Nguồn: First victim of Memphis yellow fever epidemic dies, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1878, Kate Bionda, một chủ nhà hàng, đã qua đời vì bệnh sốt vàng da ở Memphis, Tennessee, sau khi một người đàn ông trốn khỏi một chiếc tàu hơi nước bị cách ly đến nhà hàng của cô. Dịch bệnh nhanh chóng lây lan và khiến thành phố trở nên tan hoang.
Bệnh sốt vàng da (yellow fever) là bệnh lây truyền do muỗi, có nguồn gốc từ Tây Phi và đã đến Mỹ trên những con tàu chở công nhân nô lệ. Mầm bệnh xuất hiện trong thời tiết ấm áp và sẽ phát triển mạnh trong mùa hè ẩm ướt và nóng nực, khi muỗi có thể sinh sôi nảy nở. Sau thời gian ủ bệnh từ ba đến sáu ngày, người mắc bệnh sẽ cảm nhận các triệu chứng giống cúm, như sốt và đau nhức. Sau giai đoạn thuyên giảm ngắn ngủi là giai đoạn phát bệnh dữ dội, trong đó bệnh nhân nôn ra máu, đồng thời bị suy gan và suy thận. Vàng da cũng là một triệu chứng điển hình, dẫn đến tên gọi sốt vàng da. Nếu nạn nhân chết, thường là trong vòng hai tuần sau khi mắc bệnh. Những người sống sót sẽ bị ảnh hưởng trong nhiều tháng.
Vào thế kỷ 19, người ta chưa biết rằng muỗi là nguồn lây bệnh sốt vàng da. Thành phố New York, Philadelphia, và New Orleans đều trải qua dịch bệnh nghiêm trọng với mức độ lây lan nhanh chóng và đã giết chết hàng nghìn người. Memphis, một thành phố có 50.000 người, đã bùng phát dịch vào các năm 1855, 1867, và 1873, càng về sau dịch bùng càng mạnh hơn. Bệnh nhân mắc sốt vàng da đã phải cách ly nhằm ngăn chặn dịch bệnh lây lan. Thông thường, họ được yêu cầu mặc áo khoác màu vàng như một cách để nhận dạng.
Tháng 07/1878, một đợt bùng phát bệnh sốt vàng da đã được ghi nhận ở Vicksburg, ngay phía nam Memphis. Các quan chức Memphis đã đối phó bằng cách ngăn không cho di chuyển từ phía nam vào thành phố. Tuy nhiên, William Warren, một công nhân tàu hơi nước, bằng cách nào đó đã trốn được lệnh cấm, và đi vào nhà hàng của Kate Bionda trên bờ Mississippi vào ngày 01/08. Ngày hôm sau, anh ta đã phải nhập viện và được gửi đi cách ly tại Đảo President, nơi anh ta qua đời. Kate Bionda, cư dân Memphis đầu tiên bị sốt vàng da, đã chết vào ngày 13/08. Sau đó, căn bệnh nhanh chóng lây lan khắp Memphis.
Hầu hết cư dân đã có thể chạy trốn khỏi thành phố. 25 nghìn người đã thu gom đồ đạc và rời đi trong vòng một tuần. Chủ yếu chỉ còn người Mỹ gốc Phi là ở lại thị trấn, mặc dù họ chết với tỷ lệ thấp hơn nhiều so với những cư dân da trắng mắc bệnh. Trung bình khoảng 200 người chết mỗi ngày trong suốt tháng 9. Xác chết ở khắp mọi nơi và tiếng chuông tang lễ cứ vang lên không dứt. Một nửa số bác sĩ của thành phố cũng thiệt mạng.
Dịch bệnh kết thúc khi đợt băng giá đầu tiên xuất hiện vào tháng 10, nhưng vào thời điểm đó, 20.000 người ở khu vực đông nam đã chết và 80.000 người khác sống sót sau khi nhiễm bệnh. Sau đó, các hệ thống cống rãnh đã được dọn dẹp sạch sẽ, tiêu diệt nơi sinh sản của muỗi và ngăn chặn dịch bệnh tiếp tục xảy ra.
Ngày nay, dịch sốt vàng da vẫn còn xảy ra ở Châu Phi và Nam Mỹ.
