 người tham dự đã giơ cao tay chào kiểu Đức Quốc Xã, hướng về phía bức chân dung George Washington cao 30m được trang trí với những chữ thập ngoặc. Bên ngoài, có cảnh sát và khoảng 100.000 người biểu tình tụ tập.
Đứng đằng sau sự kiện này là German American Bund (Liên bang Mỹ-Đức, “Bund” trong tiếng Đức có nghĩa là “liên bang”). Tổ chức bài Do Thái này đã tổ chức các trại hè Đức Quốc Xã cho thanh niên và gia đình họ trong những năm 1930. Các thành viên trẻ tuổi của Bund đã có mặt trong đêm đó, cùng với Ordnungsdienst (OD), lực lượng cảnh vệ của tổ chức, những người ăn mặc theo phong cách như các sĩ quan SS của Hitler.
Các biểu ngữ tại cuộc mít-tinh mang thông điệp như “Hãy ngăn chặn sự thống trị của người Do Thái trên người Mỹ theo Thiên Chúa Giáo” và “Nước Mỹ hãy mau thức tỉnh. Đập tan Chủ nghĩa Cộng sản Do Thái.” Khi lãnh đạo cấp quốc gia của Bund, Fritz Kuhn, phát biểu bế mạc, ông gọi Tổng thống Franklin Delano Roosevelt là “Rosenfield” và Biện lý Manhattan Thomas Dewey là “Thomas Jewey”. (Rosenfield là một họ thường gặp ở người gốc Đức. Jewey là từ lóng chỉ người Do Thái)
“Chúng tôi, với lý tưởng Mỹ, yêu cầu chính phủ của chúng tôi phải được trao trả lại cho những người Mỹ đã thành lập nên nó,” Kuhn – một người Mỹ nhập tịch đã mất quyền công dân trong Thế chiến II – tuyên bố. “Nếu bạn hỏi chúng tôi đang tích cực đấu tranh, trong khuôn khổ luật pháp, vì điều gì: Thứ nhất, vì một nước Mỹ công bằng về mặt xã hội, do người da trắng, không theo Do Thái giáo, đứng đầu. Thứ hai, vì các công đoàn lao động do người không theo Do Thái giáo kiểm soát, thoát khỏi sự thống trị của người Do Thái ở Moskva.”
Bài phát biểu của Kuhn đã bị gián đoạn bởi một người Mỹ gốc Do Thái tên là Isadore Greenbaum khi anh này nhảy lên sân khấu để phản đối. Cảnh sát và OD đã nhanh chóng bắt lấy anh và sau đó đánh anh ngay trên sân khấu. Đám đông đã hò reo khi họ ném Greenbaum khỏi sân khấu và thừa lúc ấy còn kéo quần anh ta xuống. Cảnh sát buộc tội Greenbaum với lý do có hành vi gây rối và bắt nộp phải 25 đô la, tương đương 450 đô la theo tỷ giá năm 2019.
Vào thời điểm cuộc mít-tinh diễn ra, Hitler đang hoàn thành trại tập trung thứ sáu của mình; và những người biểu tình – nhiều trong số đó là người Mỹ gốc Do Thái – đã lên tiếng cảnh báo rằng những gì đang xảy ra ở Đức có thể xảy ra ở Mỹ. Các tờ bướm “Đừng chờ các trại tập trung — Hãy hành động ngay!” đã được rải khắp nơi, và nhiều người mang theo những tấm biển với thông điệp như “Đập tan chủ nghĩa bài Do Thái” và “Đưa tôi mặt nạ phòng độc đi, tôi không thể chịu được mùi của Đức Quốc Xã.”
Trong một số trường hợp, cảnh sát đã đáp trả đám đông biểu tình bằng bạo lực. Trong một trường hợp, một người biểu tình đã may mắn trốn thoát khỏi sự vây bắt của một sĩ quan cảnh sát đang cưỡi ngựa bằng cách đấm vào mặt con ngựa của viên cảnh sát đó. Sau khi sự kiện kết thúc vào đêm đó, một số người biểu tình đã có thể thoát được hàng bảo vệ của cảnh sát và đấm thẳng vào mặt những người ủng hộ Đức Quốc Xã đang rời khỏi quảng trường.
