Nguồn: Assault of Fort Wagner and death of Robert Gould Shaw, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1863, Đại tá Liên minh miền Bắc Robert Gould Shaw và 272 binh sĩ dưới quyền ông đã thiệt mạng trong một cuộc tấn công vào Pháo đài Wagner, gần Charleston, Nam Carolina. Shaw là chỉ huy của Trung đoàn Bộ binh Massachusetts 54, có lẽ là trung đoàn người Mỹ gốc Phi nổi tiếng nhất trong cuộc chiến.
Pháo đài Wagner nằm ở Đảo Morris, bảo vệ lối tiếp cận cảng Charleston. Đó là một công trình bằng đất khổng lồ, rộng 183m và được làm từ cát chất đống cao 9m. Cách duy nhất để tiếp cận pháo đài là băng qua một bãi biển hẹp, với một bên là Đại Tây Dương và bên còn lại là đầm lầy. Tháng 7/1863, Tướng Liên minh miền Bắc, Quincy Gillmore, đã phát động một chiến dịch nhằm để chiếm hòn đảo và phong tỏa lối tiếp cận Charleston.
Shaw và Trung đoàn Massachusetts được chọn để dẫn đầu cuộc tấn công vào ngày 18/07. Shaw là con cháu của một gia đình theo chủ nghĩa bãi nô và là cựu chiến binh từng tham gia các chiến dịch Thung lũng Shenandoah và Antietam năm 1862. Thành viên trung đoàn cũng gồm hai con trai của người theo chủ nghĩa bãi nô Frederick Douglass và cháu trai của tác giả kiêm nhà thơ Sojourner Truth.
Pháo binh của Liên minh đã tấn công Wagner trong suốt ngày 18/07, nhưng không gây nhiều thiệt hại cho pháo đài và các đơn vị đồn trú ở đó. Lúc 7:45 tối, cuộc tấn công bắt đầu. Quân Liên minh Miền Bắc phải hành quân hơn 1km qua bãi biển để đến được pháo đài, đối mặt với làn đạn từ quân Hợp bang miền Nam. Quân của Shaw và các trung đoàn khác của Liên minh đã xuyên thủng bức tường bảo vệ, nhưng lại không có đủ quân số để chiếm pháo đài. Hơn 1.500 quân Liên minh đã thiệt mạng hoặc bị bắt giữ bởi 222 quân Hợp bang.
Dù thất bại, trận chiến đã chứng minh rằng các lực lượng người Mỹ gốc Phi không chỉ có thể giữ vững vị trí của mình mà còn xuất sắc trong chiến đấu. Trải nghiệm của Shaw và trung đoàn của ông đã được tưởng nhớ trong bộ phim năm 1990 được giới phê bình đánh giá cao, Glory, với sự tham gia của Mathew Broderick, Denzel Washington và Morgan Freeman. Washington đã giành được giải Oscar cho vai diễn trong phim.
