Nguồn: U.S. Surgeon General announces definitive link between smoking and cancer, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1964, Tổng Y sĩ Hoa Kỳ (United States Surgeon General), Tướng Luther Terry, đã chính thức công bố báo cáo chấn động của mình. Ông cố ý chọn phát hành báo cáo vào một ngày thứ bảy để hạn chế những ảnh hưởng tức thời đến thị trường chứng khoán: Thay mặt cho Chính phủ Mỹ, Terry đã khẳng định rằng có mối liên hệ chắc chắn giữa việc hút thuốc và bệnh ung thư.
Người ta vốn dĩ từ lâu đã nghi ngờ rằng liên kết này có tồn tại. Các bằng chứng không chính thức luôn chỉ ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của việc hút thuốc, và vào thập niên 1930, các bác sĩ đã nhận thấy đúng là có sự gia tăng các trường hợp ung thư phổi. Các nghiên cứu y tế đầu tiên chỉ ra mối lo ngại nghiêm trọng đã được xuất bản ở Anh vào cuối những năm 1940.
Tại Mỹ, các công ty thuốc lá đã dành phần lớn thời gian trong thập niên tiếp theo để vận động chính phủ giữ cho việc hút thuốc là hợp pháp, đồng thời liên tục quảng cáo về việc giảm lượng hắc ín (tar) và nicotine trong các sản phẩm của họ. Năm 1958, đã có 44% người Mỹ tin rằng hút thuốc gây ra ung thư, và một số hiệp hội y tế còn cảnh báo rằng việc sử dụng thuốc lá có liên quan đến cả các bệnh về phổi và tim. Bất chấp tất cả những nỗ lực này, gần một nửa số người Mỹ vẫn hút thuốc, và việc hút thuốc rất phổ biến trong các nhà hàng, quán bar, văn phòng và nhà ở trên khắp đất nước.
Tiến sĩ Terry đã được ủy quyền thực hiện báo cáo vào năm 1962, và hai năm sau, ông công bố kết quả nghiên cứu với tiêu đề Hút thuốc và Sức khỏe (Smoking and Health), trong đó nêu rõ mối liên hệ giữa hút thuốc với ung thư tim/phổi ở nam giới. Báo cáo cũng cho biết mối liên hệ tương tự có thể đúng với phụ nữ, dù nhóm này hút thuốc với tỷ lệ thấp hơn và do đó không có đủ dữ liệu.
Tin tức này quan trọng, nhưng không phải là chuyện đáng ngạc nhiên – tờ New York Times nhận xét rằng “kết quả khó có thể xảy ra theo chiều hướng khác.” Tuy nhiên, báo cáo của Tổng Y sĩ là một bước tiến quan trọng trong cuộc thập tự chinh chống hút thuốc của các quan chức y tế. Dù các công ty thuốc lá đã chi hàng tỉ đô la và gần như đã thành công trong việc bác bỏ luật chống hút thuốc cho đến những năm 1990, nghiên cứu đều chỉ ra rằng bản báo cáo đã giúp tỷ lệ người Mỹ tin vào mối liên hệ với ung thư tăng lên tới 70% và tỷ lệ dân số hút thuốc giảm khoảng 11% trong giai đoạn 1965-1985. California trở thành tiểu bang đầu tiên cấm hút thuốc trong không gian công cộng kín vào năm 1995. 25 tiểu bang khác hiện đã thông qua các đạo luật tương tự, bao gồm 50 trong số 60 thành phố lớn nhất ở Mỹ. Năm 2019, Tổng Y sĩ tiếp tục công bố mối liên hệ giữa các bệnh hiểm nghèo và thuốc lá điện tử, một giải pháp thay thế cho thuốc lá truyền thống mà các công ty thuốc lá đã đầu tư vào rất nhiều.
