Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Mỹ đang đánh giá nguyên nhân và quy mô của vụ rò rỉ tin tình báo mật gần đây, vốn có thể gây ra “nguy cơ rất nghiêm trọng cho an ninh quốc gia.” Phát ngôn viên Lầu Năm Góc cho biết các quan chức đang “làm việc ngày đêm” để điều tra xem số tài liệu trên vì sao bị lộ lên mạng. Các tập tin có thông tin an ninh quốc gia về cuộc xâm lược Ukraine của Nga, bao gồm cả dữ liệu có thể cản trở cuộc phản công tới đây của Ukraine. Bộ Tư pháp Mỹ cũng đã mở điều tra.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết tăng trưởng toàn cầu là 2,8% trong năm nay, giảm từ mức 3,4% của năm 2022. IMF cho rằng lãi suất cao và việc Nga xâm lược Ukraine khiến triển vọng kinh tế xấu đi, bên cạnh cuộc khủng hoảng ngân hàng hồi tháng trước với vụ sụp đổ của Silicon Valley Bank và Credit Suisse. Ngoài ra IMF cũng dự đoán kinh tế thế giới tăng trưởng 3% trong năm tới.
EY đã loại bỏ kế hoạch tách dịch vụ tư vấn và kiểm toán thành hai công ty riêng biệt. Đề xuất này, được gọi là Dự án Everest, là nhằm giúp cả hai thực thể tránh các quy tắc xung đột lợi ích. Nhưng các đối tác tại chi nhánh EY Mỹ đã phản đối vì lo ngại cho sức khỏe của mảng kiểm toán.
Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tố Trung Quốc “vô trách nhiệm” sau ba ngày tập trận quân sự quanh hòn đảo. Trong một tuyên bố đăng trên Facebook, bà Thái nói cuộc tập trận, trong đó 91 máy bay Trung Quốc đã bay vào Vùng Nhận dạng Phòng không của hòn đảo, gây ra “bất ổn”. Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản mô tả chúng là “mang tính đe dọa.”
Các bác sĩ trẻ làm việc cho Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) đã bắt đầu cuộc đình công kéo dài 4 ngày vì lương thấp. Hiệp hội Y tế Anh đang yêu cầu tăng lương 35%, mà chính phủ cho là vô lý. Stephen Powis, giám đốc y tế quốc gia của NHS ở Anh, cho biết ngành y tế Anh đang đối mặt “mức độ gián đoạn chưa từng thấy.”
Cơ quan quản lý công nghệ của Trung Quốc cho biết các chatbot trí tuệ nhân tạo sẽ phải đi qua quy trình đánh giá an ninh trước khi được phép hoạt động. Những người tạo ra các mô hình AI tổng quát cũng phải đảm bảo các bot của họ tạo ra nội dung thể hiện các giá trị xã hội chủ nghĩa và có xác minh danh tính của người dùng. Trước đó, Alibaba đã công bố Tongyi Qianwen, một mô hình AI ngôn ngữ lớn mà hãng dự định tích hợp vào tất cả các ứng dụng kinh doanh của mình.
Chính phủ Anh công bố kế hoạch cung cấp thuốc lá điện tử miễn phí cho người hút thuốc để giúp họ bỏ thói quen có hại. Chương trình “hoán đổi để dừng” sẽ cung cấp bộ dụng cụ vaping cho 1 triệu người hút thuốc; người tham gia có thể tuỳ chọn hương vị và độ mạnh. Nước Anh đặt mục tiêu không khói thuốc vào năm 2030 (tức giảm tỷ lệ người hút thuốc xuống dưới 5% dân số).
Con số trong ngày: 300 triệu đô la, là số tiền mà ngành năng lượng đã chi cho vận động hành lang ở Mỹ trong năm ngoái, nhiều nhất kể từ năm 2013.
TIÊU ĐIỂM
Ấn Độ ngừng thắt chặt chính sách tiền tệ
Như nhiều nước khác trên thế giới, ngân hàng trung ương Ấn Độ đã tạm dừng chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ. Thông báo của họ hồi tuần trước đã làm thị trường ngạc nhiên, vì lạm phát năm đạt 6,4% trong tháng 2, vượt quá ngưỡng trên 6% của Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI). (Lạm phát vốn đã cao hơn 6% trong phần lớn năm qua.) Nhưng RBI lo ngại tình trạng hỗn loạn tài chính toàn cầu có thể “đè nặng” lên tăng trưởng của Ấn Độ.
Ngân hàng cũng tự tin họ có một số không gian chính sách nhờ đã sáu lần tăng lãi suất trong 12 tháng qua, bên cạnh áp lực giá giảm nhờ một vụ mùa bội thu. Dữ liệu lạm phát được công bố vào thứ Tư có thể xác thực lập trường của RBI. Lạm phát tháng 3 dự kiến sẽ giảm xuống 5,8%. Dù vậy, giá dầu, vốn đã tăng vọt trong những tuần gần đây, có thể sớm đẩy lạm phát tăng và buộc ngân hàng phải hành động trở lại.
Xử vụ án tham nhũng ở Illinois
Vào thứ Tư, cơ quan công tố dự kiến sẽ kết thúc phần tranh luận của phiên tòa xử vụ án tham nhũng quan trọng nhất của bang Illinois trong những năm gần đây. Các bị cáo — hai nhà vận động hành lang và hai cựu giám đốc điều hành của ComEd, nhà cung cấp điện lớn nhất bang — bị buộc tội hối lộ. Họ phủ nhận mọi cáo buộc.
Dù ông này không có mặt, nhưng bốn người trên đều có liên hệ với Michael Madigan, cựu chủ tịch Hạ viện bang Illinois. Các bồi thẩm viên tại tòa liên bang Chicago đã nghe bằng chứng cho thấy ông Madigan và các bị cáo đã sắp xếp công việc tại công ty này cho các đồng minh của ông để đổi lấy giúp đỡ thông qua các ưu tiên lập pháp cho ComEd. (Ông Madigan, người phủ nhận cáo buộc tham nhũng, dự kiến ra tòa vào năm tới.)
Bên bào chữa sẽ nói hành vi trên chỉ là một phần bình thường của chính trị. Vụ xét xử sẽ không thể tẩy đi tai tiếng tham nhũng của Illinois. Còn nhớ hồi năm 2011, cựu thống đốc Rod Blagojevich đã bị kết án 14 năm tù vì cố gắng bán ghế Thượng viện Hoa Kỳ mà Barack Obama bỏ trống khi tranh cử tổng thống.
Phần Lan họp quốc hội lần đầu sau khi gia nhập NATO
Hôm thứ Tư, quốc hội Phần Lan sẽ triệu tập lần đầu kể từ khi nước này gia nhập NATO vào ngày 4 tháng 4. Nhưng đó không phải là thay đổi duy nhất. Cuộc bầu cử hôm 2 tháng 4 cũng đã loại Sanna Marin, thủ tướng Đảng Dân chủ Xã hội, với chiến thắng của Liên minh Quốc gia, một đảng trung hữu. Để thành lập chính phủ liên minh, lãnh đạo Petteri Orpo sẽ phải chọn giữa hai đảng làm đối tác chính: Dân chủ Xã hội hoặc Đảng Phần Lan dân túy cực hữu. Về mặt kinh tế thì Đảng Phần Lan hợp hơn, nhưng họ hoài nghi EU và phản đối nhập cư. Và đảng RKP — đại diện cho nhóm thiểu số nói tiếng Thụy Điển của Phần Lan và có thể là bên cần thu nạp nếu muốn đảm bảo được liên minh — sẽ không tham gia trừ khi Đảng Phần Lan mềm mỏng hơn về những vấn đề đó.
Chọn Đảng Dân chủ Xã hội sẽ tạo ra một chính phủ “đỏ-xanh” trung dung. Nhưng điều đó có vẻ khó xảy ra: cử tri đã chuyển sang cánh hữu, và các đảng cánh tả đang coi kết quả bầu cử như một lời quở trách. Bà Marin sẽ từ chức lãnh đạo đảng Dân chủ Xã hội, bên cạnh lãnh đạo của Đảng Xanh; còn lãnh đạo của Liên minh Cánh tả, một đảng xã hội chủ nghĩa, sẽ không tái tranh cử.
Mỹ tiếp tục chống lạm phát
Sau một thời gian ngắn bất ổn tài chính, nền kinh tế Mỹ đang quay về trạng thái bình thường: nỗ lực kiểm soát lạm phát. Các số liệu được công bố vào thứ Tư dự kiến cho thấy giá tiêu dùng đã tăng 5,2% so với cùng kỳ trong tháng 3.
Nếu thật vậy, mức giảm đó – từ 6% của tháng 2 – phần lớn là do giá dầu giảm so với lần tăng đột biến hơn một năm trước khi Nga xâm lược Ukraine. Lạm phát cơ bản, tức không tính chi phí năng lượng và thực phẩm, dự kiến duy trì ở mức khoảng 0,4% so với tháng trước trong tháng 3, đưa tỷ lệ năm đạt gần 5%, cao hơn gấp đôi mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang.
Ngay cả giá dầu hạ nhiệt cũng có thể không duy trì lâu; nó thậm chí đã tăng đáng kể trong tháng này. Và rắc rối tại các ngân hàng cỡ trung, nổi bật là Silicon Valley Bank, cuối cùng có thể đè nặng lên nền kinh tế Mỹ. Nhưng các biện pháp can thiệp của chính phủ nhằm ổn định ngành ngân hàng cho đến thời điểm hiện tại nhìn chung đã thành công. Điều đó sẽ cho phép Fed tiếp tục tăng lãi suất cho đến khi kiểm soát được lạm phát.
