Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Ông trùm Wagner Yevgeny Prigozhin là một trong 10 nạn nhân thiệt mạng trong vụ rơi máy bay tư nhân gần Moscow, theo truyền thông nhà nước Nga. Ông Prigozhin từng dẫn đầu một cuộc nổi loạn ngắn ngủi bất thành của Wagner hồi tháng 6. Sau khi thất bại, ông lưu vong sang Belarus và hầu như không còn xuất hiện trên truyền thông. Nhưng mới đây hôm thứ Hai, ông Prigozhin đã lần đầu tiên sau nhiều tháng công bố một video – trong đó ông khoe khoang về việc Nga đã giúp châu Phi “tự do hơn.”
Ấn Độ trở thành quốc gia đầu tiên hạ cánh tàu vũ trụ xuống khu vực cực nam của Mặt trăng. Mang tên Chandrayaan-3, sứ mệnh này đã hạ cánh tàu đổ bộ và dự kiến sẽ thả một xe thám hiểm bề mặt mặt trăng. Thành công của Ấn Độ trái ngược với thất bại của Nga: hôm Chủ Nhật, tàu Luna 25 đã bị rơi khi cố gắng tiếp cận cực nam. Ấn Độ mới là quốc gia thứ tư đổ bộ xuống bề mặt Mặt trăng, sau Mỹ, Trung Quốc và Liên Xô.
Rudy Giuliani, cựu luật sư riêng của Donald Trump, đã ra trình diện sau khi đạt được thỏa thuận bảo lãnh 150.000 USD với các công tố viên. Ông bị truy tố cùng với cựu tổng thống về nhiều danh khác nhau. Được biết 19 đồng phạm trong vụ án có thời hạn đến thứ Sáu để ra trình diện. Hiện sáu người được cho là đã trình diện, còn ông Trump dự kiến trình diện vào thứ Năm. Ông Giuliani và ông Trump phủ nhận hành vi sai trái.
Thống đốc Belgorod, một khu vực ở miền nam nước Nga giáp Ukraine, cho biết một vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine đã làm thiệt mạng ba thường dân ở đây. Bộ quốc phòng Nga cũng tuyên bố đã bắn hạ ba máy bay không người lái đang tìm cách tấn công Moscow. Một quan chức Mỹ cho biết Mỹ không ủng hộ hay tạo điều kiện cho các cuộc tấn công của Ukraine vào bên trong lãnh thổ Nga, nhưng lưu ý rằng Ukraine có quyền quyết định cách tự vệ.
Alberto Núñez Feijóo, lãnh đạo phe đối lập Tây Ban Nha, sẽ có cơ hội thành lập chính phủ trong cuộc bỏ phiếu bổ nhiệm tại quốc hội vào cuối tháng tới. Đảng Nhân dân trung hữu của ông Feijóo đã thắng được nhiều ghế nhất trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 7, nhưng cho đến nay vẫn không đảm bảo được đa số, ngay cả với sự hỗ trợ của đảng cực hữu Vox.
Theo dữ liệu sơ bộ, hoạt động kinh doanh ở Đức đã giảm với tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 5 năm 2020 vào tháng 8. Chỉ số quản lý mua hàng tổng hợp nhanh HCOB của Đức, vốn theo dõi các lĩnh vực dịch vụ và chế tạo, giảm xuống 44,7 từ mức 48,5 của tháng 7, thấp hơn kỳ vọng của giới phân tích. Có lẽ ngành dịch vụ không tăng trưởng đủ để có thể bù đắp cho suy thoái trong ngành chế tạo.
Srettha Thavisin tuyên thệ nhậm chức thủ tướng Thái Lan khi cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra, người thành lập đảng của ông Srettha, nhập viện ngay trong đêm đầu tiên ngồi tù. Ông Thaksin bị bắt vì tội tham nhũng hôm thứ Ba khi trở về Thái Lan sau 15 năm sống lưu vong. Có nhiều đồn đoán cho rằng ông Thaksin có thỏa thuận với quân đội để sớm nhận được lệnh ân xá từ hoàng gia.
Con số trong ngày: 19, là số lượng F-16 mà Đan Mạch đã cam kết cung cấp cho Ukraine.
TIÊU ĐIỂM
Ông Trump lại đối mặt cáo trạng
Donald Trump dự kiến ra trình diện tại một nhà tù ở Atlanta vào thứ Năm. Ông đã bị truy tố 13 trọng tội vào tuần trước với cáo buộc âm mưu lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 ở Georgia. Các luật sư của cựu tổng thống đã sắp xếp khoản tiền bảo lãnh 200.000 USD để ông được tại ngoại (thoả thuận cũng ra lệnh cho ông không được đe dọa các nhân chứng hoặc đồng phạm trước phiên tòa). Không như các bản cáo trạng trước đây ở Washington, Miami và New York, cảnh sát trưởng Quận Fulton có kế hoạch chụp ảnh ông Trump như mọi bị cáo khác.
18 đồng mưu cùng bị truy tố với ông Trump có thời hạn đến thứ Sáu để ra trình diện. Hai cựu luật sư hàng đầu của ông, John Eastman và Rudy Giuliani, đã ra trình diện. Cũng như ông Trump, cả hai ông đều phủ nhận hành vi sai trái.
Công tố quận sẽ chưa tranh luận trước bồi thẩm đoàn trong nhiều tháng tới, thậm chí là nhiều năm tới. Nhưng nếu ông Trump công kích trên mạng xã hội, qua đó vi phạm thoả thuận tại ngoại, ông có thể sớm vướng vào nhiều rắc rối hơn thế.
Ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ đảo ngược chính sách
Ủy ban chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ, cơ quan sẽ ấn định lãi suất vào thứ Năm, đã thay đổi đáng kể. Tháng trước, tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã thay thế ba trong số năm thành viên của ủy ban, bao gồm những người ủng hộ chính sách kinh tế sai lầm của ông, bằng các nhà kinh tế được kính trọng. Họ sẽ phục vụ dưới quyền Hafize Gaye Erkan, thống đốc ngân hàng kể từ tháng 6. Cuộc cải tổ đã dẫn đến một số quyết định đáng hoan nghênh, bao gồm việc tăng lãi suất thêm 2,5 điểm phần trăm lên 17,5% vào tháng trước. Nhưng công tác khắc phục thiệt hại từ quản lý kinh tế yếu kém của ông Erdogan – bao gồm lạm phát cao nhất hai thập niên do cắt giảm lãi suất quá đà – sẽ mất nhiều thời gian hơn.
Đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ đã giảm hơn 25% so với đồng đô la kể từ tháng 5, phần lớn do các biện pháp can thiệp tốn kém của ngân hàng vào thị trường tiền tệ đã chậm lại. Hậu quả là lạm phát lên đến 48% theo năm trong tháng 7, sau khi đã giảm 8 tháng liên tiếp. Tuy nhiên, các nhà kinh tế được Reuters thăm dò đều dự đoán có một đợt tăng lãi suất thận trọng tới đây, không quá 3 điểm phần trăm.
Nhật bắt đầu xả nước thải từ nhà máy hạt nhân Fukushima ra biển
Từ thứ Năm, Nhật Bản sẽ bắt đầu xả hơn 1 triệu tấn nước phóng xạ đã qua xử lý từ nhà máy hạt nhân Fukushima Daiichi ra Thái Bình Dương. Số nước này đã được lọc nhưng vẫn còn một ít chất đồng vị phóng xạ tritium, ở khoảng 1.500 becquerel/lít, thấp hơn khoảng 7 lần so với hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới về nước uống. Hồi tháng 7, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế đã nói tác động của việc xả thải lên con người và môi trường là “không đáng kể.” Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã nhiều lần nhấn mạnh tính an toàn của chương trình này. Nhưng nhiều người vẫn còn hoài nghi.
Ngư dân địa phương lo ngại danh tiếng của khu vực sẽ bị tổn hại nhiều hơn. Công chúng không mấy tin tưởng vào chủ đầu tư TEPCO, vốn đã khiến các lò phản ứng nóng chảy vào năm 2011 vì quản lý cẩu thả. Bên cạnh đó Trung Quốc cũng cáo buộc Nhật Bản đối xử với đại dương như “cống riêng” của mình. Việc xả hết nước có thể sẽ mất tới ba mươi năm; nhưng niềm tin vào ngành công nghiệp hạt nhân của Nhật Bản có thể phải mất nhiều thời gian hơn nữa để phục hồi.
Ukraine đón quốc khánh trong nguy cơ bị Nga không kích
Ukraine sẽ chào mừng ngày độc lập vào thứ Năm, lần thứ hai kể từ khi bị Nga xâm lược. Cuộc xâm lược của Nga đã khiến ngày Ukraine trở thành một quốc gia có chủ quyền vào năm 1991 trở nên quan trọng hơn. Trong khi chỉ 12% người Ukraine cho rằng ngày độc lập là một ngày quan trọng đối với họ vào năm 2013, con số đó giờ đây là 63%.
Song tiến độ chậm chạp của cuộc phản công và lo ngại về các đòn không kích của Nga đã khiến tâm trạng của công chúng đi xuống. Các thành phố như Kyiv, Poltava và Mykolaiv đã cấm tụ tập đông người. Trọng tâm của ngày độc lập sẽ là một cuộc triển lãm vũ khí bị phá hủy của Nga tại Khreschatyk, con đường trung tâm ở thủ đô Kyiv.
Còn nhớ vào ngày độc lập năm ngoái, một số lượng kỷ lục còi cảnh báo không kích đã vang lên trên khắp đất nước khi máy bay ném bom Nga tiến hành không kích giả. Nhưng năm nay Nga có thể sẽ tấn công thật, theo tình báo quân sự Ukraine. Phó chỉ huy Vadym Skibitsky cho biết: “Nó có thể xảy ra sớm hơn một ngày, muộn hơn một ngày hoặc kéo dài vài ngày. Tôi không nghĩ nó có thể gây ngạc nhiên cho bất kỳ người dân Ukraine nào.”
