29/06/1972: Tối cao Pháp viện Mỹ bãi bỏ án tử hình

Nguồn: Supreme Court strikes down death penalty, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, trong vụ Furman kiện Georgia, Tối cao Pháp viện Mỹ đã ra phán quyết bằng số phiếu 5-4 rằng: án tử hình, theo cách thức hiện đang được áp dụng ở cấp tiểu bang và liên bang, là vi hiến. Đa số cho rằng án tử hình đã vi phạm Tu chính Án thứ tám của Hiến pháp Mỹ và được xem là “hình phạt tàn nhẫn và bất thường” chủ yếu bởi vì các bang áp dụng hình thức thi hành án theo “những cách tùy tiện và thất thường,” đặc biệt là khi liên quan đến chủng tộc. Đây là lần đầu tiên tòa án cao nhất của đất nước ra phán quyết chống lại án tử.

Tuy nhiên, vì Tối cao Pháp viện cho rằng các đạo luật mới có thể khiến các bản án tử hình trở nên hợp hiến trở lại, chẳng hạn như bằng việc phát triển các hướng dẫn tiêu chuẩn hóa cho các bồi thẩm đoàn quyết định bản án, nên đây không phải là một chiến thắng hoàn toàn cho những người phản đối án tử hình.

Năm 1976, với 66% người Mỹ vẫn ủng hộ án tử hình, Tối cao Pháp viện đã thừa nhận những tiến bộ đạt được trong các hướng dẫn của bồi thẩm đoàn và khôi phục lại án tử theo “mô hình ra phán quyết có định hướng.” Năm 1977, Gary Gilmore, một tên tội phạm chuyên nghiệp đã sát hại một cặp vợ chồng già vì họ không cho hắn mượn xe, trở thành người đầu tiên bị xử tử kể từ khi lệnh cấm kết thúc. Đối mặt với đội xử bắn ở Utah, lời cuối cùng mà Gilmore nói với đội hành quyết trước khi họ bắn xuyên tim là: “Hãy làm đi.”