Nguồn: Tetsushi Takahashi, Beijing Diary, Nikkei Asian Review, 8/2020.
Người dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Thứ Tư (09/09/2020) là kỷ niệm 44 năm ngày mất của Mao Trạch Đông. Người cha sáng lập Trung Quốc hiện đại vẫn được nhiều người dân yêu quý.
Khi tôi đi ngang qua Quảng trường Thiên An Môn trước buổi trưa hôm đó, tôi thấy nhiều người bước ra từ Nhà Tưởng niệm Mao Chủ tịch, còn được gọi là Lăng Mao Trạch Đông, nơi thi hài của ông được ướp và cất giữ.
Nhà tưởng niệm thường chỉ mở cửa vào buổi sáng, nhưng du khách cũng được vào vào buổi chiều. Họ được yêu cầu đặt chỗ trước một ngày.
Chính Mao đã phát động cuộc Cách mạng Văn hóa khét tiếng. Vậy tại sao nhiều người Trung Quốc vẫn tôn kính ông? Nhiều người nói thời Mao ai cũng nghèo. Bản thân nhà lãnh đạo cũng được cho là sống giản dị cho đến khi qua đời. Với những người không hài lòng với khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng ở Trung Quốc, ông tượng trưng cho một xã hội bình đẳng hơn.
“Ăn nhiều hơn khi bạn làm nhiều, nhưng ăn ít đi khi bạn ít có gì làm” –Mao thường kêu gọi mọi người tiết kiệm lương thực như vậy trong những năm 1950 và 1960. Khi đó Trung Quốc đang trên bờ vực của nạn đói. Là nhà lãnh đạo, ông phải làm gương.
Theo chân Mao, Chủ tịch Tập Cận Bình vào giữa tháng 8 đã đột nhiên yêu cầu công chúng ngừng lãng phí thực phẩm. Chiến dịch “Sạch dĩa” ngay lập tức bắt đầu trên toàn quốc. Khắp Bắc Kinh, các áp phích giờ đây cảnh báo không nên bỏ thức ăn thừa.
Khi tôi đến Quanjude, một chuỗi nhà hàng vịt quay Bắc Kinh của nhà nước, tôi thấy các nhân viên mặc đồng phục đen đang săm soi các bàn ăn. Họ đeo những tấm bảng nhỏ ghi “người giám sát thức ăn thừa.”
Một người nói: “Công việc của chúng tôi là nói khách hàng không gọi nhiều hơn mức họ có thể ăn.” “Chúng tôi khuyến khích khách gọi một lượng thức ăn vừa phải và đóng gói đồ ăn thừa mang về”.
Da bao là phong tục mang thức ăn thừa từ nhà hàng về nhà của người Trung Quốc. Điều này trở nên ít phổ biến hơn khi Trung Quốc ngày càng khá giả, song một mệnh lệnh duy nhất từ ông Tập dường như đã hồi sinh nó.
Nhưng tại sao cảnh báo của ông lại đột nhiên cần thiết? “Nước ta tiếp tục được mùa, nhưng chúng ta luôn phải có ý thức cấp bách về vấn đề an ninh lương thực”, Tân Hoa Xã dẫn lời vị chủ tịch.
Ông Tập có lẽ đã nghĩ đến căng thẳng đang gia tăng với Mỹ. Tôi nghĩ rằng chiến dịch “Sạch dĩa” là một cách để hiệu triệu cả nước cùng nhau đối phó khủng hoảng, hồi tưởng lại những ngày còn nghèo khó.
Tetsushi Takahashi là trưởng văn phòng của Nikkei ở Trung Quốc.
