29/06/1974: Isabel Perón nhậm chức Tổng thống Argentina

Nguồn: Isabel Perón takes office as Argentine president, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1974, khi Tổng thống Argentina Juan Perón nằm trên giường bệnh, Isabel Martinez de Perón, vợ và cũng là phó tổng thống của ông, đã tuyên thệ nhậm chức lãnh đạo quốc gia Nam Mỹ. Tổng thống Isabel Perón, một cựu vũ công và là vợ thứ ba của Perón, là nữ lãnh đạo đầu tiên của Tây Bán cầu. Hai ngày sau, Juan qua đời vì bệnh tim, và Isabel bị bỏ lại một mình với tư cách là nhà lãnh đạo của một quốc gia đang có xung đột nghiêm trọng về kinh tế và chính trị.

Năm 1943, khi còn là một sĩ quan quân đội, Juan Domingo Perón đã tham gia một cuộc đảo chính quân sự chống lại chính phủ dân sự kém hiệu quả của Argentina. Sau khi được bổ nhiệm làm bộ trưởng lao động, ảnh hưởng của ông ngày càng lớn, và vào năm 1944, ông trở thành phó tổng thống kiêm bộ trưởng chiến tranh. Sang tháng 10/1945, Perón bị lật đổ sau một cuộc đảo chính của các quan chức và thường dân chủ trương hợp hiến. Ông bị bỏ tù, nhưng những lời kêu gọi của công nhân, và đặc biệt là của người tình Eva Duarte, đã giúp Juan sớm được trả tự do. Ngay trong đêm được trả tự do, 17/10, ông đã phát biểu trước đám đông khoảng 300.000 người từ ban công của dinh tổng thống, và hứa sẽ lãnh đạo nhân dân giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống sắp tới. Bốn ngày sau, Perón, một người goá vợ, đã kết hôn với Eva Duarte, hay “Evita,” tên gọi trìu mến mà người dân đặt cho bà.

Trên cương vị tổng thống, Perón đã xây dựng một liên minh dân túy ấn tượng, và tầm nhìn của ông về khả năng tự cung tự cấp cho Argentina đã giành được sự ủng hộ rộng rãi. Tuy nhiên, ông cũng ngày càng trở nên độc tài khi liên tục bỏ tù các đối thủ chính trị và hạn chế quyền tự do báo chí. Năm 1952, nguồn lực chính trị lớn nhất của ông, Evita, qua đời, và sự ủng hộ dành cho ông tan biến. Ba năm sau, Juan bị lật đổ trong một cuộc đảo chính quân sự. Năm 1973, sau 18 năm sống lưu vong, ông trở lại Argentina và đắc cử tổng thống một lần nữa. Người vợ thứ ba của ông, Isabel Martinez de Perón, được bầu làm phó tổng thống, rồi kế vị ông vào năm 1974 sau khi ông qua đời.

Tổng thống Isabel Perón đã không thể huy động được sự ủng hộ của bất kỳ phe phái quyền lực nào, chứ chưa nói đến việc xây dựng một liên minh quyền lực, và tình hình kinh tế và chính trị ở Argentina dần trở nên tồi tệ hơn. Ngày 24/03/1976, sau làn sóng khủng bố chính trị và chiến tranh du kích, quân đội đã phế truất Isabel Perón và thành lập một trong những chế độ đẫm máu nhất trong lịch sử Nam Mỹ. Bà bị kết án 5 năm từ vì tội sử dụng sai tài sản (abuse of property), và sau khi được trả tự do vào năm 1981, bà đến định cư tại Madrid. Năm 2007, Isabel bị bắt ở Tây Ban Nha vì liên quan đến vụ mất tích của một nhà hoạt động người Argentina vào năm 1976, nhưng vụ việc sau đó đã bị bác bỏ.