Nguồn: Wounded soldiers evacuated from the Little Big Horn by steamboat, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1876, sau hai ngày hành quân chậm chạp, những người lính bị thương trong Trận Little Big Horn đã đến được tàu hơi nước Far West.
Far West được quân đội Mỹ thuê trong suốt chiến dịch năm 1876 chống lại các bộ lạc Lakota Sioux và Bắc Cheyenne ở vùng Đồng bằng phía Bắc. Dưới sự chỉ huy của thuyền trưởng dân sự lành nghề Grant Marsh, con tàu dài 58m này là phương tiện lý tưởng để di chuyển trên vùng nước nông của hệ thống Thượng sông Missouri. Con tàu chỉ chìm xuống khoảng 76cm nước khi được chất đầy hàng và Thuyền trưởng Marsh đã điều khiển nó đi khắp Sông Big Horn nông ở miền nam Montana vào tháng 6/1876. Tại đó, con tàu trở thành trụ sở chỉ huy cho cuộc tấn công được lên kế hoạch của quân đội Mỹ vào một ngôi làng của hai bộ tộc Sioux và Cheyenne mà họ tin rằng đang cắm trại trên Sông Little Big Horn gần đó.
Ngày 28/06, Marsh và một số người khác đang câu cá cách thuyền khoảng một dặm thì một người Mỹ bản địa trẻ tuổi cưỡi ngựa đến gần họ. “Anh ấy có vẻ mặt cực kỳ buồn bã,” một người sau đó kể lại. Bằng cách ra dấu và vẽ trên mặt đất, người bản địa đó cố gắng truyền đạt rằng đã có một trận chiến, nhưng nhóm của Marsh không hiểu kết quả. Hóa ra, người Mỹ bản địa đó là Curley, một trong những trinh sát “quạ đen” của Trung tá George Custer. Ba ngày trước, anh là người cuối cùng nhìn thấy Custer và tiểu đoàn kỵ binh số 7 trước khi họ bị tiêu diệt trong Trận Little Big Horn.
Ngày hôm sau, Marsh nhận được công văn từ Tướng Terry, người đã tìm thấy lực lượng bị tiêu diệt của Custer và những người lính còn sống sót thuộc tiểu đoàn kỵ binh số 7. Terry ra lệnh cho Marsh chuẩn bị sơ tán thương binh. Bị chậm lại vì phải khiêng các thương binh, lực lượng của Terry mãi đến ngày 30/06 mới đến nơi. Grant ngay lập tức tiếp nhận 54 thương binh và tăng tốc xuôi dòng càng nhanh càng tốt. Với lá cờ Far West chuyển sang màu đen và được treo rũ xuống, Marsh chuyển những người bị thương đến Pháo đài Abraham Lincoln gần Bismarck, Bắc Dakota, lúc 11 giờ đêm ngày 05/07.
Việc vận chuyển thương binh bằng tàu hơi nước nhanh chóng và tương đối thoải mái chắc chắn đã giúp cứu sống nhiều người. Tuy nhiên, Thuyền trưởng Marsh cũng là người mang đến tin xấu. Từ Pháo đài Abraham Lincoln, báo cáo về thảm họa của Tướng Terry đã được truyền đi khắp đất nước. Chẳng bao lâu sau, cả nước biết rằng Tướng Custer và hơn 200 người đã bị giết dọc theo Sông Little Big Horn.
