Nguồn: The KKK kills three civil rights activists, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1964, Michael Schwerner, Andrew Goodman, và James Chaney đã bị giết bởi một đám đông theo Ku Klux Klan (KKK) gần Meridian, Mississippi. Ba nhà hoạt động dân quyền trẻ tuổi này đang giúp các cử tri người da đen Mississippi đăng ký bầu cử, và vì thế làm cho nhóm KKK địa phương nổi giận. Cái chết của Schwerner và Goodman, hai người da trắng miền Bắc và là thành viên của Đại hội Bình đẳng Chủng tộc (Congress of Racial Equality, CORE), đã gây ra sự phẫn nộ trên toàn quốc.
Khi phong trào phân biệt chủng tộc vấp phải làn sóng phản kháng vào đầu những năm 1960, CORE đã thành lập một nhóm đa chủng tộc, đi trên những chuyến xe buýt vào sâu trong miền Nam (Deep South) để phản đối. Những người được gọi là Hành khách Tự do (Freedom Riders) này đã bị tấn công dữ dội vào tháng 05/1961 khi hai chiếc xe buýt đầu tiên đến Alabama. Một chiếc xe buýt bị đốt cháy, chiếc còn lại thì bị các thành viên KKK nhảy lên để đánh đập các nhà hoạt động ngồi bên trong. Cảnh sát Alabama đã không cung cấp biện pháp bảo vệ nào.
Tuy nhiên, những Hành khách Tự do đã không nản lòng, và họ tiếp tục tiến vào Alabama và Mississippi. Michael Schwerner là một nhà hoạt động đặc biệt tận tâm sống ở Mississippi, tích cực hỗ trợ người da đen tham gia bỏ phiếu. Sam Bowers, Pháp sư Hoàng gia (Imperial Wizard) của Klan tại địa phương, đã tuyên bố rằng Schwerner là người có ảnh hưởng xấu, và phải bị giết.
Khi Schwerner, Goodman, và Chaney, một thanh niên da đen, đang trở về sau một chuyến đi đến Philadelphia, Mississippi, cảnh sát trưởng Cecil Price, người cũng là thành viên của Klan, đã yêu cầu họ dừng lại, lấy lý do họ đi quá tốc độ. Sau đó, ông giam giữ ba nạn nhân, trong khi các thành viên KKK khác chuẩn bị cho vụ giết người. Sau khi được thả ra, ba nhà hoạt động đã bị đuổi xuống xe và dồn vào một nơi vắng vẻ trong rừng, nơi họ bị bắn chết, sau đó chôn trong những ngôi mộ đã được chuẩn bị trước.
Khi tin tức về vụ mất tích của ba người được công bố, FBI đã đến Mississippi để điều tra. Nhờ sự giúp đỡ của một người cung cấp thông tin, các đặc vụ đã biết được sự dính líu của KKK và tìm thấy các thi thể. Vì Mississippi từ chối truy tố những kẻ giết người tại tòa án tiểu bang, chính phủ liên bang đã buộc tội 18 người đàn ông với tội âm mưu xâm phạm quyền công dân của Schwerner, Goodman, và Chaney.
Bowers, Price, và năm người đàn ông khác đã bị kết án; tám người được trắng án; và bồi thẩm đoàn toàn người da trắng đã không thể đưa ra quyết định đối với ba bị cáo còn lại. Vào ngày kỷ niệm 40 năm vụ giết người, ngày 21/06/2005, Edgar Ray Killen bị kết tội với ba tội ngộ sát. Killen, 80 tuổi, được biết đến là một người theo thuyết da trắng thượng đẳng và là một mục sư Baptist bán thời gian, đã bị kết án 60 năm tù. Ông ta qua đời vào năm 2018.
