28/08/1879: Vua Zulu bị bắt giữ

Nguồn: Zulu king captured, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1879, Vua Cetshwayo, người cai trị cuối cùng của Zululand, đã bị người Anh bắt giữ sau thất bại trong Chiến tranh Anh-Zulu. Sau đó, ông đã bị đưa đi lưu đày. Hành động chống lại sự cai trị của người Anh ở miền nam châu Phi của Cetshwayo đã dẫn đến cuộc xâm lược của Anh vào Zululand vào năm 1879.

Năm 1843, người Anh thừa hưởng từ người Boer địa vị cai trị Natal, vốn kiểm soát Zululand, vương quốc của người Zulu. Boer, còn được gọi là người Afrikaner, là hậu duệ của những người định cư gốc Hà Lan đến Nam Phi vào thế kỷ 17. Zulu, một dân tộc di cư từ phía bắc, cũng đến miền nam châu Phi trong thế kỷ 17, định cư quanh vùng sông Tugela.

Năm 1838, khi di cư lên phía bắc để tránh sự cai trị của Anh ở phía nam, người Boer lần đầu tiên xung đột vũ trang với người Zulu, khi đó đang dưới quyền cai trị của Vua Dingane. Những người di cư châu Âu đã lật đổ thành công Dingane vào năm 1840, thay thế ông bằng con trai Mpande, người đã trở thành chư hầu của nước Cộng hòa Boer mới, Natal. Năm 1843, người Anh đánh chiếm Natal và Zululand.

Năm 1872, vua Mpande qua đời và được kế vị bởi con trai là Cetshwayo, người quyết tâm chống lại sự thống trị của người châu Âu trên lãnh thổ của mình. Tháng 12/1878, Cetshwayo từ chối yêu cầu của Anh về việc giải tán quân đội của ông, và đến tháng 1, quân Anh xâm lược Zululand để đàn áp Cetshwayo. Người Anh đã phải gánh chịu những thất bại nghiêm trọng tại Isandlwana, nơi 1.300 lính Anh bị chết hoặc bị thương, và tại Núi Hlobane, nhưng vào ngày 29/03, tình thế đã nghiêng về phía người Anh trong Trận Khambula.

Vua Cetshwayo sau đó bị bắt và bị đày đi lưu vong, nhưng vào năm 1883, ông được phục chức để cai trị một phần lãnh thổ cũ của mình. Tuy nhiên, vì những thất bại trước đó, ông đã đánh mất uy tín trong mắt các thần dân của mình, và họ đã sớm đuổi ông ra khỏi Zululand. Ông chết trong cảnh lưu vong một năm sau đó.

Năm 1887, đối mặt với các cuộc nổi dậy liên tiếp của người Zulu, người Anh chính thức sáp nhập Zululand, và vào năm 1897, vương quốc này trở thành một phần của Natal, gia nhập Liên minh Nam Phi vào năm 1910.