03/03/1877: Rutherford B. Hayes nhậm chức Tổng thống Mỹ

Nguồn: Rutherford B. Hayes is inaugurated in a private ceremony, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1877, Rutherford B. Hayes đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ 19 của Mỹ tại Phòng Đỏ của Nhà Trắng. Hai ngày sau, ông tuyên thệ nhậm chức một lần nữa trong một buổi lễ công khai.

Một số tài liệu lịch sử cho rằng buổi lễ nhậm chức đầu tiên của Hayes đã diễn ra trong bí mật vì có những lời đe dọa nhắm vào tính mạng của vị tân tổng thống. Các tài liệu khác lại cho rằng do ngày nhậm chức rơi vào Chủ nhật, nên Quốc hội Mỹ quyết định tổ chức một buổi lễ riêng tư vào thứ Bảy trước ngày nhậm chức chính thức, sau đó lặp lại nghi lễ này trước công chúng vào thứ Hai tiếp theo. Continue reading “03/03/1877: Rutherford B. Hayes nhậm chức Tổng thống Mỹ”

02/03/1904: Ngày sinh Dr. Seuss

Nguồn: Dr. Seuss born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1904, Theodor Geisel, được thế giới biết đến nhiều hơn với tên gọi Dr. Seuss, tác giả và họa sĩ minh họa của những cuốn sách thiếu nhi như “The Cat in the Hat” và “Green Eggs and Ham,” đã chào đời tại Springfield, Massachusetts. Geisel, người lấy tên đệm của mình (cũng là họ thời con gái của mẹ ông) làm bút danh, đã sáng tác tổng cộng 48 cuốn sách – bao gồm cả sách dành cho người lớn – bán được hơn 200 triệu bản và được dịch sang nhiều thứ tiếng. Sách của Dr. Seuss nổi tiếng với những vần điệu kỳ quặc và những nhân vật lập dị, như Lorax và Sneetches, sống ở những nơi như Whoville. Continue reading “02/03/1904: Ngày sinh Dr. Seuss”

K-Defense: Cách ngành công nghiệp quốc phòng Hàn Quốc vươn ra toàn cầu

Nguồn: Steven Borowiec, “K-defense: South Korea’s weapons industry goes global,” Nikkei Asia, 21/02/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Giữa bối cảnh leo thang căng thẳng với Triều Tiên, Seoul đang dần tìm được chỗ đứng để giải quyết tình trạng thiếu vũ khí toàn cầu.

Sau những bản nhạc K-pop sôi động và những bộ phim K-drama sướt mướt, theo Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol, đã đến lúc cần một biệt danh “K-” mới cho một kỷ nguyên mới bi quan hơn, khi đất nước có thương hiệu toàn cầu này thâu tóm thêm một thị trường xuất khẩu béo bở khác: vũ khí. Continue reading “K-Defense: Cách ngành công nghiệp quốc phòng Hàn Quốc vươn ra toàn cầu”

29/02/1704: Deerfield bị san phẳng trong Chiến tranh Nữ hoàng Anne

Nguồn: Deerfield settlement razed in Queen Anne’s War, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1704, Deerfield, một khu định cư biên giới ở phía tây Massachusetts, đã bị lực lượng Pháp và người Mỹ bản địa tấn công. Khoảng 100 đàn ông, phụ nữ, và trẻ em bị tàn sát trong lúc thị trấn bị thiêu rụi.

Vụ đột kích Deerfield là sự kiện đẫm máu nhất trong Chiến tranh Nữ hoàng Anne, một cuộc xung đột được các nhà sử học Mỹ gọi là Chiến tranh Pháp-Bản địa lần thứ hai. Dù cuộc xung đột biên giới này được đặt theo tên của nữ hoàng Anh đương thời, nhưng đối với Pháp và Anh, nó chỉ là một khía cạnh nhỏ của Chiến tranh Kế vị Tây Ban Nha. Continue reading “29/02/1704: Deerfield bị san phẳng trong Chiến tranh Nữ hoàng Anne”

Triều Tiên rúng động vì Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao với Hàn Quốc

Nguồn: Hiroshi Minegishi, “South Korea flips script on North by winning over Cuba,” Nikkei Asia, 26/02/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bất ngờ trước thềm bầu cử đã phản ánh bước chuyển dịch ngoại giao mạnh mẽ so với nửa thế kỷ trước.

Trước các cuộc bầu cử lớn ở Hàn Quốc, Bán đảo Triều Tiên thường bị ảnh hưởng bởi cái được gọi là “Gió Bắc” – một hành động khiêu khích quân sự hoặc một động thái nào đó của Triều Tiên nhằm làm lung lay mối quan hệ song phương và ảnh hưởng đến kết quả bỏ phiếu.

Nhưng cuộc tổng tuyển cử vào ngày 10/4, diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa hai nước láng giềng, đã được mở màn bởi “Gió Nam” – tin tức bất ngờ vào tuần trước về việc Hàn Quốc thiết lập quan hệ ngoại giao với Cuba. Continue reading “Triều Tiên rúng động vì Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao với Hàn Quốc”

Truyền thông phương Tây đang hiểu sai về Đài Loan?

Nguồn: Clarissa Wei, “What the Western Media Gets Wrong About Taiwan,” Foreign Policy, 21/02/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các nhà báo đổ xô đưa tin về cuộc sống bên trong một điểm nóng địa chính trị thường sẽ bóp méo sự thật trên thực địa.

Tháng 9/2022, tôi đang làm nhân viên điều phối (fixer) ở Đài Bắc cho một chuyên mục tin tức của Mỹ về căng thẳng giữa hai bờ Eo biển Đài Loan, xử lý các công việc hậu cần địa phương cho một nhà sản xuất và một nhân viên quay phim người nước ngoài. Nhân viên điều phối là những cá nhân làm việc tự do, với vai trò ở đâu đó giữa nhà báo và hướng dẫn viên du lịch – nghĩa là họ có thể làm mọi thứ, từ sắp xếp lịch phỏng vấn, phiên dịch, đến đặt phòng khách sạn. Một đêm nọ, chúng tôi đến một buổi tụ họp của các phát thanh viên nghiệp dư tổ chức trong công viên và đã gặp một nhóm người hâm mộ phát thanh lập dị. Một người đàn ông vùi đầu trong mớ thiết bị rối rắm ở phía sau xe tải của mình, tay liên tục gõ mã Morse; một người khác loay hoay với chiếc ăng-ten trong lúc đi vòng quanh công viên, cố gắng bắt tín hiệu. Nhà sản xuất nói với tôi rằng nhóm này đang học cách vận hành đài phát thanh trong trường hợp xảy ra chiến tranh với Trung Quốc. Continue reading “Truyền thông phương Tây đang hiểu sai về Đài Loan?”

Những nghịch lý tăng trưởng trong nền kinh tế Trung Quốc

Nguồn: Marina Yue Zhang, “The Tale of 2 Economies: Navigating the Growth Paradox in China,” The Diplomat, 17/02/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Những chỉ số tăng trưởng ấn tượng của Trung Quốc đã che khuất những chênh lệch và bất an xã hội tiềm ẩn.

Trung Quốc là một minh chứng điển hình cho nghịch lý tăng trưởng, nơi các chỉ số kinh tế ấn tượng đã che khuất những chênh lệch và bất an xã hội tiềm ẩn. Một so sánh giữa các con số kinh tế ấn tượng của Trung Quốc và thực tế đời sống của doanh nghiệp và người dân nước này sẽ giải thích cách những mâu thuẫn này cùng tồn tại. Hiểu được những khác biệt này và tìm kiếm giải pháp để thu hẹp chúng sẽ mang lại tác động đáng kể đến quỹ đạo kinh tế và vị thế toàn cầu của Trung Quốc. Continue reading “Những nghịch lý tăng trưởng trong nền kinh tế Trung Quốc”

27/02/1864: Mở cửa nhà tù Andersonville trong Nội chiến Mỹ

Nguồn: Union inmates begin arriving at deadly Andersonville prison, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1864, trong Nội chiến Mỹ, những tù nhân Liên minh miền Bắc đầu tiên đã đến nhà tù Andersonville, lúc đó vẫn đang trong quá trình xây dựng ở miền nam bang Georgia. Andersonville dần trở thành biểu tượng của cái chết khi có gần 1/4 số tù nhân thiệt mạng trong thời gian bị giam giữ. Henry Wirz, người đứng đầu Andersonville, đã bị hành quyết sau chiến tranh vì những hành vi tàn bạo và ngược đãi dưới sự chỉ huy của ông ta. Continue reading “27/02/1864: Mở cửa nhà tù Andersonville trong Nội chiến Mỹ”

Việc Biden phớt lờ Quad ẩn chứa rủi ro cho khu vực

Nguồn: Brahma Chellaney, “Biden’s neglect of the Quad carries Indo-Pacific risks”, Nikkei Asia, 22/02/2024.

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các hội nghị thượng đỉnh nhóm Bộ Tứ (Quad) dường như đã bị tạm dừng trong bối cảnh Mỹ nỗ lực giảm căng thẳng với Trung Quốc.

Khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức vào năm 2021, ông nhiệt tình ủng hộ sáng kiến Quad mà người tiền nhiệm Donald Trump đã tái khởi động, nâng các cuộc thảo luận trong nhóm bốn quốc gia với Australia, Ấn Độ, và Nhật Bản lên cấp độ hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo quốc gia, thay vì chỉ là các cuộc họp cấp bộ trưởng ngoại giao. Continue reading “Việc Biden phớt lờ Quad ẩn chứa rủi ro cho khu vực”

Bản chất sống còn trong cuộc tranh luận về viện trợ cho Ukraine

Nguồn: Ross Douthat, “What the Ukraine Aid Debate Is Really About,” New York Times, 21/02/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cuối tuần qua, Thượng nghị sĩ J.D. Vance đại diện bang Ohio đã đến Hội nghị An ninh Munich để đảm nhiệm một vai trò không mấy dễ dàng: phát ngôn viên cho quan điểm dân túy chỉ trích việc Mỹ hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Ukraine, trước cử tọa là những nhân vật chủ chốt trong lĩnh vực chính sách đối ngoại phương Tây.

Cụm từ chính trong phát biểu của Vance là “thế giới khan hiếm,” mà ông đã sử dụng năm lần để mô tả tình hình chiến lược của Mỹ: bị quá sức do các cam kết toàn cầu nên không thể vừa hỗ trợ Ukraine, đồng thời duy trì vị thế trong khu vực Trung Đông, cũng như chuẩn bị cho một cuộc chiến ở Đông Á, và do đó buộc phải tiết kiệm tài nguyên và mong đợi các đồng minh châu Âu sẽ tự chống đỡ vũ khí và tham vọng của Nga. Continue reading “Bản chất sống còn trong cuộc tranh luận về viện trợ cho Ukraine”

25/02/1964: Muhammed Ali giành danh hiệu vô địch thế giới đầu tiên

Nguồn: Young Muhammad Ali knocks out Sonny Liston for first world title, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1964, Cassius Clay, 22 tuổi, đã gây chấn động giới cá cược quyền anh khi lật đổ nhà vô địch hạng nặng thế giới Sonny Liston bằng một cú knock-out kỹ thuật ở hiệp thứ bảy. Liston, người từng hai lần hạ gục nhà vô địch cũ Floyd Patterson chỉ trong một hiệp, được đánh giá cao hơn với tỷ lệ 8 ăn 1. Tuy nhiên, Clay dự đoán mình sẽ chiến thắng, tự hào tuyên bố rằng bản thân sẽ “bay như bướm, đốt như ong,” rồi hạ gục Liston ở hiệp thứ tám.

Chàng trai trẻ nhanh nhẹn và khéo ăn nói, sau này được biết đến với tên gọi Muhammed Ali, đã không mất nhiều thời gian để thực hiện lời tuyên bố của mình – Liston, người phàn nàn về chấn thương vai, đã không ra thi đấu sau tiếng chuông bắt đầu hiệp thứ bảy. Chỉ vài phút sau, nhà vô địch hạng nặng mới đã được xướng tên. Continue reading “25/02/1964: Muhammed Ali giành danh hiệu vô địch thế giới đầu tiên”

Châu Âu nên đàm phán với Donald Trump như thế nào?

Nguồn: Janan Ganesh, “How Europe should negotiate with Donald Trump,” Financial Times, 21/02/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Trump bị ám ảnh bởi tiền bạc nhưng hồ sơ cho thấy không phải lúc nào ông ta cũng cứng rắn trong đàm phán.

Có lẽ bởi vì nó không mang tính tục tĩu hay gây sốc, nên tuyên bố đáng chú ý nhất mà Donald Trump đưa ra kể từ khi rời nhiệm sở đã không thu hút được sự chú ý của thế giới. Trong một cuộc phỏng vấn trên Fox News hồi mùa hè năm ngoái, khi được hỏi liệu ông có bảo vệ Đài Loan bằng vũ lực hay không, ông nói hòn đảo này, nơi kiếm bộn tiền từ chất bán dẫn, “đã cướp mất công việc kinh doanh của chúng ta.” Continue reading “Châu Âu nên đàm phán với Donald Trump như thế nào?”

24/02/1946: Juan Perón đắc cử tổng thống Argentina

Nguồn: Juan Perón elected in Argentina, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1946, Juan Domingo Perón, cựu phó tổng thống gây tranh cãi của Argentina, đã chính thức được bầu làm tổng thống.

Trở lại năm 1943, khi còn là một sĩ quan quân đội, Perón đã tham gia vào một cuộc đảo chính quân sự chống lại chính phủ dân sự yếu kém của Argentina. Sau khi được bổ nhiệm làm bộ trưởng lao động, ảnh hưởng của ông ngày càng tăng, và vào năm 1944, ông trở thành phó tổng thống kiêm bộ trưởng chiến tranh. Sang tháng 10/1945, sau cuộc đảo chính của các sĩ quan và dân thường trung thành với hiến pháp, Perón bị lật đổ khỏi các chức vụ của mình và bị cầm tù, nhưng nhờ sự kêu gọi của công nhân và của người tình nhân đầy lôi cuốn của ông, Eva Duarte, ông sớm được thả ra. Continue reading “24/02/1946: Juan Perón đắc cử tổng thống Argentina”

Tập và Putin đều quyết không để lộ điểm yếu của mình

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi and Putin share a trait – they cannot show weaknessNikkei Asia, 22/02/2024

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cuộc họp kinh tế quan trọng của Trung Quốc đang bị hoãn lại cho đến khi Tập cảm thấy mình có thể thể hiện sức mạnh.

Ngay trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán hồi đầu tháng này, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gọi điện cho người đồng cấp Nga Vladimir Putin.

Nhiều khả năng, lý do khiến ông làm vậy là vì ông biết Putin sẽ không ngần ngại khen ngợi chế độ của Tập trước chuỗi ngày nghỉ lễ dài. Không có nhà lãnh đạo của một cường quốc nào khác sẽ làm như vậy. Continue reading “Tập và Putin đều quyết không để lộ điểm yếu của mình”

22/02/1847: Trận Buena Vista bắt đầu

Nguồn: Battle of Buena Vista begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1847, trong Chiến tranh Mexico-Mỹ, tướng Mexico Santa Anna đã bao vây lực lượng mỏng hơn của Tướng Mỹ Zachary Taylor tại Đèo Angostura ở Mexico và yêu cầu họ đầu hàng ngay lập tức. Taylor từ chối và đáp rằng, “Bảo hắn đi chết đi.” Sáng sớm hôm sau, Santa Anna cử khoảng 15.000 quân đến tấn công 5.000 quân Mỹ. Lực lượng pháo binh vượt trội của Mỹ đã có thể chặn đứng một trong hai sư đoàn Mexico đang tiến công, trong khi lính bắn tỉa Mississippi của Jefferson Davis dẫn đầu hàng phòng thủ bên sườn trái, để chống lại một cuộc tấn công khác của Mexico. Đến 5 giờ chiều, quân Mexico bắt đầu rút lui. Continue reading “22/02/1847: Trận Buena Vista bắt đầu”