Thế giới hôm nay: 04/05/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Đúng như dự đoán, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã tăng lãi suất chuẩn thêm một phần tư điểm phần trăm lên mức 5%-5,25%. Ngân hàng trung ương của Mỹ cũng ám chỉ rằng chính sách thắt chặt gần đây đã đi đúng hướng: tuyên bố của họ vào thứ Tư không đưa ra gợi ý nào về một đợt tăng tiếp theo.

Chính phủ Nga cáo buộc Ukraine đứng sau vụ tấn công bằng máy bay không người lái vào điện Kremlin, nơi ở của tổng thống Vladimir Putin ở Moscow, trong cái mà phát ngôn viên Nga gọi là “cuộc tấn công khủng bố” và âm mưu ám sát tổng thống. An ninh Nga đã chặn hai máy bay không người lái vào sáng sớm thứ Tư, sự cố không gây ra thương vong nào. Ukraine phủ nhận cáo buộc. Nga cảnh báo sẽ trả đũa.

El Niño, một hiện tượng khí hậu xuất hiện ở nam Thái Bình Dương cứ sau 2 đến 7 năm và ảnh hưởng đến thời tiết toàn cầu, có thể sẽ đến vào tháng 9, theo Tổ chức Khí tượng Thế giới. Các nhà khoa học nói El Niño lần này có thể dẫn đến nhiệt độ kỷ lục và làm thay đổi lượng mưa. Lần El Niño gần đây nhất là trong giai đoạn 2018-19.

Tám học sinh và một nhân viên bảo vệ thiệt mạng sau khi một học sinh 14 tuổi nổ súng vào trường học ở Belgrade, thủ đô Serbia. Sáu học sinh khác và một giáo viên bị thương. Kẻ tấn công, người được cho là đã sử dụng súng của cha mình, bị bắt tại chỗ. Xả súng hiếm khi xảy ra ở Serbia, nơi có luật súng nghiêm ngặt.

Cảnh sát Brazil đột kích vào nhà của Jair Bolsonaro, cựu tổng thống cực hữu của đất nước, trong cuộc điều tra hình sự về việc ông làm giả hồ sơ tiêm chủng covid-19. Ông Bolsonaro, một người phản đối tiêm chủng, đã đến Mỹ hồi đầu năm bằng các giấy chứng nhận tiêm chủng mà ông nói là có thật. Cảnh sát liên bang cũng đang điều tra ông về cáo buộc đàn áp cử tri và biển thủ quà tặng công.

Iran đã bắt giữ một tàu chở dầu mang cờ Panama ở Eo biển Hormuz, một luồng hàng hải hẹp nối Vịnh Ba Tư với các đại dương trên thế giới. Đây là vụ bắt giữ thứ hai của Iran chỉ trong vòng một tuần. Hôm thứ Năm, Iran đã bắt một con tàu mang cờ Quần đảo Marshall, có lẽ là nhằm phản đối việc Mỹ bắt giữ tàu chở dầu thô của Iran.

Cảnh sát châu Âu và Nam Mỹ đã bắt giữ hơn 130 người có liên quan đến tổ chức tội phạm ‘Ndrangheta, nhóm mafia quyền lực nhất nước Ý. Các nghi phạm bị buộc tội buôn lậu vũ khí và ma túy qua biên giới, cùng nhiều tội danh khác. Bộ trưởng nội vụ Đức cho biết chiến dịch, diễn ra đồng thời ở hơn 6 quốc gia châu Âu, là một trong những chiến dịch lớn nhất cho đến nay trong “cuộc chiến chống tội phạm có tổ chức của Ý.”

Con số trong ngày: 7 triệu người, là số người trong danh sách chờ điều trị của Hệ thống Y tế Quốc gia Anh.

TIÊU ĐIỂM

Chưa có lối thoát cho xung đột ở Sudan

“Lệnh ngừng bắn” mới nhất của Sudan sẽ có hiệu lực từ thứ Năm. Được trung gian bởi tổng thống Nam Sudan Salva Kiir, nó dự kiến kéo dài bảy ngày. Cho tới nay đây là thỏa thuận ngừng bắn dài nhất và thậm chí có thể đưa đến đàm phán hòa bình ở Juba, thủ đô của Nam Sudan. Nhưng người dân Sudan có lẽ sẽ không quá mong chờ.

Cả hai phe đều không sẵn sàng nhượng bộ. Quân đội quốc gia, do Tướng Abdel Fattah al-Burhan lãnh đạo, tự tin sớm giành lại quyền kiểm soát Khartoum, thủ đô của Sudan và là trung tâm chiến sự. Họ có nhiều quân hơn, vũ khí mạnh hơn và có thể trông cậy vào hỗ trợ quân sự từ Ai Cập.

Trong khi đó, Lực lượng Hỗ trợ Nhanh, một nhóm bán quân sự do một lãnh chúa được gọi là Hemedti lãnh đạo, có mặt trên khắp Khartoum và đang kiểm soát một cơ sở lọc dầu và một nhà máy sản xuất vũ khí. Mặc dù nhìn bề ngoài là kẻ yếu hơn, nhóm này sẽ không dễ dàng bị đánh bại. Người dân Khartoum đang oằn mình đón xung đột phía trước.

Thị trường chờ kết quả kinh doanh của Apple

Công ty giá trị nhất thế giới sẽ báo cáo thu nhập quý vào thứ Năm. Tuần trước, những gã khổng lồ khác của Thung lũng Silicon — Alphabet, Amazon và Microsoft — đều ghi nhận kết quả tốt hơn mong đợi. Giờ đây, mọi con mắt sẽ đổ dồn vào Apple, đặc biệt là đối với nhu cầu iPhone, sản phẩm chiếm hơn một nửa doanh thu của công ty vào năm ngoái. Doanh số điện thoại thông minh trên toàn thế giới là thước đo không chỉ cho Apple mà còn cho thấy nhu cầu của người tiêu dùng nói chung.

Gần đây, doanh số bán thiết bị của Apple đã suy giảm do các vấn đề nguồn cung. Năm ngoái, chiến lược zero covid của Trung Quốc đã buộc các nhà máy phải đóng cửa, khiến tiến độ sản xuất iPhone14 Pro bị đình trệ. Căng thẳng địa chính trị cũng khiến Trung Quốc trở nên rủi ro hơn cho các công ty Mỹ. Vì vậy, Apple đang chủ động giảm thiểu tác động. Ngân hàng JPMorgan Chase dự báo đến năm 2025, 1/4 số iPhone sẽ được sản xuất bên ngoài Trung Quốc. Ấn Độ, Việt Nam và Thái Lan là những nước được hưởng lợi.

Anh tổ chức bầu cử địa phương

Bầu cử địa phương ở Anh quyết định các dịch vụ như chăm sóc xã hội và thu gom rác. Nhưng chúng cũng là cuộc thăm dò rộng lớn cho tổng tuyển cử trong tương lai.

Các cuộc bầu cử địa phương sẽ diễn ra ở Anh vào thứ Năm, và sẽ quyết định khoảng 8.000 ghế ở 230 chính quyền địa phương. Thăm dò toàn quốc cho thấy Công Đảng đối lập do Keir Starmer lãnh đạo đang dẫn trước Đảng Bảo thủ cầm quyền của thủ tướng Rishi Sunak 15 điểm. Cách biệt này có thể tạo ra chiến thắng lớn Công Đảng, dù không có gì là đảm bảo, vì xuyên suốt chiều dài lịch sử đảng này thường có phong độ ở địa phương kém hơn so với bỏ phiếu toàn quốc.

Đảng Bảo thủ nói dự kiến mất 1.000 ghế. Do đó, thứ Năm hứa hẹn là một đêm tồi tệ cho họ và sẽ khiến các nghị sĩ Bảo thủ lo lắng. Nếu thiệt hại chỉ ở mức 500, họ sẽ coi đó là nỗi buồn giữa kỳ và đặt mục tiêu bắt kịp Công Đảng trước tổng tuyển cử vào năm tới.

Thị trường thuốc chống béo phì chớm nở

Khi các nhân vật Hollywood chăm dùng thuốc giảm cân đắt tiền Wegovy, nhà sản xuất Novo Nordisk sẽ tăng tốc. Kể từ tháng 1 năm 2021, vốn hóa thị trường của tập đoàn dược phẩm Đan Mạch này đã tăng vọt từ 165 tỷ đô la lên 385 tỷ đô la nhờ kỳ vọng cao vào dòng thuốc bom tấn của họ. Ngân hàng Morgan Stanley nói với Financial Times rằng họ dự đoán thị trường cho các loại thuốc như Wegovy có thể đạt 50 tỷ đô la vào năm 2030. Amgen, AstraZeneca và Pfizer đều đang nghiên cứu các loại thuốc cạnh tranh.

Nhà đầu tư sẽ rất mong chờ khi Novo Nordisk công bố kết quả quý vào thứ Năm. Giới phân tích ước tính doanh thu của hãng đạt 705 triệu đô la trong quý đầu năm, tăng gấp đôi so với 336 triệu đô la của quý 4 năm ngoái. Nhà đầu tư cũng đang mong chờ kết quả của một nghiên cứu xem liệu loại thuốc này có giúp giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ hay không. Nếu được chứng minh, nó sẽ khuyến khích các công ty bảo hiểm và chính phủ chi trả cho việc dùng thuốc Wegovy, qua đó mang lại lợi nhuận tốt đẹp cho Novo Nordisk.