Lý Quang Diệu – Người cha lập quốc của Singapore

bg_960x600

Nguồn: 100 Leaders (truy cập ngày 17/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Là người cha lập quốc của quốc gia-thành phố Singapore độc lập, Lý Quang Diệu (1923-2015) đã đưa nền kinh tế nước này từ thế giới thứ ba lên vị trí của một trong những nền kinh tế mạnh nhất thế giới. Ông giữ chức thủ tướng từ năm 1959 đến 1990. Thời kỳ nắm quyền không bị gián đoạn đã giúp ông hiện thức hóa tầm nhìn của mình. Ngay từ ban đầu, Lý Quang Diệu đã nhận ra Singapore cần có một nền kinh tế vững mạnh để tồn tại như một quốc gia độc lập, do đó ông tiến hành chương trình hiện đại hóa Singapore và biến nước này thành nước xuất khẩu lớn các sản phẩm hoàn thiện. Trong suốt 30 năm, Lý Quang Diệu đã thực hiện được mục tiêu hiện đại hóa, đô thị hóa và phát triển giáo dục đất nước mình. Continue reading “Lý Quang Diệu – Người cha lập quốc của Singapore”

Marshall – Thẩm phán da màu đầu tiên của Tòa án Tối cao Mỹ

GTY_thurgood_marshall_nt_130827_16x9t_608

Nguồn: 100 Leaders (truy cập ngày 15/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Thurgood Marshall (1908-1993) lãnh đạo phong trào nhân quyền tại Mỹ trong thế kỷ 20. Năm 1950, với tư cách là trưởng luật sư của Hiệp hội quốc gia vì sự tiến bộ của người da màu (NAACP), ông đã tranh tụng thành công trước Tòa án Tối cao trong vụ việc hai sinh viên Mỹ gốc Phi đã bị đối xử bất công khi bị hai trường đại học công từ chối. Vụ kiện nổi tiếng nhất của Marshall là vụ giữa Brown và Hội đồng giáo dục, theo đó kêu gọi chấm dứt nạn phân biệt trong trường học ở Mỹ. Năm 1967, Marshall là người Mỹ gốc Phi đầu tiên trở thành thẩm phán Tòa án tối cao. Continue reading “Marshall – Thẩm phán da màu đầu tiên của Tòa án Tối cao Mỹ”

Joan d’Arc – Nữ anh hùng trong Chiến tranh trăm năm

Capture-of-Joan-of-Arc

Nguồn: 100 Leaders (truy cập ngày 14/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Xuất thân từ một gia đình nông dân, Joan xứ Arc (thường gọi là Joan d’Arc, hoặc Jeanne d’Arc – ND) đã lãnh đạo quân đội Pháp trong thời kỳ nước này nằm dưới ách thống trị của người Anh. Đức tin tín ngưỡng cùng với lòng can đảm trên chiến trường của cô đã lên tinh thần cho quân đội Pháp và giành được những thắng lợi quan trọng. Những trận thắng của cô cũng mở đường cho Charles VII lên ngôi vua Pháp. Joan d’Arc không chỉ được tôn vinh bởi sự hy sinh cho đất nước mình, mà cô còn là một biểu tượng của lòng dũng cảm và sự bền bỉ cho bất cứ dân tộc nào đang bị tước mất tự do. Continue reading “Joan d’Arc – Nữ anh hùng trong Chiến tranh trăm năm”

Khổng Tử – Người sáng lập nền Nho giáo

confucius

Nguồn: 100 Leaders (truy cập ngày 13/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Khổng Tử là một triết gia người Trung Quốc có tầm ảnh hưởng lớn. Các môn đồ của ông đã ghi chép lại những bài giảng của Khổng Tử trong cuốn Luận Ngữ. Trong thế kỷ thứ hai trước công nguyên, đạo Khổng trở thành triết học chính thức của Trung Hoa. Các quan chức triều đình buộc phải vượt qua một bài thi về những tư tưởng của Khổng Tử mới có thể ra làm quan. Những triết lý của ông về chính quyền, trật tự xã hội, và mối quan hệ giữa người với người là nền tảng của cuộc sống và văn hóa Trung Hoa cho đến tận thế kỷ 20. Những triết lý này vẫn giữ được tầm quan trọng ở Đông Á, khu vực chịu ảnh hưởng mạnh từ văn hóa Trung Quốc.

Khổng Tử sống ở thời nhà Chu, một thời kỳ của những cuộc xung đột chính trị – xã hội, còn được gọi là thời Chiến quốc. Cho tới năm 50 tuổi, ông giữ nhiều chức quan nhỏ ở nước Lỗ. Với hy vọng trở thành một vị quan triều đình, ông chuyển tới nước Tề hùng mạnh. Continue reading “Khổng Tử – Người sáng lập nền Nho giáo”

Churchill – Người đưa nước Anh đi qua Thế chiến II

Canadian photographer Yousuf Karsh's famous image of a defiant Winston Churchill.

Tổng hợp: Phạm Hồng Anh

Là một người lính, phóng viên, nhà văn, chính khách, sử gia, nhà ngoại giao và một vị lãnh đạo thế giới, Winston Churchill được nhớ đến chủ yếu trên cương vị người đã dẫn dắt nước Anh đi qua Thế chiến thứ hai. Ông nổi tiếng vì sự kiên trì và cương quyết chống lại Đức và vực dậy một nước Anh đã mất hết tinh thần.

Winston Leonard Spencer Churchill sinh ngày 30 tháng 11 năm 1874 tại Lâu đài Blenheim ở Woodstock, Oxford trong một gia đình quý tộc – Công tước xứ Marlborough. Ông lớn lên giữa những người hầu cận và những người bạn của gia đình. Ông hầu như không nói chuyện với cha, còn mẹ ông hiếm khi tới thăm con trai khi ông ở trường nội trú. Churchill theo học ở trường Harrow. Ông không phải là học sinh xuất sắc nhất, có tính cách nổi loạn và tiếp thu chậm, nhưng Churchill rất giỏi thể thao và tham gia các lớp huấn luyện sĩ quan quân đội. Churchill ghi danh vào Học viện quân sự Hoàng gia Sandhurst, và năm 1895 gia nhập trung đoàn kỵ binh hạng nhẹ. Ông đóng quân ở Cuba, Ấn Độ và Ai Cập. Continue reading “Churchill – Người đưa nước Anh đi qua Thế chiến II”

Amenhotep III – Vị vua thời kỳ vàng son của Ai Cập

2617998-3x2-940x627

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 10/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Triều đại của pharaoh (pha-ra-ông) Amenhotep III đánh dấu thời kỳ thịnh vượng nhất của nền văn minh Ai Cập, cả về sức mạnh chính trị và những thành tựu văn hóa.

Amenhotep là con trai của Tuthmosis IV với người vợ lẽ Mutemwia. Ông trở thành vua ở tuổi 12, được mẹ cùng nhiếp chính. Thời kỳ đầu ông chọn con gái của một vị quan cấp tỉnh làm hoàng hậu. Trong giai đoạn về sau, Hoàng hậu Tiy thường xuyên xuất hiện bên cạnh nhà vua.

Được thừa hưởng một đế chế trải rộng từ sông Euphrates tới Sudan, Amenhotep duy trì vị thế Ai Cập chủ yếu qua ngoại giao và các cuộc hôn nhân giữa các hoàng tộc Mitanni (Syria), Babylonia và Arzawa (Anatolia). Ông là vị pharaoh đầu tiên đưa ra các thông cáo về cuộc hôn nhân của mình, các cuộc đi săn và các dự án xây dựng. Những thông tin này được khắc trên những con ấn lớn bằng đá hình bọ hung và được gửi đi khắp nơi trong đế chế. Continue reading “Amenhotep III – Vị vua thời kỳ vàng son của Ai Cập”

Georgi Zhukov – Nguyên soái lỗi lạc của Liên Xô

40194-004-6108C770

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 9/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Zhukov là vị chỉ huy quân sự Liên Xô được tôn vinh nhiều nhất trong Thế chiến thứ hai. Những thắng lợi của ông trước quân Đức ở mặt trận phía đông, thường đi liền với thương vong lớn của quân lính Liên Xô, đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy nhanh cuộc chiến tới hồi kết thúc.

Georgi Konstantinovich Zhukov sinh ngày 1 tháng 12 năm 1896 trong một gia đình nông dân ở Strelkovka, tỉnh Kaluga phía tây nam Moskva. Ông ghi tên gia nhập Quân đội Đế quốc Nga năm 1915. Từ năm 1918 đến 1920, ông chiến đấu cho Hồng Quân trong cuộc nội chiến Nga. Continue reading “Georgi Zhukov – Nguyên soái lỗi lạc của Liên Xô”

Thomas Wolsey – Vị hồng y quyền lực

8721-004-AAE85A00

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 8/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Wolsey là một vị hồng y và chính khách, là đại pháp quan dưới thời vua Henry VIII và là một trong những người cuối cùng thuộc giáo hội Thiên chúa có vai trò chi phối đời sống chính trị nước Anh.

Thomas Wolsey sinh khoảng năm 1475 tại Ipswich, Suffolk. Cha ông – theo nhiều nguồn là một người bán thịt – đã giáo dục ông rất tốt. Ông theo học tại trường Đại học Magdalen, Oxford. Wosley được thụ chức (trong giáo hội) khoảng năm 1498. Ông trở thành giáo sĩ, rồi tổng giám mục của thành phố Canterbury. Sau đó Wolsey thành giáo sĩ của vua Henry VII và được giao thi hành những nhiệm vụ ngoại giao. Continue reading “Thomas Wolsey – Vị hồng y quyền lực”

William IV – “Ông vua lính thủy”

Queen Empress Victoria - Monarchy - Royalty - Spirit of England - Peter Crawford

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 5/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

William IV là vua của Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland từ năm 1830. Ông được biết đến với tên gọi ‘Ông vua lính thủy’ (Sailor King) và ‘Billy ngốc nghếch’ (Silly Billy). Dưới triều đại của ông, Đạo luật cải tổ được thông qua năm 1832.

William sinh ngày 21 tháng 8 năm 1765 tại Cung điện Buckingham. Ông là con trai thứ ba của vua George III và Nữ hoàng Charlotte, và bởi vậy ông không phải là đối tượng được kế vị. Ở tuổi 13, ông bắt đầu sự nghiệp lính thủy trong Hải quân hoàng gia. Trong những ngày trên biển, ông tham gia phục vụ hải quân Anh ở Mỹ và quần đảo Tây Ấn (vùng Carribe) và trở thành đô đốc hải quân năm 1811. Năm 1789, ông được ban tước hiệu Công tước xứ Clarence. Continue reading “William IV – “Ông vua lính thủy””

Wilhelm II – Hoàng đế cuối cùng của Đức

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 3/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Wilhelm là vị hoàng đế (Kaiser) cuối cùng của nước Đức và là vua nước Phổ. Những chính sách hiếu chiến của ông đã góp phần dẫn đến cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Wilhelm sinh ngày 27 tháng 1 năm 1859 tại Berlin, là con trai cả của Hoàng tử Frederick nước Phổ và Victoria – con gái Nữ hoàng Victoria nước Anh. Ca khó sinh của mẹ ông khiến một cánh tay của ông bị teo và ông luôn phải cố che đậy nó. Năm 1881, sau một thời gian phục vụ trong quân ngũ, Wilhelm kết hôn với Augusta Victoria, Công chúa của Schleswig-Holstein. Họ có với nhau bảy người con. Continue reading “Wilhelm II – Hoàng đế cuối cùng của Đức”

George Washington – Tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 3/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

George Washington đã lãnh đạo quân đội Mỹ trong Chiến tranh giành độc lập của Mỹ và là tổng thống đầu tiên của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Ông là một trong những nhân vật quan trọng nhất trong lịch sử nước Mỹ.

George Washington sinh ngày 22 tháng 2 năm 1732 tại Hạt Westmoreland, Virginia trong một gia đình làm nghề nông khá giá. Ông bắt đầu làm nghề trắc địa ở tuổi 16, và một năm sau ông giữ chức chuyên viên trắc địa tại Hạt Culpeper, Virginia – cũng là công việc viên chức đầu tiên của ông. Năm 1752, ông gia nhập lực lượng dân quân thuộc địa. Continue reading “George Washington – Tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên”

Vespasian – Hoàng đế đầu tiên của vương triều Flavia

vespasian-portrait-1

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 1/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Vespasian là vị hoàng đế thứ 9 của La Mã. Ông đã khôi phục thành công hòa bình và ổn định sau thời kỳ nội chiến, và thành lập vương triều Flavia.

Titus Flavius Vespasianus, được biết với tên Vespasian, sinh năm 9 SCN ở Rieti, phía tây bắc La Mã. Ông có một sự nghiệp quân sự xuất sắc, chỉ huy quân đoàn số hai xâm lược Anh năm 43 SCN và chinh phục phía tây nam nước Anh. Về sau ông thăng tiến trong viện nguyên lão và trở thành quan chấp chính tối cao năm 51 SCN và thống đốc Châu Phi mười năm sau đó. Ông là trợ thủ tin cậy của hoàng đế Nero và đã dẫn đầu cuộc đàn áp Khởi nghĩa Do Thái (66 – 70 SCN). Đến năm 68 SCN, phần lớn vùng Ludaea đã được khôi phục, mặc dù Jerusalem vẫn bị chiếm đóng. Continue reading “Vespasian – Hoàng đế đầu tiên của vương triều Flavia”

Victoria – Quân vương trị vì lâu nhất nước Anh

Viktoría-drottning

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 29/6/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Victoria là vị nữ hoàng Anh trị vì lâu nhất và là người đứng đầu một đế chế rộng lớn. Bà điều hành những thay đổi lớn trong xã hội Anh. Thời kì trị vì của bà được biết đến với tên gọi Thời đại Victoria.

Victoria sinh ngày 24 tháng 5 năm 1819 tại London, là người con duy nhất của Edward – Bá tước xứ Kent – và Victoria Maria Louisa xứ Saxe-Coburg. Năm 1837, ở tuổi 18, bà thừa kế ngai vàng từ người bác William IV và trị vì cho tới cuối thế kỷ 19. Năm 1840, Victoria kết hôn với anh họ của mình, Hoàng tử Albert xứ Saxe-Coburg-Gotha. Trong hai mươi năm tiếp theo, họ sống hòa thuận và có với nhau chín người con, nhiều người trong số họ được gả cho các hoàng tộc Châu Âu. Continue reading “Victoria – Quân vương trị vì lâu nhất nước Anh”

Tiberius – Người mở rộng đế chế La Mã

tiberius_marble

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 29/6/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Tiberius là vị hoàng đế thứ hai của La Mã và là một chiến binh vĩ đại. Những ghi chép về tính khí kiêu ngạo và lối sống trụy lạc của ông có lẽ là không có căn cứ.

Tiberius Claudius Nero sinh ngày 16 tháng 11 năm 42 TCN. Năm 39 TCN, mẹ ông Livia đã ly dị với cha ông và đến năm 27 TCN bà kết hôn với Octavian – hoàng đế Augustus tương lai. Tiberius có một sự nghiệp quân sự xuất chúng. Cùng với em trai Drusus, ông đã góp phần mở rộng đế chế La Mã dọc theo sông Danube tới tận nước Đức ngày nay (trong các giai đoạn từ năm 16-7 TCN và từ năm 4-9 SCN). Continue reading “Tiberius – Người mở rộng đế chế La Mã”

Harry S. Truman – Tổng thống định hình Chiến tranh Lạnh

trumanpicB

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 27/6/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Harry S. Truman là tổng thống thứ 33 của nước Mỹ. Nhiệm kỳ của ông trải qua giai đoạn kết thúc Thế chiến thứ hai, gồm cả vụ ném bom nguyên tử ở Nhật Bản và những thách thức mới của cuộc Chiến tranh Lạnh.

Harry Truman sinh ngày 8 tháng 5 năm 1884 tại Lamar, Missouri. Sau khi rời trường học, ông làm các công việc văn phòng và cả việc đồng áng. Năm 1917, ông gia nhập Quân đội Hoa Kỳ và chiến đấu trong Thế chiến thứ nhất. Năm 1919 ông trở về quê nhà và kết hôn với Bess Wallace. Họ có với nhau một người con gái. Continue reading “Harry S. Truman – Tổng thống định hình Chiến tranh Lạnh”

Harriet Taylor – người bảo vệ nữ quyền

hh

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 27/6/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Taylor là một triết gia người Anh và là người ủng hộ cho quyền phụ nữ từ sớm. Bà thường bị che khuất bởi cái bóng quá lớn của người chồng, triết gia John Stuart Mill.

Harriet Hardy sinh vào tháng 10 năm 1807 tại Walworth, phía nam London, là con gái của một bác sĩ phẫu thuật. Bà được giáo dục tại gia và thích làm thơ. Năm 1826, bà kết hôn với John Taylor, một thương nhân giàu có và họ có với nhau ba đứa con. Gia đình Taylor tích cực tham gia các hoạt động của Nhà thờ theo thuyết nhất thể. Năm 1830 một mục sư theo thuyết nhất thể đã giới thiệu Harriet với triết gia John Stuart Mill. Cuộc tình của họ kéo dài 20 năm và được chồng của Harriet khoan thứ. Kể từ năm 1833, hai vợ chồng sống tách biệt phần lớn thời gian, khiến Harriet có thể gặp gỡ Mill dễ dàng hơn. Hành động của họ gây chấn động xã hội và họ bị cộng đồng xa lánh. Tuy nhiên họ truyền cảm hứng cho nhau về học thuật và thường làm việc cùng nhau. Continue reading “Harriet Taylor – người bảo vệ nữ quyền”

Leon Trotsky – Nhà tư tưởng gây tranh cãi

Leon-Trotsky-008

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 26/6/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Leon Trotsky là một nhân vật đóng vai trò quan trọng trong cuộc tiếp quản quyền lực của phe Bolshevik ở Nga, ông chỉ đứng sau Vladimir Lenin trong những thời kỳ đầu đảng cộng sản Liên Xô nắm quyền. Tuy nhiên ông đã bị Joseph Stalin đánh bại trong cuộc tranh giành quyền lực sau khi Lenin mất, và bị ám sát khi đang sống lưu vong.

Trotsky, tên thật là Lev Davidovich Bronstein, sinh ngày 7 tháng 11 năm 1879 tại Yanovka, Ukraina (lúc đó thuộc Nga). Cha ông là một nông dân Do Thái giàu có. Trotsky bắt đầu tham gia vào những hoạt động ngầm từ khi còn là thiếu niên. Ông sớm bị bắt giam và lưu đày tới Siberia. Tại đây ông gia nhập Đảng Dân chủ xã hội. Cuối cùng ông cũng trốn khỏi Siberia và dành phần lớn thời gian trong 15 năm tiếp theo sống ở nước ngoài, trong đó có một thời gian ngắn tại London. Continue reading “Leon Trotsky – Nhà tư tưởng gây tranh cãi”

Adam Smith – Tác giả của ‘Bàn tay vô hình’

b00cj828_640_360

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 25/6/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Adam Smith là một nhà kinh tế học và triết gia người Scotland có tầm ảnh hưởng lớn. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông có tên ‘Bàn về của cải của các quốc gia’.

Không có tài liệu nào ghi lại ngày sinh chính xác của Adam Smith, nhưng ông được rửa tội vào ngày 5 tháng 6 năm 1723. Cha ông, một viên chức thuế vụ ở Kirkcaldy, mất trước khi Smith ra đời. Ông theo học ở Đại học Glasgow và Đại học Oxford. Năm 1746 ông quay lại Kirkcaldy. Hai năm sau ông được mời trình bày một loạt các bài giảng công cộng tại Edinburgh, và danh tiếng của ông tăng lên từ đây. Continue reading “Adam Smith – Tác giả của ‘Bàn tay vô hình’”

Spartacus – Thủ lĩnh nô lệ nổi dậy

5989530127_23031fe689_b

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 23/6/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Spartacus là một nô lệ và võ sĩ giác đấu người La Mã, đồng thời là người lãnh đạo của cuộc đấu tranh nô lệ nổi tiếng. Ông trở thành một nguồn cảm hứng trong thời hiện đại.

Lịch sử có rất ít thông tin về những năm tháng đầu đời của Spartacus. Ông được cho là đã sinh ra ở Thrace (vùng Balkan hiện nay) và có ý kiến cho rằng ông phục vụ trong quân đội La Mã. Ông bị bán làm nô lệ và được đào tạo tại trường huấn luyện đấu sĩ ở Capua, phía bắc Napoli. Continue reading “Spartacus – Thủ lĩnh nô lệ nổi dậy”

Bộ tứ gián điệp Cambridge

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 23/6/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Maclean, Burgess, Philby và Blunt là các thành viên của tổ chức tình báo KGB[1]. Họ thâm nhập vào hệ thống tình báo Anh và chuyển các thông tin tối mật cho Liên Xô trong Thế chiến thứ hai và thời gian đầu của Chiến tranh Lạnh.

Các thành viên thuộc tổ chức này gồm Donald Maclean (1913 – 1983), Guy Burgess (1911 – 1963), Harold ‘Kim’ Philby (1912 – 1988) và Anthony Blunt (1907 – 1983). Một số người khác được cho là cũng thuộc nhóm này như John Cairncross. Blunt gia nhập đảng cộng sản đầu thập niên 1930 và được tuyển chọn vào tổ chức NKVD (sau này là KGB) – cơ quan an ninh của Liên Xô. Khi còn giảng dạy tại Đại học Cambridge, Blunt đã tác động để tuyển chọn ba người còn lại, lúc này đều là sinh viên học tại trường. Continue reading “Bộ tứ gián điệp Cambridge”