Nguồn: Hitler gets news of Italy’s imminent defection, History.com
Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Vào ngày này năm 1943, Adolf Hitler biết rằng đồng minh phe Trục Italy của mình đang cố kéo dài thời gian trước khi đàm phán các điều khoản đầu hàng với phe Đồng minh sau khi quyền lực của Mussolini sụp đổ.
Trước đó Hitler đã lo sợ rằng một sự biến chuyển tình thế như thế có thể, nếu không muốn nói là chắc chắn, sẽ xảy ra. Hitler đã đến Italy vào ngày 19 tháng 07 để quở trách Mussolini về thất bại trong khả năng lãnh đạo quân sự – cho thấy Hitler biết dù không thừa nhận công khai rằng cả Mussolini và Italy sắp sụp đổ, để ngỏ bán đảo Italy cho quân Đồng minh chiếm đóng. Mặc dù có sự bảo đảm nửa vời từ Mussolini rằng Italy sẽ tiếp tục chiến đấu, Hitler vẫn bắt đầu chuẩn bị cho viễn cảnh đầu hàng của Italy trước quân Đồng minh.
Khi Mussolini bị lật đổ và bị cảnh sát của chính mình bắt giữ sáu ngày sau đó, Hitler đã triệu tập Goering, Goebbels, Himmler, Rommel, và tổng tư lệnh hải quân Đức, Karl Doenitz, tại trụ sở của mình để tiết lộ kế hoạch hành động mà ông đã xây dựng. Trong số đó có: (1) Chiến dịch Oak giải cứu Mussolini khỏi cảnh giam giữ; (2) Chiếm đóng Roma và khôi phục lại vị trí của Mussolini cùng chính phủ phát xít của ông; (3) Chiến dịch Đen, qua đó Đức chiếm đóng toàn bộ Italy; và (4) Chiến dịch phe Trục, phá hủy hạm đội Italy (để ngăn chặn quân Đồng minh sử dụng).
Các cố vấn của Hitler đềnghị ông thận trọng, đặc biệt là vì điều này đòi hỏi phải rút quân từ mặt trận phía Đông về. Quân Đồng minh vẫn chưa có một động thái nào đối với Rome, và mặc dù Mussolini đã bị bắt, chính phủ Italy đã không chính thức đầu hàng. Đức đã nhận được sự đảm bảo từ người kế nhiệm Mussolini, Tướng Badoglio, rằng nước Ý sẽ tiếp tục chiến đấu cùng phe với Đức. Sau đó, vào ngày 30 tháng 07, Hitler đã đọc được một thông điệp từ cảnh sát trưởng phụ trách an ninh của mình ở Zagreb nói rằng một vị tướng Ý đã tiết lộ với một vị tướng Croatia rằng việc Italy hứa trung thành với Đức “được vẽ ra đơn thuần để kéo dài thời gian nhằm kết thúc đàm phán với kẻ thù.”
23/09/1943: Mussolini tái lập chính quyền phát xít ở miền Bắc nước Ý
