Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Người đứng đầu các cơ quan tình báo của Israel và Mỹ đã gặp nhau tại Qatar để thảo luận về giai đoạn tiếp theo của lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas, hiện đã bước sang ngày thứ năm. Theo Reuters, cuộc gặp giữa CIA và Mossad còn có sự tham dự của các quan chức Ai Cập. Lệnh ngừng bắn tạm thời đã được gia hạn vào thứ Hai để tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi thêm con tin đang bị giam giữ ở Gaza với các tù nhân Palestine bị giam giữ ở Israel. Theo Lực lượng Phòng vệ Israel, Hamas đã thả một nhóm gồm 12 con tin cho Hội Chữ thập Đỏ vào thứ Ba; 30 tù nhân Palestine cũng lần lượt được Israel thả.
Phần Lan sẽ đóng cửa biên giới duy nhất còn lại với Nga để giảm số lượng người xin tị nạn vào nước này. Khoảng 900 người, nhiều trong số họ đến từ Somalia và Syria, đã đến đây vào tháng 11, so với chỉ vài chục người vào tháng 9 và tháng 10. Biên giới sẽ đóng cửa trong hai tuần. Phần Lan cho biết Nga đang đưa người di cư qua biên giới để trả đũa việc nước này gia nhập NATO.
Cơ quan quản lý chống độc quyền của Anh đang ngăn cản một thỏa thuận trong đó Adobe, gã khổng lồ công nghệ Mỹ, mua lại Figma, một đối thủ nhỏ hơn, với giá 20 tỷ USD. Cơ quan Cạnh tranh và Thị trường cho biết thỏa thuận được công bố năm ngoái sẽ gây tổn hại đến cạnh tranh trong lĩnh vực phần mềm thiết kế. Cuối tháng 2 tới, cơ quan này sẽ quyết định liệu họ có ngăn chặn việc sáp nhập hay không. Đầu tháng này, Ủy ban Châu Âu cũng đưa ra những lo ngại tương tự.
Người Mỹ đã chi 38 tỷ USD cho mua sắm trực tuyến trong 5 ngày sau Lễ Tạ Ơn – được gọi là “Tuần lễ Điện tử” (Cyber Week) – theo Adobe Analytics. Đợt giảm giá lớn đã khuyến khích người mua sắm chi tiêu nhiều hơn dự kiến của các nhà phân tích, vốn lo ngại áp lực lạm phát đối với ngân sách hộ gia đình. Cụ thể, người Mỹ đã chi 12,4 tỷ USD vào “Thứ Hai Điện tử” (Cyber Monday), ngày mua sắm trực tuyến bận rộn nhất nước Mỹ, so với 11,3 tỷ USD vào năm ngoái.
Theo trang tin Babel của Ukraine, vợ của người đứng đầu cơ quan tình báo quốc phòng Ukraine đã bị đầu độc bằng kim loại nặng. Marianna Budanova, vợ của Trung tướng Kyrylo Budanov, giám đốc cơ quan tình báo Ukraine, đã được đưa đến bệnh viện. Các báo cáo nói rằng chất độc đã xuất hiện trong thức ăn của bà.
Anh đã rơi vào căng thẳng ngoại giao với Hy Lạp khi Thủ tướng Rishi Sunak đột ngột hủy bỏ cuộc gặp đã lên kế hoạch với người đồng cấp Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis. Hôm Chủ nhật, Mitsotakis đã nói với BBC rằng các tác phẩm điêu khắc Parthenon nên được đưa từ Bảo tàng Anh về lại Hy Lạp. Hy Lạp từ lâu đã cho rằng các tác phẩm điêu khắc này đã bị Lord Elgin, một nhà ngoại giao, đánh cắp khỏi Acropolis vào những năm 1800.
Lực lượng cứu hộ ở Uttarakhand, một bang miền bắc Ấn Độ, đã giải cứu 41 công nhân xây dựng bị mắc kẹt bên trong một đường hầm bị sập hơn hai tuần trước. Người ta đã dùng tay đào xuyên 60 mét đống đổ nát để tiếp cận các nạn nhân, những người đang đào hầm thì mái hầm bất ngờ sập xuống. Những người mắc kẹt được đưa ra ngoài trên cáng, qua một đường ống hẹp.
Con số trong ngày: 75 tỷ USD là số tiền viện trợ mà Mỹ đã cung cấp cho Ukraine kể từ khi Nga xâm lược. Tổng thống Joe Biden vừa yêu cầu thêm 61 tỷ USD.
TIÊU ĐIỂM
Triển vọng kinh tế toàn cầu
Trong vài tháng qua, khi thế giới chứng kiến những cảnh tượng khủng khiếp ở Gaza, triển vọng kinh tế toàn cầu lại được cải thiện một cách phi lý. Tình trạng hỗn loạn ở Trung Đông không thể ngăn được giá dầu giảm. Tỷ lệ lạm phát hàng năm của Mỹ cũng tiếp tục giảm. Chính phủ Trung Quốc đã cho thấy họ sẵn sàng làm nhiều hơn nữa để phục hồi tăng trưởng ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, thậm chí chấp nhận tăng thâm hụt tài chính lên trên giới hạn 3% GDP mà họ tự áp đặt cho mình.
OECD, một nhóm gồm 38 quốc gia giàu có của thế giới, sẽ xem xét những diễn biến này trong báo cáo kinh tế toàn cầu được công bố vào thứ Tư. Bản báo cáo, được cập nhật lần cuối vào tháng 9, có thể sẽ đánh giá lại vận mệnh kinh tế của Mexico, nơi đang có lượng kiều hối dồi dào, và Nga, nơi có chính sách tài khóa lỏng lẻo. Tuy nhiên, thay đổi lớn nhất có lẽ là những dự báo đối với Israel, quốc gia đã gia nhập OECD vào năm 2010. Nền kinh tế của nước này không thể chống chọi những tai ương địa chính trị.
Bất ổn gia tăng ở Bangladesh
Đảng Quốc gia Bangladesh (BNP), phe đối lập chính ở nước này, sẽ phong tỏa đường sắt, đường bộ, và đường thủy trên khắp đất nước vào thứ Tư. Quyết định này nhằm phản đối sự đàn áp của đảng cầm quyền, Liên đoàn Awami, trước cuộc tổng tuyển cử sẽ diễn ra vào tháng 1 tới. Căng thẳng đã leo thang kể từ tháng 10, khi chính phủ đàn áp các cuộc biểu tình của phe đối lập nhằm kêu gọi thành lập một chính phủ lâm thời trung lập trước cuộc bầu cử – đây từng là một yêu cầu pháp lý.
Chính phủ Bangladesh đang tăng cường đàn áp phe đối lập. BNP cho biết hơn 16.000 thành viên của họ đã bị bắt sau các cuộc biểu tình vào tháng 10. Để đáp trả, EU đã chỉ trích chính phủ Bangladesh, còn Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt về thị thực đối với các quan chức nước này. Các cuộc biểu tình của BNP đã làm giảm lưu lượng giao thông trên đường bộ và đường thủy. Người biểu tình cũng đã đốt cháy hàng trăm phương tiện trong các đợt phong tỏa liên tiếp. Nhưng cho đến nay, họ vẫn chưa lay chuyển được chính phủ.
Xét xử Bộ trưởng Tư pháp Pháp
Suốt tháng qua, một bộ trưởng nội các Pháp vẫn tại nhiệm dù đang phải đối mặt với cáo buộc trước tòa – một điều chưa từng có tiền lệ. Eric Dupond-Moretti, Bộ trưởng Tư pháp, bị cáo buộc sử dụng văn phòng của mình để “trả thù” các thẩm phán và công tố viên từng làm việc với mình. Dupond-Moretti, một cựu luật sư hình sự, đã phủ nhận mọi cáo buộc và gọi phiên tòa là “một sự ô nhục.” Vào thứ Tư, một tòa án đặc biệt sẽ đưa ra phán quyết. Nếu bị kết tội, vị bộ trưởng phải đối mặt với án tù 5 năm và khoản tiền phạt 500.000 euro (550.000 USD).
Phiên tòa này đã nêu bật lòng trung thành của Tổng thống Emmanuel Macron đối với những đồng nghiệp vướng phải vấn đề pháp lý. (Bộ trưởng Lao động của Macron, Olivier Dussopt, đã ra tòa vì tội tham nhũng vào đầu tuần này. Và giống như Dupond-Moretti, Dussopt cũng phủ nhận hành vi sai trái và vẫn tại nhiệm.) Nhưng nó cũng đặt ra câu hỏi về tính thực tế của việc xét xử các bộ trưởng. Các quan toà được triệu tập để xét xử Dupond-Moretti về tội chính trị hóa công lý chủ yếu gồm các nghị sĩ Pháp.
Cải tạo lưới điện châu Âu
EU sở hữu một trong những lưới điện rộng nhất thế giới. Nhưng tốc độ tái phát triển chậm chạp đang cản trở quá trình chuyển đổi xanh đầy tham vọng của khối. Để khắc phục điều đó, Ủy ban Châu Âu dự kiến sẽ công bố “Kế hoạch Hành động cho Lưới điện” vào thứ Tư.
Lưới điện sẽ phải được mở rộng và thay đổi hình dạng để cung cấp các dạng năng lượng tái tạo mà EU hy vọng sẽ chiếm 42,5% tổng nguồn điện vào năm 2030. Cũng cần tăng công suất để khử carbon từ công nghiệp và các nguồn phát thải khí nhà kính khác. Nhưng cơ sở hạ tầng của châu Âu đã bị quốc hữu hóa và lỗi thời. Sự chậm trễ trong việc cấp giấy phép, thiếu đầu tư, và thiếu kỹ năng đều cản trở việc mở rộng. Kế hoạch của ủy ban sẽ đưa ra lộ trình tích hợp năng lượng tái tạo, vốn ít tập trung hơn so với năng lượng thông thường, vào lưới điện. Điều đó sẽ giúp mở rộng lưới điện và thúc đẩy mục tiêu của EU là đạt được mức trung hòa carbon vào năm 2050.
