Nguồn: Wilson announces his 14 Points, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1918, trong một bài phát biểu trước cuộc họp chung của lưỡng viện Quốc Hội, Tổng thống Woodrow Wilson đã thảo luận về các mục tiêu của Mỹ trong Thế chiến I và phác thảo “Chương trình 14 Điểm” nhằm đạt được một nền hòa bình lâu dài ở châu Âu. Đề xuất này kêu gọi các điều khoản hiệp ước hòa bình không ích kỷ từ phe Hiệp ước chiến thắng, khôi phục các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng trong chiến tranh, cũng như quyền dân tộc tự quyết, và thành lập một thể chế quốc tế hậu chiến để giải quyết xung đột trong tương lai. Bài phát biểu đã được dịch và phân phát cho các binh sĩ và công dân của Đức, Áo-Hung. Nó đã đóng góp đáng kể vào việc các nước này đồng ý đình chiến vào tháng 11/1918.
Sau khi chiến tranh kết thúc, Wilson tới Pháp, nơi ông dẫn đầu phái đoàn Mỹ tham dự hội nghị hòa bình Versailles. Với cương vị lãnh đạo tinh thần của phe Hiệp ước, Wilson đã cố gắng dàn xếp một nền hòa bình công bằng, dù các đồng minh phe Hiệp ước khác phản đối hầu hết các nội dung trong Chương trình 14 Điểm của ông. Hòa ước Versailles cuối cùng bao gồm các khoản bồi thường chiến phí từ các nước Liên minh Trung tâm cùng nhiều yêu sách khác, điều sau đó góp phần vào sự bùng nổ của Thế chiến II. Tuy nhiên, ý tưởng của Wilson về quyền dân tộc tự quyết và một thể chế quốc tế sau chiến tranh đã được thể hiện trong hiệp ước. Năm 1920, ông được trao giải Nobel Hòa bình vì những nỗ lực của mình.
