13/04/1873: Thảm sát Colfax

Nguồn: The Colfax Massacre, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1873, một nhóm vũ trang theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng đã tấn công một tòa án được bảo vệ bởi lực lượng dân quân chủ yếu là người da đen tại thị trấn Colfax, Louisiana. Một cuộc tắm máu đã xảy ra sau đó, khi nhóm dân quân đầu hàng và những kẻ da trắng thượng đẳng bắt đầu một chiến dịch khủng bố kéo dài cả ngày được gọi là Thảm sát Colfax.

Trong những năm sau Nội chiến Mỹ, một số nô lệ được giải phóng và ứng viên da trắng ủng hộ sự nghiệp bình đẳng chủng tộc đã được bầu vào nhiều chức vụ trên khắp miền Nam. Bước tiến này đã gây phẫn nộ sâu sắc trong số những người da trắng miền Nam khác, những kẻ cay đắng vì thất bại trong Nội chiến, và mong muốn một lần nữa đưa quyền tối cao của người da trắng vào luật pháp.

Trong thời kỳ này, được gọi là Thời kỳ Tái thiết, quân đội liên bang đã được triển khai trên khắp miền Nam để bình định khu vực và bảo vệ các cuộc bầu cử. Các Đạo luật Thi hành (Enforcement Acts) năm 1870 và 1871 đã cấm mọi người tụ tập với mục đích phá hoại bầu cử và trao cho chính quyền liên bang quyền sử dụng quân đội để bảo vệ người Mỹ gốc Phi và các quyền hiến định mới được trao cho họ.

Cuộc bầu cử thống đốc Louisiana năm 1872 đã kết thúc với kết quả là cả hai bên đều tuyên bố chiến thắng. Phe phân biệt chủng tộc và phe Tái thiết đối đầu với nhau cả về mặt pháp lý lẫn quân sự, cử những người có vũ trang đến chiếm đóng nhiều tòa nhà chính phủ. Sang tháng 03/1873, lực lượng ủng hộ Tái thiết đã chiếm giữ Tòa án Grant Parish ở Colfax. Cuộc chiếm đóng kéo dài nhiều tuần, cho đến khi một nhóm gần 300 người da trắng diễu hành đến tòa án vào Chủ Nhật Phục Sinh ngày 13/04. Hai bên có đấu súng, nhưng khoảng 60 dân quân bảo vệ tòa án đã đầu hàng sau khi những người da trắng thượng đẳng chĩa đại bác vào tòa nhà. Tuy nhiên, trận chiến này chỉ là màn mở đầu cho một ngày Chủ Nhật đẫm máu.

Người ta cho rằng để đáp trả việc thủ lĩnh của họ vô tình bị một thành viên trong nhóm bắn, phe da trắng thượng đẳng đã bắt đầu hành quyết những dân quân bị bắt và bị thương. Sau đó, họ tràn vào thị trấn, giết hại bừa bãi cư dân da đen ở Colfax. Khi lực lượng dân quân tiểu bang Louisiana đến vào ngày 14/04, ước tính đã có 150 người thiệt mạng – nhưng rất khó xác định con số chính xác vì nhiều thi thể đã bị giấu đi. Gần như tất cả những người chết đều là người Mỹ gốc Phi, trong khi chỉ có ba người là người da trắng. Chính quyền tiểu bang không bắt giữ ai, nhưng quân đội liên bang đã đến vài ngày sau đó và bắt giữ 97 người da trắng có liên quan đến vụ thảm sát. Một vài người trong số này đã bị kết án theo Đạo luật Thi hành, nhưng đã được thả khi Tối cao Pháp viện Mỹ tuyên bố luật này là vi hiến.

Thảm sát Colfax được cho là vụ bạo lực chủng tộc chết chóc nhất trong Thời kỳ Tái thiết, dù nó không phải là vụ duy nhất. Đối mặt với một thế lực phân biệt chủng tộc vẫn còn hùng mạnh và sẵn sàng sử dụng bạo lực để cản trở công cuộc Tái thiết, dự án thực thi bình đẳng chủng tộc ở miền Nam đã sụp đổ vào cuối những năm 1870 và bị hủy bỏ vào năm 1880, mở đường cho Kỷ nguyên Jim Crow.

Khái quát lịch sử Mỹ (Ch.7): Nội chiến và công cuộc tái thiết