Nguồn: High-ranking Nazi official Adolf Eichmann captured, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1960, Thủ tướng Israel David Ben-Gurion tuyên bố với thế giới rằng tên tội phạm chiến tranh Đức Quốc Xã Adolf Eichmann đã bị bắt và sẽ bị xét xử tại Israel. Eichmann, một sĩ quan SS của Đức Quốc Xã, người đứng sau “giải pháp cuối cùng cho vấn đề Do Thái” của Adolf Hitler, đã bị các đặc vụ Israel bắt giữ ở Argentina vào ngày 11/05 và chuyển đến Israel chín ngày sau đó.
Eichmann sinh ra ở Solingen, Đức, vào năm 1906. Tháng 11/1932, ông gia nhập tổ chức tinh nhuệ của Đức Quốc Xã, SS (Schutzstaffel), nơi chịu tránh nhiệm cho nhiều vấn đề của nước Đức dưới thời Quốc Xã, bao gồm cảnh sát, tình báo, và thực thi các chiến dịch bài Do Thái của Adolf Hitler. Eichmann dần thăng tiến trong hệ thống thứ bậc của SS, và với việc Đức sáp nhập Áo vào năm 1938, ông ta được cử đến Vienna với nhiệm vụ tiêu diệt thành phố của người Do Thái. Ông đã thành lập một trung tâm trục xuất người Do Thái, và vào năm 1939, tiếp tục được cử đến Praha với một nhiệm vụ tương tự. Năm đó, Eichmann được bổ nhiệm vào “bộ phận Do Thái” của văn phòng an ninh trung tâm SS ở Berlin.
Sang tháng 1/1942, Eichmann gặp các quan chức hàng đầu của Đức Quốc Xã tại Hội nghị Wannsee gần Berlin với mục đích vạch ra “giải pháp cuối cùng cho vấn đề Do Thái,” như lời lãnh đạo Đức Quốc Xã Hermann Goring. Đức Quốc Xã quyết định tiêu diệt toàn bộ người Do Thái ở châu Âu. Eichmann được chỉ định điều phối việc nhận dạng, tập hợp và vận chuyển hàng triệu người Do Thái từ châu Âu bị chiếm đóng đến các trại tử thần của Đức Quốc Xã, nơi những người này sẽ bị đưa vào phòng khí ngạt hoặc bị ép làm việc cho đến chết. Eichmann đã hoàn thành nhiệm vụ này với hiệu quả khủng khiếp, và khoảng ba đến bốn triệu người Do Thái đã thiệt mạng trong các trại tử thần trước khi Thế chiến II kết thúc. Gần 2 triệu người đã bị xử tử ở những nơi khác.
Sau chiến tranh, Eichmann bị quân đội Mỹ bắt giữ, nhưng đã trốn thoát khỏi trại tù vào năm 1946 trước khi bị đưa ra xét xử tại Tòa án Tội phạm Chiến tranh Quốc tế Nuremberg. Eichmann đã sử dụng danh tính giả để di chuyển từ Châu Âu đến Trung Đông, và năm 1950 đến Argentina, quốc gia có các chính sách nhập cư lỏng lẻo và là nơi trú ẩn an toàn cho nhiều tội phạm chiến tranh của Đức Quốc Xã. Năm 1957, một công tố viên người Đức đã bí mật thông báo cho Israel rằng Eichmann đang sống ở Argentina. Các đặc vụ từ cơ quan tình báo của Israel, Mossad, đã được triển khai tới Argentina, và vào đầu năm 1960, cuối cùng họ đã xác định được vị trí của Eichmann. Khi đó, ông ta đang sống ở khu San Fernando của Buenos Aires, với cái tên Ricardo Klement.
Tháng 5/1960, Argentina kỷ niệm 150 năm cuộc cách mạng chống lại Tây Ban Nha, và nhiều du khách từ nước ngoài đã đến Argentina để tham dự lễ hội. Mossad đã tận dụng cơ hội để tuồn thêm nhiều điệp viên vào nước này. Người Israel, biết rằng Argentina sẽ không bao giờ chịu dẫn độ Eichmann ra tòa xét xử, đã quyết định bắt cóc Eichmann và đưa ông ta đến Israel một cách bất hợp pháp. Ngày 11/05, các đặc vụ của Mossad xuống phố Garibaldi ở San Fernando và bắt Eichmann khi ông đang đi bộ từ xe buýt về nhà. Gia đình ông đã gọi cho các bệnh viện địa phương chứ không phải cảnh sát, và Argentina không biết gì về vụ bắt cóc. Ngày 20/05, Eichmann trong tình trạng bị đánh thuốc mê đã bay ra khỏi Argentina, cải trang thành một công nhân hàng không Israel, người bị chấn thương đầu trong một vụ tai nạn. Ba ngày sau, Thủ tướng Ben-Gurion thông báo rằng Eichmann đang bị Israel giam giữ.
Argentina yêu cầu trả lại Eichmann, nhưng Israel lập luận rằng vì ông ta là tội phạm chiến tranh quốc tế nên nước này có quyền tiến hành xét xử. Ngày 11/04/1961, phiên tòa xét xử Eichmann bắt đầu ở Jerusalem. Đây là phiên tòa đầu tiên được truyền hình trong lịch sử. Eichmann phải đối mặt với 15 tội danh, bao gồm tội ác chống lại loài người, tội ác chống lại người Do Thái, và tội ác chiến tranh. Ông tuyên bố rằng mình chỉ làm theo mệnh lệnh, nhưng các thẩm phán không đồng ý, kết luận ông có tội trong mọi tội danh vào ngày 15/12 và tuyên án tử hình. Ngày 31/05/1962, ông bị treo cổ gần Tel Aviv. Thi thể của ông sau đó được hỏa táng và tro cốt được ném xuống biển.
