Category: Quốc gia – Khu vực

Tập tìm cách tham gia cùng Trump và Putin trong Hội nghị Yalta 2.0

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi seeks to join Trump and Putin for Yalta 2.0,” Nikkei Asia, 20/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Trung Quốc xem vai trò gìn giữ hòa bình ở Ukraine là bước đệm hướng tới một trật tự thế giới mới.

Cách cuộc chiến ở Ukraine kết thúc có thể quyết định ai là người nắm quyền kiểm soát trật tự quốc tế mới.

Thứ Hai tới (24/02/2025) đánh dấu ba năm cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine, và người ta đã bắt đầu sắp xếp một hội nghị thượng đỉnh quan trọng giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin. Nhưng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy lại không được mời. Continue reading “Tập tìm cách tham gia cùng Trump và Putin trong Hội nghị Yalta 2.0”

So sánh kinh tế của Singapore và Sài Gòn năm 1965-1966

Tác giả: Leo Trần

Câu hỏi về tình trạng kinh tế của Sài Gòn thập niên 1960 và 1970, trong so sánh với các nước láng giềng, vẫn được độc giả người Việt trong ngoài nước quan tâm. Bài viết này sẽ so sánh tình trạng kinh tế của Singapore và Sài Gòn trong hai năm 1965 và 1966, một giai đoạn lịch sử quan trọng đối với cả hai thành phố. Bằng cách phân tích các chỉ số kinh tế chủ chốt và bối cảnh lịch sử, chính trị, xã hội, bài viết cố gắng xác định thành phố nào thịnh vượng hơn. Tác giả hy vọng có thể nhận được phản hồi và tranh luận để các bên tìm ra những bằng chứng vững chắc cho câu hỏi. Continue reading “So sánh kinh tế của Singapore và Sài Gòn năm 1965-1966”

Cuộc khủng hoảng tên lửa đầu tiên của thế kỷ sẽ là ở châu Á

Nguồn: Jennifer Kavanagh và Ankit Panda, “The Century’s First Missile Crisis Is Coming in Asia,” Foreign Policy, 18/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Washington cần ngay lập tức thực hiện các bước để tránh thảm họa.

Tên lửa là trung tâm của các xung đột toàn cầu ngày nay. Phần lớn năm 2024 đã được dành để tranh luận về rủi ro leo thang chiến tranh khi Ukraine được phép bắn tên lửa tầm xa do Mỹ sản xuất vào các mục tiêu bên trong nước Nga. Ở Trung Đông, các cuộc tấn công bằng tên lửa có nguy cơ cao của Iran vào lãnh thổ Israel và cuộc phản công dữ dội của Israel đã làm lu mờ – nhưng không làm chậm lại – các cuộc tấn công bằng tên lửa gần như hàng ngày của lực lượng Houthi ở Yemen nhắm vào các tàu ở Biển Đỏ. Continue reading “Cuộc khủng hoảng tên lửa đầu tiên của thế kỷ sẽ là ở châu Á”

Tập gửi thông điệp đến khu vực kinh tế tư nhân

Nguồn: James Palmer, “Xi Sends Message to China’s Private Sector”,  Foreign Policy, 18/02/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Cuộc gặp với các CEO hàng đầu đánh dấu tầm quan trọng của giới doanh nhân đối với nền kinh tế – miễn là họ vẫn chịu tỏ ra “thần phục” Tập.

Tiêu điểm tuần này: Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gửi đi thông điệp từ buổi gặp mặt các CEO hàng đầu trong khu vực tư nhân; Bắc Kinh vui mừng khi Elon Musk cắt giảm bộ máy chính phủ liên bang Mỹ; FDI vào Trung Quốc tiếp tục giảm. Continue reading “Tập gửi thông điệp đến khu vực kinh tế tư nhân”

Jack Ma đã trở lại, nhưng Bắc Kinh vẫn đang kiểm soát

Nguồn: Lizzi C. Lee, “Jack Ma Is Back, but Beijing Is in Control,” Foreign Policy, 19/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Alibaba đang cố gắng tái cấu trúc để phù hợp với tham vọng của Tập Cận Bình.

Sự tái xuất của tỷ phú Trung Quốc Jack Ma đã làm dấy lên suy đoán về việc Bắc Kinh giảm bớt áp lực lên khu vực tư nhân, nhưng câu chuyện thực sự còn sâu xa hơn thế. Alibaba, công ty của Jack Ma, vẫn là biểu tượng nổi bật cho thành công của khu vực tư nhân trong nền kinh tế Trung Quốc. Nhưng bản thân công ty đã thay đổi từ một gã khổng lồ bán lẻ thành trụ cột cho tham vọng về trí tuệ nhân tạo và điện toán đám mây của Trung Quốc, và sự thống trị thương mại của công ty hiện đang phải nhường chỗ cho giá trị chiến lược của nó đối với Bắc Kinh. Continue reading “Jack Ma đã trở lại, nhưng Bắc Kinh vẫn đang kiểm soát”

Các Dân tộc Biển ở Đông Nam Á: Những người bảo vệ an ninh hàng hải bị lãng quên

Nguồn: Dadang I K Mujiono, “The Sea People of Southeast Asia: Forgotten Guardians of Maritime Security,” The Diplomat, 15/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các Dân tộc Biển không phải là tàn tích của quá khứ, cũng không phải là trở ngại cho sự phát triển.

Trong nhiều thế kỷ, Các Dân tộc Biển (Sea People), bao gồm các cộng đồng dân tộc như Sama Bajau Laut (Dân du mục Biển, Sea Gypsies) và Orang Suku Laut Riau, đã lang thang khắp các vùng biển Đông Nam Á, xây dựng mối liên sâu sắc với đại dương từ trước cả khi các quốc gia dân tộc hiện đại ra đời. Trong lịch sử, họ đóng vai trò quan trọng trong thương mại hàng hải, an ninh, và quản lý. Nhưng ngày nay, họ lại đang bị gạt sang bên lề, bị di dời, và bị xem là tội phạm. Continue reading “Các Dân tộc Biển ở Đông Nam Á: Những người bảo vệ an ninh hàng hải bị lãng quên”

Những nguy hiểm khi tổng thống tạm giữ ngân sách

Nguồn: Julian E. Zelizer, “The Dangers of Presidential Impoundment”, Foreign Policy, 16/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nixon đã từng thử làm những gì mà Trump đang lên kế hoạch – và kết quả là một cuộc khủng hoảng hiến pháp.

Hầu hết người Mỹ có lẽ chưa bao giờ nghe đến thuật ngữ “tạm giữ ngân sách” (impoundment) – một quá trình mà thông qua đó tổng thống giữ lại khoản tiền liên bang mà Quốc hội đã phân bổ cho một mục đích cụ thể. Nhưng đối với bất kỳ ai theo dõi các sự kiện diễn ra gần đây ở Washington, thuật ngữ này đã xuất hiện thường xuyên trên báo chí. Trên thực tế, vấn đề này nhiều khả năng sẽ gây ra một cuộc khủng hoảng hiến pháp lớn trong những tháng tới. Tổng thống Donald Trump đã quyết tâm sử dụng thẩm quyền hành pháp của mình để cắt giảm càng nhiều chi tiêu liên bang càng tốt. Ông đã nhắm vào một số mục tiêu, từ Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ đến Viện Y tế Quốc gia. Continue reading “Những nguy hiểm khi tổng thống tạm giữ ngân sách”

Ảo tưởng hậu tân tự do và thảm kịch của Bidenomics

Nguồn: Jason Furman, “The Post-Neoliberal Delusion,” Foreign Affairs, 10/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Dù có rất nhiều lời giải thích cho chiến thắng của Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024, nhưng quan điểm của cử tri về nền kinh tế Mỹ có lẽ là yếu tố mang tính quyết định. Trong cuộc thăm dò ý kiến diễn ra ngay trước thềm bầu cử, hơn 60% cử tri ở các tiểu bang dao động đồng ý rằng nền kinh tế đang đi sai hướng, trong khi một con số còn cao hơn bày tỏ lo ngại về chi phí sinh hoạt. Trong các cuộc thăm dò ý kiến cử tri sau khi bỏ phiếu, 75% cử tri đồng ý rằng lạm phát là một “khó khăn.” Continue reading “Ảo tưởng hậu tân tự do và thảm kịch của Bidenomics”

Con đường đến hòa bình ở Ukraine phải đi từng bước nhỏ

Nguồn: Michael Kimmage và Maxim Trudolubov, “Ukraine Needs a Peace of Inches, Not Miles,” Foreign Policy, 11/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Con đường duy nhất để tiến lên phía trước là một loạt các thỏa thuận quy mô nhỏ, được thực hiện dần dần với Nga.

Cuộc chiến đã kéo dài quá lâu. Quân đội Nga đã đạt được những bước tiến vững chắc ở miền Đông Ukraine, trong khi người Ukraine không thể giữ vững phòng tuyến. Chi phí nhân đạo của cuộc chiến đang tăng lên dưới hình thức người dân phải di dời và tài sản bị phá hủy. Các quốc gia ủng hộ Ukraine đang rất muốn thấy xung đột kết thúc một lần và mãi mãi. Đã đến lúc ngồi xuống đàm phán, chấp nhận những gì đã xảy ra trên chiến trường và xem các bên tham chiến sẽ chấp nhận điều gì. Tuyệt vọng tìm kiếm một thỏa thuận, các nhà đàm phán đã đưa ra một giải pháp. Continue reading “Con đường đến hòa bình ở Ukraine phải đi từng bước nhỏ”

Thuế thép của Trump và tác động đối với Trung Quốc

Nguồn: James Palmer, “What Trump’s Steel Tariffs Mean for China”,  Foreign Policy, 11/02/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Bắc Kinh đứng trước nguy cơ mất kênh tiếp cận gián tiếp vào thị trường Mỹ, nhưng điều này cũng khó mà làm suy yếu được ngành công nghiệp nặng của Trung Quốc.

Tiêu điểm tuần này: Thuế thép và nhôm của Mỹ khó làm lung lay vị thế thống trị của Trung Quốc trên thị trường toàn cầu; Trung Quốc có thể trở thành điểm đến hấp dẫn hơn cho nhân tài khoa học toàn cầu trong bối cảnh Mỹ cắt giảm tài trợ; Bắc Kinh dường như đang tăng cường sức ép nhằm dập tắt những lo ngại về thuốc generic sản xuất tại Trung Quốc. Continue reading “Thuế thép của Trump và tác động đối với Trung Quốc”

Trump muốn làm gì ở Mỹ Latinh?

Nguồn: Tiago Nogara, 蒂亚戈·诺加拉：关税威胁、移民驱逐……一顿操作猛如虎，特朗普在拉美意欲何为？, Guancha, 07/02/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Kể từ khi Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ, dư luận toàn cầu ngày càng quan tâm hơn đến những ảnh hưởng tới từ việc chủ nghĩa đơn phương của Mỹ có thể trở nên cực đoan hơn. Những lo ngại này không chỉ bắt nguồn từ các chính sách trong nhiệm kỳ trước của Trump, mà còn đến từ sự trỗi dậy của các chiến lược theo chủ nghĩa can thiệp và chủ nghĩa đơn phương trong những năm gần đây.

Xu thế đơn phương của Mỹ đang trở nên cực đoan, đặc biệt là ở Mỹ Latinh

Xét đến lời hứa dưới khẩu hiệu nổi tiếng “Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại” (MAGA) trong chiến dịch tranh cử của Trump, những lo ngại này không phải là vô căn cứ. Continue reading “Trump muốn làm gì ở Mỹ Latinh?”

DOGE đang tấn công nước Mỹ

Nguồn: Bruce Schneier và Davi Ottenheimer, “DOGE Is Hacking America,” Foreign Policy, 11/02/2025.

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Chính phủ Mỹ đã trải qua một vụ vi phạm an ninh có thể được cho là nghiêm trọng nhất trong lịch sử.

Chỉ trong vòng vài tuần, chính phủ Mỹ đã trải qua những gì có thể là vụ vi phạm an ninh nghiêm trọng nhất trong lịch sử của mình – không phải thông qua một cuộc tấn công mạng tinh vi, hay một chiến dịch gián điệp nước ngoài, mà thông qua các mệnh lệnh chính thức từ một tỷ phú có vai trò không được xác định rõ ràng trong chính phủ. Và những tác động đối với an ninh quốc gia là cực kỳ sâu rộng. Continue reading “DOGE đang tấn công nước Mỹ”

Triển vọng khu vực Trung Đông dưới thời Trump 2.0

Nguồn: Elliott Abrams, “A Paradigm Shift for the Middle East,” Foreign Affairs, 07/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Trump có thể tiếp nối thành công của Israel và giữ Iran mất cân bằng như thế nào?

Trung Đông mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đang phải đối mặt ngày nay có những nguy cơ và cơ hội không hề tồn tại khi ông lần đầu nhậm chức tổng thống hồi tám năm trước. Những nguy cơ lớn nhất là bước tiến của Iran hướng tới vũ khí hạt nhân và quan hệ chặt chẽ mà nước này đã xây dựng với Nga và Trung Quốc. Trong khi đó, những cơ hội tốt nhất đã xuất hiện từ việc Israel tiêu diệt Hezbollah và Hamas, cũng như tấn công thành công vào Iran, và sự sụp đổ của chế độ Bashar al-Assad ở Syria. Continue reading “Triển vọng khu vực Trung Đông dưới thời Trump 2.0”

Thế kỷ Châu Á đã kết thúc?

Nguồn: Thitinan Pongsudhirak, “Is the Asian Century over?,” Nikkei Asia, 10/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Sự phân mảnh của trật tự dựa trên luật lệ có thể dẫn đến Kỷ nguyên Công nghệ (Pax Technologica) do AI thúc đẩy.

Một phần tư thế kỷ 21 đã trôi qua, và “Thế kỷ Châu Á” dường như đã mất đi động lực.

Những gì từng có vẻ là một bước chuyển đổi mang tính quyết định trong sức mạnh kinh tế toàn cầu – chuyển từ Tây sang Đông, từ các nước phát triển sang châu Á đang trỗi dậy do Trung Quốc dẫn đầu và Ấn Độ theo sau – giờ đây đã trở nên không chắc chắn. Ưu thế công nghệ bền bỉ của Mỹ và sự phản kháng địa chính trị hung hăng đã làm lu mờ triển vọng của châu Á. Vẫn chưa thể xác định ai sẽ thống trị trong những thập kỷ tới, và người chiến thắng cuối cùng có thể không phải là một quốc gia hay đế chế, mà là một thực thể phi nhà nước. Continue reading “Thế kỷ Châu Á đã kết thúc?”

Trung Quốc đang đối phó Trump bằng cách nào?

Nguồn: Yun Sun (Tôn Vân), “China’s Trump Strategy,” Foreign Affairs, 06/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bắc Kinh đang chuẩn bị tận dụng sự gián đoạn.

Trong những tháng kể từ khi Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11, các nhà hoạch định chính sách ở Bắc Kinh đã lo lắng nghĩ về bốn năm tiếp theo của quan hệ Mỹ-Trung. Bắc Kinh cho rằng chính quyền Trump sẽ theo đuổi các chính sách cứng rắn đối với Trung Quốc, nhiều khả năng làm leo thang cuộc chiến thương mại, cuộc chiến công nghệ, và cuộc đối đầu giữa hai nước về Đài Loan. Quan điểm phổ biến là Trung Quốc phải chuẩn bị cho những cơn bão sắp tới trong các giao dịch với Mỹ. Continue reading “Trung Quốc đang đối phó Trump bằng cách nào?”

Trung Quốc siết kiểm soát Hong Kong khiến Trump phản đòn ở Panama

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “China’s tight grip on Hong Kong led to Trump’s Panama gambit,” Nikkei Asia, 06/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Quốc gia Trung Mỹ đã quyết định rút khỏi Sáng kiến Vành đai và Con đường của Tập Cận Bình.

Việc Mỹ đe dọa giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama và cuộc tranh cãi nảy lửa diễn ra sau đó đã có bước ngoặt mới khi Panama tuyên bố rút khỏi Sáng kiến Vành đai và Con đường do Trung Quốc dẫn đầu.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhắc đến tuyến đường thủy quan trọng nối liền Đại Tây Dương và Thái Bình Dương vào tháng 12, ngay trước lễ nhậm chức của mình, và kể từ đó đến nay, ông liên tục tuyên bố rằng công ty Hong Kong đang điều hành kênh đào này đã bị Trung Quốc bí mật kiểm soát và họ đang tính phí quá cao cho các tàu của Mỹ. Continue reading “Trung Quốc siết kiểm soát Hong Kong khiến Trump phản đòn ở Panama”

Lý thuyết quan hệ quốc tế dự đoán gì về Trump 2.0?

Nguồn: Stephen M. Walt, “What IR Theory Predicts About Trump 2.0,” Foreign Policy, 03/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Dưới đây là đánh giá học thuật về cuộc cách mạng chính sách đối ngoại của tân Tổng thống Mỹ.

Xin thề rằng tuần này tôi đã định viết về một chủ đề khác ngoài Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhưng thật không thể bỏ qua loạt chính sách tồi tệ mà Nhà Trắng đang công bố. Tôi cần phải viết về những điều quan trọng, và chính sách đối ngoại của quốc gia hùng mạnh nhất thế giới chắc chắn là một trong số đó, đặc biệt là khi nó vừa có một bước ngoặt đột ngột và sâu rộng hướng đến sự kỳ quặc. Vì vậy, xin thứ lỗi cho tôi vì cứ tập trung vào cuộc cách mạng chính sách đối ngoại mà chính quyền Trump đang cố gắng thực hiện. Continue reading “Lý thuyết quan hệ quốc tế dự đoán gì về Trump 2.0?”

Cuộc đua AI toàn cầu: Trung Quốc có đang bắt kịp Mỹ?

Nguồn: Madhumita Murgia, Richard Waters, và Eleanor Olcott, “The global AI race: Is China catching up to the US?,” Financial Times, 01/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Việc DeepSeek phát hành mô hình AI mới đã làm lung lay những giả định về việc ai là người nắm quyền phát triển công nghệ này.

Vào thứ Hai ngày 27/01, thế giới đã chứng kiến cảnh 1 nghìn tỷ đô la bốc hơi khỏi thị trường chứng khoán chỉ trong một ngày, một đám cháy khổng lồ được châm ngòi bởi một công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo kém tiếng của Trung Quốc: DeepSeek.

Việc công ty này phát hành mô hình AI mới, được gọi là R1, đã đảo ngược hoàn toàn các giả định về sự thống trị của Mỹ trong lĩnh vực AI và làm dấy lên khả năng rằng người Trung Quốc đang học cách đánh bại Thung lũng Silicon trong chính trò chơi của họ. Continue reading “Cuộc đua AI toàn cầu: Trung Quốc có đang bắt kịp Mỹ?”

Trung Quốc phản ứng thận trọng trước thuế quan của Trump

Nguồn: James Palmer, “China Responds to Trump’s Tariffs With Caution”,  Foreign Policy, 04/2/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Bắc Kinh rốt cuộc là mục tiêu duy nhất của các mức thuế mới từ Mỹ cho đến thời điểm hiện tại.

Tiêu điểm tuần này: Mức thuế 10% áp lên hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ bắt đầu có hiệu lực; Những động thái ban đầu của chính quyền Trump tiềm ẩn rủi ro an ninh quốc gia mà Trung Quốc có thể lợi dụng; Vẫn còn nhiều câu hỏi xoay quanh mô hình AI mới của công ty Trung Quốc DeepSeek. Continue reading “Trung Quốc phản ứng thận trọng trước thuế quan của Trump”

DeepSeek gây chia rẽ giữa giới cầm quyền và các ông trùm công nghệ Mỹ

Nguồn: Diêu Húc, Khâu Lệ, 美国观察｜DeepSeek引发全球人工智能“技术-市场-政治”冲击波产生了何种影响？, fddi.fudan.edu.cn (Fudan Development Institute), 02/02/2025 (lược dịch).

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Vào đầu năm Ất Tỵ, công ty AI Trung Quốc DeepSeek với những đột phá về công nghệ và mô hình kinh doanh đổi mới đã trở thành tâm điểm chú ý trong bối cảnh phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) toàn cầu, thậm chí còn đưa hợp tác và cạnh tranh về AI giữa Trung Quốc và Mỹ lên một tầm cao mới.

Trong bài báo trang nhất được xuất bản vào ngày 31/1, SemiAnalysis, một tổ chức nghiên cứu nổi tiếng trong lĩnh vực bán dẫn và AI, cho rằng DeepSeek không phải là tin tức “mới” đối với những người quan tâm đến lĩnh vực này: “DeepSeek rất có năng lực, nhưng phần lớn công chúng Mỹ không mấy quan tâm. Khi thế giới cuối cùng đã chú ý đến nó, thì nó chỉ còn là sự cường điệu hóa và không phản ánh đúng thực tế.” Điều này thể hiện DeepSeek đã tìm kiếm danh tiếng từ lâu, đồng thời cũng phản ánh sức ảnh hưởng lớn lao đằng sau việc đột ngột trở nên nổi tiếng. Continue reading “DeepSeek gây chia rẽ giữa giới cầm quyền và các ông trùm công nghệ Mỹ”