19/01/1764: John Wilkes bị khai trừ khỏi Nghị viện Anh

Nguồn: John Wilkes expelled from British Parliament, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1764, Nghị viện Anh chính thức khai trừ John Wilkes vì những bài viết được cho là nhằm bôi nhọ, kêu gọi lật đổ và có tính khiêu dâm của ông. Trong 12 năm tiếp theo, tên của Wilkes đã trở thành từ đồng nghĩa với sự áp bức của Nghị viện cả ở Anh Quốc và các thuộc địa Bắc Mỹ.

Wilkes đã bị đuổi khi dám nghi ngờ tính chính trực của Vua George III và cố vấn thân cận nhất, John Stuart người Scotland, trong ấn bản thứ 45 của tờ báo của ông, Người miền Bắc (The North Briton), vào năm 1763. Khi chính phủ đáp trả bằng cách ra lệnh khám xét văn phòng tòa soạn và bắt giữ các nhân viên, một thẩm phán đã tuyên bố lệnh khám xét này là bất hợp pháp và theo đó bác bỏ mọi cáo buộc.

Sau đó, khi Wilkes bị bắt theo một lệnh đặc biệt, thẩm phán đã trả tự do cho ông với lý do ông được hưởng đặc quyền của thành viên Nghị viện. Tuy nhiên, Wilkes vẫn tiếp tục chọc tức bộ trưởng hàng đầu của Nhà vua, George Grenville, và khi bài Luận về Nữ giới (Essay on Women) có chứa hình ảnh khiêu dâm của ông được đọc lên tại Nghị viện, giữa lúc mọi người tranh luận về việc khai trừ ông, nhà chính trị kiêm nhà báo này đã bỏ trốn sang Pháp để tránh cảnh tù giam. Đến thời điểm đó, trong giới ‘nghệ nhân’ London, Wike đã xác lập vị trí của mình như một biểu tượng của sự tự do, phản đối tình trạng bất công ở Nghị viện.

Năm 1764, Wilkes chuyển đến Pháp, đúng lúc Đạo luật Đường Grenville (Grenville’s Sugar Act) đang khiến các thuộc địa phẫn nộ. Ông trở lại Anh vào năm 1768, giữa làn sóng chống đối Đạo luật Townshend – quy định về đánh thuế hàng nhập khẩu của Anh vào các thuộc địa Bắc Mỹ, bao gồm cả chè và giấy. Khi trở lại, Wilkes đã giành chiến thắng tái đắc cử vào Nghị viện, song song với đó là thụ án tù, nhưng Nghị viện đã từ chối cho phép ông ngồi vào ghế của mình bất chấp việc ông đã chiến thắng ba lần bầu cử. Chiếc ghế này sau đó được trao lại cho người thua cuộc. Binh sĩ sau đó đã giết chết sáu người ủng hộ ông và làm bị thương 15 người khác khi họ tụ tập trước nhà tù nơi Wilkes bị giam để phản đối việc bắt giam ông.

Tại Boston, các cư dân thuộc địa đã sáng tác Kinh Tin Kính của các môn đồ theo Wilkes (Wilkite Apostles’ Creed). Trong khi đó, ở Nam Carolina, người ta đã quyên góp tiền để thuê luật sư cho ông.