Nguồn: Battle of Midway begins , History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1942, Trận Midway, một trong những chiến thắng quyết định nhất của Mỹ trước Nhật trong Thế chiến II, đã bắt đầu. Trong trận chiến trên không và trên biển kéo dài bốn ngày này, Hạm đội Thái Bình Dương vượt trội của Mỹ đã thành công trong việc tiêu diệt bốn tàu sân bay Nhật Bản mà chỉ mất tàu Yorktown dưới tay một Hải quân Nhật Bản từng “bất khả chiến bại.”
Trong các đợt tấn công trong sáu tháng trước trận Midway, người Nhật đã chiến thắng ở nhiều vùng đất trên khắp Thái Bình Dương, bao gồm Malaysia, Singapore, Đông Ấn Hà Lan, Philippines và nhiều quần đảo khác. Tuy nhiên, Mỹ cũng dần trở thành một mối đe dọa đáng gờm và Đô đốc Nhật Bản Isoruku Yamamoto đã tìm cách tiêu diệt Hạm đội Thái Bình Dương trước khi nó đủ mạnh để vượt qua họ.
Nằm cách Honolulu một ngàn dặm về phía tây bắc, hòn đảo chiến lược Midway đã trở thành trọng tâm trong kế hoạch tiêu diệt người Mỹ để thực thi tham vọng đế quốc của Nhật Bản. Kế hoạch của Yamamoto bao gồm bước đánh lạc hướng bằng cách nhắm vào Alaska, từ đó mở đường cho lực lượng tấn công của Nhật xâm lược Midway. Khi Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ đến Midway để đáp trả quân xâm lược, họ sẽ bị hủy diệt bởi một hạm đội Nhật mạnh hơn đang chờ sẵn ở phía tây. Nếu thành công, kế hoạch này sẽ loại bỏ Hạm đội Thái Bình Dương và biến Midway trở thành tiền đồn giúp người Nhật có thể loại bỏ bất kỳ mối đe dọa nào của Mỹ trong tương lai ở Trung Thái Bình Dương. Tuy nhiên, tình báo Mỹ đã sớm giải mã được thông điệp của Hải quân Nhật và âm thầm chuẩn bị cho “cuộc tấn công bất ngờ.”
Trong khi đó, 200 dặm về phía đông bắc, hai đội tàu tấn công Mỹ bất ngờ tấn công lực lượng Nhật Bản, phá hủy ba tàu sân bay và một tàu tuần dương hạng nặng. Tàu sân bay duy nhất của Nhật không bị hủy diệt, chiếc Hiryu, đã tổng tấn công bằng toàn bộ số máy bay của mình, gây thiệt hại nghiêm trọng cho tàu sân bay Yorktown, buộc người Mỹ phải từ bỏ nó. Vào khoảng 5 giờ chiều, các máy bay ném bom bổ nhào từ tàu sân bay Enterprise của Mỹ đã đến tiếp viện, gây thiệt hại nặng nề cho Hiryu. Con tàu bị đánh đắm vào sáng hôm sau.
Khi Trận Midway kết thúc, người Nhật đã mất bốn tàu sân bay, một tàu tuần dương, 292 máy bay và con số thương vong ước tính là khoảng 2.500 người. Người Mỹ thì mất Yorktown, tàu khu trục USS Hammann, 145 máy bay và chịu tổn thất khoảng 300 người.
Tổn thất của Nhật Bản làm suy giảm nghiêm trọng sức mạnh hải quân của họ – khiến cho năng lực của hải quân Nhật và Mỹ trở nên tương đương – và đánh dấu bước ngoặt tại chiến trường Thái Bình Dương trong Thế chiến II. Tháng 08/1942, cuộc phản công vĩ đại của Mỹ đã bắt đầu tại Guadalcanal và không chấm dứt cho đến khi người Nhật đầu hàng ba năm sau đó.
