Nguồn: “Lyndon B. Johnson meets with Aleksei Kosygin,” History.com (truy cập ngày 22/6/2015).
Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng
Hi vọng về một mối quan hệ tốt hơn giữa Hoa Kỳ và Liên Xô được đẩy lên cao khi vào ngày này năm 1967, Tổng thống Mỹ Lyndon B. Johnson đã gặp gỡ nhà lãnh đạo Liên Xô Aleksei Kosygin ở Glassboro, tiểu bang New Jersey, trong một hội nghị thượng đỉnh kéo dài ba ngày (được gọi là Hội nghị thượng đỉnh Glassboro). Tuy nhiên, hội nghị đã không đạt được kết quả chắc chắn nào khi các vấn đề về Việt Nam và Trung Đông tiếp tục chia rẽ hai siêu cường của thế giới.
Cuộc gặp mặt giữa Johnson và Kosygin là lần đầu tiên một Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (tương đương Thủ tướng) của Liên Xô gặp gỡ một Tổng thống Mỹ kể từ sau cuộc gặp mặt giữa Nikita Khrushchev và Tổng thống Dwight D. Eisenhower năm 1959. Quan hệ giữa hai nước lúc này đang rất căng thẳng. Trung Đông tiếp tục là một vấn đề khó khăn cho nước Mỹ khi Mỹ phải dành một khoản viện trợ kinh tế và quân sự khổng lồ cho Israel, Liên Xô lại cố gắng gấp đôi số viện trợ đó cho các quốc gia Ả Rập.
Chưa đầy ba tuần trước khi Hội nghị Glassboro diễn ra, quân đội Israel giành được chiến thắng vang dội trước quân đội Ai Cập, Syria, và Jordan trong cuộc Chiến tranh Sáu ngày. Việt Nam cũng là một điểm nóng của Chiến tranh Lạnh. Đến giữa năm 1967, Hoa Kỳ đã gửi nhiều binh lính đến miền Nam Việt Nam, trong khi Liên Xô liên tục cung cấp một lượng lớn khí tài cho quân đội Bắc Việt. Do đó, cuộc hội nghị thượng đỉnh giữa Johnson và Kosygin được trông đợi là sẽ có thể làm giảm những căng thẳng này.
Cả Johnson và Kosygin đều đưa ra những tuyên bố công khai của họ với một giọng điệu đầy tích cực. Johnson lưu ý rằng Hoa Kỳ và Liên Xô có trách nhiệm phải hành động “hợp lý và mang tính xây dựng” để “giúp các nước chung sống hòa bình, nếu điều đó là có thể.” Kosygin đáp lại bằng tuyên bố: “Tôi muốn có tình hữu nghị với nhân dân Mỹ, và tôi có thể đảm bảo với các bạn rằng chúng tôi không cần gì ngoài một nền hòa bình với người dân nước Mỹ.”
Tuy nhiên, về mặt riêng tư mà nói thì hội nghị thượng đỉnh này không thể được coi là đã thành công. Liên Xô tỏ ra cứng nhắc đối với một số vấn đề lớn. Họ lên án người Israel là những kẻ xâm lược ở Trung Đông và yêu cầu Israel rút khỏi những vùng đất mà họ đã chiếm giữ trong cuộc Chiến tranh Sáu ngày. Về vấn đề Việt Nam, lập trường của Liên Xô rất rõ ràng: hòa bình sẽ tới khi nào Hoa Kỳ rút quân khỏi Việt Nam.
Chính quyền Johnson công khai tuyên bố rằng hội nghị “diễn ra tốt đẹp và hữu ích.” Các cuộc đàm phán sau đó dự tính sẽ được tổ chức trong chuyến thăm của Johnson tới Liên Xô trong năm 1968, nhưng nó đã bị hủy bỏ sau khi Liên Xô can thiệp thô bạo để đàn áp một cuộc cách mạng nổ ra ở Tiệp Khắc.
Ảnh: Lyndon B. Johnson (trái) và Aleksei Kosygin trong Hội nghị Glassboro.
