Nguồn: Roe v. Wade is decided, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1973, Roe v. Wade, phán quyết mang tính bước ngoặt của Tối cao Pháp viện, qua đó xác lập quyền phá thai hợp pháp của phụ nữ, đã được công bố. Theo phán quyết với tỷ lệ 7-2 của Tối cao Pháp viện, phụ nữ có quyền được chọn phá thai và quyền này được bảo vệ bởi các quyền riêng tư theo Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ. Tiền lệ pháp lý của quyết định này là vụ Griswold v. Connecticut năm 1965, trong đó xác lập quyền riêng tư liên quan đến các thủ tục y tế.
Bất chấp cách phe phản đối mô tả phán quyết, đây không phải là lần đầu tiên việc phá thai trở thành một thủ tục hợp pháp tại Mỹ. Trong khoảng 100 năm đầu tiên trong lịch sử đất nước, phá thai như chúng ta biết ngày nay không phải là một tội hình sự.
Trong những năm 1700 và đầu những năm 1800, từ “phá thai” (abortion) chỉ đề cập đến việc chấm dứt thai kỳ sau khi thai cử động lần đầu (quickening), thời điểm mà thai nhi bắt đầu có những cử động mà người mẹ có thể cảm nhận được. Việc chấm dứt thai kỳ trước thời điểm này thậm chí còn không có tên gọi riêng – nhưng không phải vì nó không phổ biến. Vào những năm 1700, phụ nữ thường dùng thuốc để chấm dứt việc mang thai ngoài ý muốn.
Tuy nhiên, vào năm 1827, tiểu bang Illinois đã thông qua một luật quy định rằng sử dụng thuốc phá thai có thể bị phạt tù tới ba năm. Dù các tiểu bang khác đã sớm bắt chước Illinois, những quảng cáo “Thuốc Hàng tháng Dành cho Phụ nữ” (tên gọi của thuốc tránh thai) vẫn còn phổ biến cho đến giữa thế kỷ 19.
Bản thân việc phá thai chỉ trở thành một tội hình sự nghiêm trọng trong khoảng thời gian từ năm 1860 đến năm 1880. Và việc hình sự hóa việc phá thai không xuất phát từ nguyên nhân đạo đức. Nguồn gốc của đạo luật mới đến từ tổ chức thương mại mới thành lập dành cho các bác sĩ, Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ. Tổ chức này cho rằng những người hành nghề phá thai là sự cạnh tranh không mong muốn, và họ đã tìm cách loại bỏ sự cạnh tranh đó. Giáo hội Công giáo đã cùng với các bác sĩ lên án việc phá thai.
Tính đến đầu thế kỷ 21, tất cả các bang của Mỹ đều có luật chống phá thai, nhưng hầu như chúng không được áp dụng và phụ nữ có tiền vẫn không gặp vấn đề gì nếu muốn chấm dứt thai kỳ theo ý mình. Mãi cho đến cuối những năm 1930, luật phá thai mới được thi hành. Các cuộc đàn áp sau đó đã dẫn đến một phong trào cải cách, vốn đã thành công trong việc dỡ bỏ các hạn chế phá thai ở California và New York ngay từ trước khi có phán quyết của Tối cao Pháp viện trong vụ Roe v. Wade.
