Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Theo Bộ Y tế Gaza, Al-Shifa, bệnh viện lớn nhất ở Gaza, đã bắt đầu chôn cất hơn 100 thi thể trong một ngôi mộ tập thể ở bệnh viện để tránh khủng hoảng vệ sinh. Bệnh viện này đã bị quân Israel bao vây. Phía Israel tuyên bố Hamas sử dụng các đường hầm bên dưới Al-Shifa làm căn cứ. Trước đó, Liên Hiệp Quốc cho biết khoảng 200.000 người đã chạy trốn khỏi phía bắc Gaza trong 10 ngày qua, khi lực lượng Israel tiếp tục tấn công, còn Tổng thống Joe Biden tuyên bố các bệnh viện của Gaza “phải được bảo vệ.” Trong khi đó, tại Israel, gia đình các con tin đang bị Hamas bắt giữ đã bắt đầu cuộc tuần hành kéo dài 5 ngày để yêu cầu Thủ tướng Binyamin Netanyahu phải làm nhiều hơn nữa để đảm bảo việc thả con tin.
Lạm phát của Mỹ đã giảm nhiều hơn dự kiến vào tháng trước. Đây là điều có lợi cho Cục Dự trữ Liên bang khi cơ quan này đang cân nhắc việc chấm dứt chu kỳ thắt chặt của mình. Lạm phát toàn phần hiện là 3,2%, so với mức 3,7% trong tháng 9. Lạm phát lõi, đã loại trừ giá năng lượng và thực phẩm dễ biến động, cũng giảm từ 4,1% xuống 4,0%.
Bộ trưởng Quốc phòng Đức, Boris Pistorius, cho biết “có thể” Liên minh châu Âu sẽ không đạt được mục tiêu sản xuất 1 triệu viên đạn cho Ukraine vào mùa xuân tới. Ukraine hiện rất cần đạn dược, bao gồm 155 triệu quả đạn pháo. Josep Borrell, cao uỷ ngoại giao EU, cho biết năng lực sản xuất không phải là vấn đề, nhưng lưu ý rằng các nhà sản xuất quốc phòng châu Âu đang xuất khẩu nhiều loại đạn dược ra ngoài khối.
Janet Yellen, Bộ trưởng Tài chính Mỹ, đã chỉ trích quyết định của Moody nhằm hạ thấp triển vọng về nợ của Mỹ. Tuần trước, tổ chức xếp hạng tín dụng đã hạ mức đánh giá từ “ổn định” xuống “tiêu cực” do mức thâm hụt lớn và chi phí trả nợ ngày càng tăng cao tại Mỹ. Tuy nhiên, Yellen cho biết chính quyền Biden “đã cam kết thực hiện một lộ trình tài chính đáng tin cậy và bền vững”.
Trung Quốc được cho là đã đồng ý kiểm soát các công ty xuất khẩu hóa chất dùng để sản xuất fentanyl như một phần trong thỏa thuận với Mỹ. Theo Bloomberg, đổi lại, Mỹ sẽ dỡ bỏ các hạn chế đối với viện cảnh sát pháp y của Trung Quốc, cơ quan đã bị chính quyền Biden cáo buộc vi phạm nhân quyền. Thỏa thuận dự kiến sẽ được công bố vào thứ Tư khi Tập Cận Bình, nhà lãnh đạo Trung Quốc, gặp Joe Biden ở California.
Warner Music Group sẽ sử dụng phần mềm AI để tái tạo giọng nói và hình ảnh của Edith Piaf, giọng ca biểu tượng của nước Pháp, trong bộ phim hoạt hình tiểu sử sắp ra mắt. Theo Warner, AI đã được “huấn luyện từ hàng trăm clip thoại và hình ảnh,” với sự hỗ trợ từ gia đình Piaf. Các hoạt động giải trí được triển khai bởi AI đang khiến nhiều nghệ sĩ lo lắng, nhưng chí ít đối với các ngôi sao lớn, điều đó là không cần thiết.
Con số trong ngày: 324 là số vụ xả súng liên quan đến băng đảng ở Thụy Điển trong mười tháng đầu năm nay.
TIÊU ĐIỂM
Triển vọng cuộc gặp giữa Biden và Tập
Vào thứ Tư, lần thứ hai trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, Joe Biden sẽ hội đàm trực tiếp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Cuộc gặp sẽ diễn ra bên lề Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương tại San Francisco. Hai nhà lãnh đạo dự kiến sẽ thảo luận về một loạt vấn đề, bao gồm cuộc chiến Israel-Hamas, việc Nga xâm lược Ukraine, tương lai của Đài Loan, và quan hệ kinh tế Trung-Mỹ.
Cuộc đối thoại giữa Mỹ và Trung Quốc đã tan vỡ vào năm ngoái, sau khi một khinh khí cầu bị nghi là khí cầu do thám của Trung Quốc bị phát hiện đang bay trên bầu trời nước Mỹ – và Biden đã ra lệnh bắn hạ nó. Kể từ đó, các quan chức Mỹ đã cố gắng xoa dịu căng thẳng. Ưu tiên của Mỹ tại đàm phán lần này sẽ là khôi phục liên lạc giữa lực lượng vũ trang của hai nước. Đây được xem là một mục tiêu khả thi. Tương tự, cũng có thể đạt được thỏa thuận nhằm ngăn chặn dòng fentanyl do Trung Quốc sản xuất đổ vào Mỹ. Nhưng không bên nào mong đợi những đột phá lớn hơn. Chỉ cần quan hệ ổn định hơn một chút đã là một kết quả tốt.
Chương trình chuyển người tị nạn sang Rwanda của Anh
Hồi tháng 04/2022, chính phủ Anh đã công bố giải pháp cho vấn đề “người tị nạn băng qua Eo biển Manche trên những chiếc thuyền nhỏ.” Nhóm người này sẽ được gửi đến Rwanda, nơi các yêu cầu của họ sẽ được xử lý. Vào thứ Tư, Tối cao Pháp viện Anh sẽ ra phán quyết liệu chương trình này có hợp pháp và có thể tiếp tục hay không.
Ở một khía cạnh nào đó, phán quyết sẽ không thay đổi được gì nhiều. Việc gửi những người xin tị nạn đến Châu Phi sẽ không giải quyết vấn đề thuyền nhân. Năm 2022, 46.000 người đã vào Anh theo cách này. Dù chính phủ Anh cho biết số người tị nạn theo chương trình Rwanda là “không giới hạn,” nhưng chính phủ ở Kigali cho biết họ chỉ có thể tiếp nhận vài trăm người mỗi năm.
Tuy nhiên, nếu tòa án cao nhất của Anh chống lại kế hoạch này, phán quyết đó có thể làm sống lại những đề xuất của Đảng Bảo thủ cầm quyền, rằng Anh nên rời khỏi Tòa án Nhân quyền Châu Âu. Nguyên nhân là do Tối cao Pháp viện Anh sẽ giữ nguyên phán quyết trước đó của Tòa Phúc thẩm, tuyên bố rằng chương trình Rwanda vi phạm Công ước Châu Âu về Nhân quyền. Tuy nhiên, kịch bản này có lẽ khó xảy ra hơn, vì kể từ thứ Hai, James Cleverly đã lên thay thế Suella Braverman, Bộ trưởng Nội vụ theo đường lối cứng rắn, người ủng hộ kế hoạch này.
Thượng đỉnh công nghệ gây tranh cãi ở Lisbon
Thượng đỉnh Web, cuộc tụ họp thường niên của giới công nghệ, đang được tổ chức tại Lisbon. Khoảng 70.000 người tham dự từ khắp nơi trên thế giới dự kiến sẽ có mặt tại thủ đô của Bồ Đào Nha, khiến sự kiện này trở thành một trong những sự kiện lớn nhất trong các hội nghị kiểu này. Danh sách các diễn giả bao gồm Jimmy Wales, người sáng lập Wikipedia, Chelsea Manning, người chuyên tố giác, và Marcelo Rebelo de Sousa, Tổng thống Bồ Đào Nha. Không có gì ngạc nhiên khi trí tuệ nhân tạo là vấn đề nổi bật trong chương trình nghị sự.
Sự kiện này đã rơi vào hỗn loạn hồi tháng trước, khi người đồng sáng lập Thượng đỉnh Web, Paddy Cosgrave, đăng trên Twitter những nhận xét chỉ trích các cuộc tấn công của Israel vào Gaza, sau khi phiến quân Hamas thảm sát người Israel vào ngày 7/10. Một số diễn giả nổi tiếng đã rút khỏi sự kiện, cũng như nhiều nhà tài trợ, bao gồm Amazon, Google, và Intel. Cosgrave đã từ chức người đứng đầu sự kiện này, dù ông vẫn nắm giữ phần lớn cổ phần trong doanh nghiệp. Người thay thế ông, Katherine Maher, hy vọng thượng đỉnh diễn ra mà không có tranh cãi gì thêm.
Turkish Airlines ngày càng bị chính trị hóa
Vào thứ Tư, Turkish Airlines sẽ bắt đầu các chuyến bay đến Detroit, điểm đến thứ 13 của hãng tại Mỹ. Hãng hàng không quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ hiện bay đến nhiều quốc gia hơn bất kỳ hãng hàng không nào khác. Tuy nhiên, có nhiều lời chỉ trích rằng công ty với 49% sở hữu nhà nước này đang ngày càng bị chính trị hóa.
Fatmanur Altun, vợ của thư ký báo chí của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, đã gia nhập hội đồng quản trị của Turkish Airlines vào tháng 6/2019. Mười tháng sau, Melih Sukru Ecertas, một thành viên nổi bật của nhánh thanh niên thuộc Đảng Công lý và Phát triển cầm quyền, trở thành thành viên hội đồng quản trị. Hai người mới được bổ nhiệm khác đã tốt nghiệp Kartal Imam Hatip, một trường trung học tôn giáo, cùng năm với con trai Erdogan.
Tranh cãi đang gia tăng. Một quy định gần đây cho phép các phi công và tiếp viên của hãng được nghỉ để cầu nguyện trên chuyến bay, nhưng không phải trong các giai đoạn “quan trọng” của chuyến bay, và họ cũng được nhịn ăn trong tháng Ramadan. Điều này phù hợp với chính sách của Erdogan nhằm làm suy yếu truyền thống thế tục của Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại. Nhưng ngay cả các hãng hàng không do các chính phủ theo đạo Hồi nghiêm ngặt hơn điều hành cũng không cho phép các hành động kể trên. Hồi tháng 8, một phi công đã bị sa thải vì gọi quy định mới là một rủi ro về an toàn. Điều đó đã làm dấy lên mối lo ngại về các ưu tiên của hãng hàng không.
