Category: Trung Quốc

Lãnh đạo tập thể đang được khôi phục trong quân đội Trung Quốc

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Collective leadership reasserts itself in China’s military,” Nikkei Asia, 31/07/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Truyền thống này đang trỗi dậy trở lại trước thềm Mật nghị Bắc Đới Hà thường niên của Đảng.

Mùa hè chính trị của Trung Quốc đang dần trở nên nóng bỏng, và ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy “lãnh đạo tập thể” đang được khôi phục trong Quân Giải phóng Nhân dân, lực lượng vũ trang hùng mạnh của Trung Quốc, vốn nằm dưới sự chỉ huy của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Continue reading “Lãnh đạo tập thể đang được khôi phục trong quân đội Trung Quốc”

Lý do ông Trump phớt lờ Tổng thống Đài Loan

Nguồn: James Palmer, “Trump Snubs the Taiwanese President”, Foreign Policy, 29/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Động thái này cũng là một cú tát vào mặt những người có lập trường cứng rắn với Trung Quốc ở Washington.

Tiêu điểm tuần này: Chính quyền Trump ngăn chặn Tổng thống Đài Loan quá cảnh ở Mỹ; Bê bối tình dục tràn lan trên mạng Trung Quốc; Bắc Kinh đẩy mạnh nỗ lực phát triển công nghệ phản ứng nhiệt hạch.

Ông Trump phớt lờ ông Lại Thanh Đức

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đã ngăn chặn Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức quá cảnh ở Mỹ trên đường đến và về từ khu vực Mỹ Latinh – Đây là lần đầu tiên một tổng thống Đài Loan bị từ chối như vậy trong hơn ba thập kỷ qua. Continue reading “Lý do ông Trump phớt lờ Tổng thống Đài Loan”

Nước nào sẽ chọn phe trong xung đột Đài Loan giữa Mỹ và Trung Quốc?

Nguồn: Chu Ba, “Which countries will pick sides in a US-China conflict over Taiwan”, South China Morning Post, 24/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Rất ít quốc gia muốn dính líu vào cuộc xung đột này, cũng không rõ Mỹ muốn can dự hay không.

Có rất nhiều suy đoán về những bên thứ ba nào có thể can dự nếu chiến tranh nổ ra giữa Trung Quốc và Mỹ tại eo biển Đài Loan. Hồi tháng 6, tờ The Economist đã đăng một bài viết về vấn đề này. Gần đây hơn, tờ Financial Times đưa tin, Mỹ đang gây áp lực buộc Nhật Bản và Úc phải làm rõ vai trò của họ trong tình huống nói trên. Continue reading “Nước nào sẽ chọn phe trong xung đột Đài Loan giữa Mỹ và Trung Quốc?”

Liệu đây có phải là khởi đầu cho tình bạn Mỹ-Trung?

Nguồn: Graham Allision, “Is This the Start of a U.S.-China Friendship?”, Foreign Policy, 29/07/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Cuộc họp kéo dài hai ngày giữa Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong tại Stockholm, bắt đầu từ thứ Hai, đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực của Washington và Bắc Kinh nhằm ổn định “lệnh ngừng bắn” trong cuộc chiến thương mại đầy hỗn loạn, ăn miếng trả miếng giữa hai bên. Quan trọng hơn nữa, nó cũng là dấu hiệu báo trước cho một hội nghị thượng đỉnh hiệu quả giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, dự kiến diễn ra trước tháng 11.

Dù căng thẳng Mỹ-Trung chiếm lĩnh các mặt báo trong năm nay, nhưng có lý do để tin rằng cuộc gặp tuần này sẽ đặt nền móng cho mối quan hệ mang tính xây dựng hơn nhiều giữa ông Trump và ông Tập, lãnh đạo của hai cường quốc hàng đầu thế giới. Continue reading “Liệu đây có phải là khởi đầu cho tình bạn Mỹ-Trung?”

Rủi ro của Mỹ từ việc phụ thuộc vào dược phẩm nước ngoài

Nguồn: Thomas J. Bollyky, Chloe Searchinger, và Prashant Yadav, “America’s Pill Problem,” Foreign Affairs, 22/07/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Thuế quan sẽ không giải quyết được sự phụ thuộc của người Mỹ vào dược phẩm nước ngoài.

Gần 25 năm trước, người Mỹ đã nhận ra tầm quan trọng của kháng sinh ciprofloxacin. Thường được kê đơn cho các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, “cipro” cũng là phương pháp điều trị hàng đầu khi phơi nhiễm bệnh than. Tháng 09/2001, chỉ một tuần sau vụ khủng bố ngày 11/09, công chúng Mỹ đã phải đối mặt với một cơn ác mộng khác: một kẻ nào đó đã gửi mầm bệnh than qua Bưu điện Mỹ đến các công ty truyền thông và các văn phòng Quốc hội – cuối cùng khiến 5 người tử vong và 17 người khác nhiễm bệnh. Những người có nguy cơ phơi nhiễm dù chỉ là nhỏ nhất cũng xếp hàng để được điều trị. Continue reading “Rủi ro của Mỹ từ việc phụ thuộc vào dược phẩm nước ngoài”

Tại sao Trung Quốc nới lỏng “lệnh cấm rượu” đối với công chức?

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi administration quick to tell civil servants they can drink,” Nikkei Asia, 24/07/2025.

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bắc Kinh đã quyết định điều chỉnh “lệnh cấm rượu” đang tác động tiêu cực đến nền kinh tế.

Chính quyền của Chủ tịch nước kiêm Tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình đã buộc phải điều chỉnh “lệnh cấm rượu” nhắm vào các quan chức đảng và chính phủ sau khi hứng chịu làn sóng chỉ trích gay gắt từ công chúng.

Chính quyền Tập đã công bố một số thay đổi nhỏ đối với chính sách gây tranh cãi này thông qua ba cơ quan truyền thông chính thức, vốn được gọi là “hầu thiệt” (tức cổ họng và lưỡi) của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Continue reading “Tại sao Trung Quốc nới lỏng “lệnh cấm rượu” đối với công chức?”

Trung Quốc khởi công đập thuỷ điện nhất lớn nhất thế giới

Nguồn: James Palmer, “China Starts Construction on World’s Largest Hydropower Dam”, Foreign Policy, 22/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Người Tây Tạng kịch liệt phản đối dự án năng lượng sạch gây tranh cãi này.

Tiêu điểm tuần này: Khởi công xây dựng siêu đập gây tranh cãi ở Tây Tạng; Lệnh cấm xuất cảnh được áp dụng với công dân Mỹ; Nhà vệ sinh nông thôn bị điều tra.

Trung Quốc khởi công xây dựng con đập phá kỷ lục

Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường thông báo vào cuối tuần qua rằng việc xây dựng một siêu đập trên sông Yarlung Tsangpo ở Tây Tạng đã được bắt đầu.

Siêu đập dự kiến trở thành hệ thống thuỷ điện lớn nhất thế giới, chi phí ước tính 167 tỉ đô, đến nay là siêu đập đắt đỏ nhất mọi thời đại. Đập dự kiến cung cấp 300 tỉ kilowatt giờ điện mỗi năm, tức khoảng 4% nhu cầu năng lượng của Trung Quốc. Continue reading “Trung Quốc khởi công đập thuỷ điện nhất lớn nhất thế giới”

Lợi ích của Trung Quốc khi triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình ở Ukraine

Nguồn: Justyna Szczudlik, “Chinese peacekeepers in Ukraine would be a win-win for Beijing”, The Interpreter, 22/07/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump lần đầu tiên tìm cách chấm dứt chiến tranh ở Ukraine vào tháng 2, Trung Quốc đã liên tục phát tín hiệu rằng họ đang cân nhắc việc triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình – hoặc ít nhất là thảo luận về ý tưởng này – một khi lệnh ngừng bắn hoặc thỏa thuận hòa bình được ký kết. Continue reading “Lợi ích của Trung Quốc khi triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình ở Ukraine”

Sự thống trị của Bắc Kinh ở Biển Đông không phải là điều tất yếu

Nguồn: Ben Bland và William Matthews, “Beijing’s Dominance of the South China Sea Is Not Inevitable”, Foreign Policy, 17/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Tư duy nhóm và chủ nghĩa ngắn hạn đang làm lu mờ đi những đánh giá về vùng biển này.

Một tàu container thuộc sở hữu Đan Mạch, chất đầy hàng, rời cảng Singapore và tiến vào hải phận quốc tế. Tàu gửi tín hiệu đến hệ thống nhận dạng tàu thuyền “Trịnh Hòa” của Trung Quốc, cung cấp thông tin cập nhật về hàng hóa và lộ trình dự kiến qua Biển Đông đến Thượng Hải. Bất chấp những lo ngại lâu nay về mối đe dọa của Trung Quốc đối với tự do hàng hải, Bắc Kinh vẫn cho phép tất cả tàu thương mại tiếp cận không hạn chế những tuyến đường thương mại toàn cầu quan trọng này, miễn là tàu sử dụng công nghệ giám sát của Trung Quốc. Trái lại, lực lượng hải quân nước ngoài bị hạn chế nghiêm ngặt trong các vùng biển này, và quyền kiểm soát được duy trì bởi lực lượng hải quân và cảnh sát biển của Trung Quốc, đi kèm với mạng lưới trải rộng gồm tàu không người lái, drone, cảm biến và vệ tinh. Continue reading “Sự thống trị của Bắc Kinh ở Biển Đông không phải là điều tất yếu”

Tiền điện tử và cuộc chiến Mỹ-Trung giành quyền lãnh đạo tài chính toàn cầu

Nguồn: Trần Ánh Phàm và Trần Định Định, “Who Will Rule Crypto? The China-US Battle for Global Financial Leadership,” The Diplomat, 22/07/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cuộc đua tiền kỹ thuật số giữa Mỹ và Trung Quốc không chỉ là một cuộc chạy đua công nghệ, mà còn là một cuộc tái thiết hệ thống quản trị tiền tệ toàn cầu.

Trong năm 2025, Trung Quốc và Mỹ đang tăng cường sự cạnh tranh trong một lĩnh vực mới: cơ sở hạ tầng tiền tệ kỹ thuật số.

Tháng 5 vừa qua, Hong Kong đã thông qua một đạo luật mang tính bước ngoặt để quản lý các loại stablecoin (tiền điện tử có giá trị ổn định) được tham chiếu bằng tiền pháp định, nhấn mạnh tham vọng trở thành trung tâm tài chính kỹ thuật số và phù hợp với chiến lược rộng hơn của Bắc Kinh nhằm thúc đẩy đồng nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY) trở thành một lựa chọn thay thế cho đồng đô la Mỹ. Continue reading “Tiền điện tử và cuộc chiến Mỹ-Trung giành quyền lãnh đạo tài chính toàn cầu”

Báo Trung Quốc bình luận về cuộc tập trận chung đầu tiên giữa quân đội Trung – Việt

Nguồn: “马博：中越首次陆军联训意义深远”,环球时报 , 24/7/2025.

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Ngày 24/7/2025 “Thời báo Hoàn cầu” (Trung Quốc) đăng xã luận viết về “Cuộc tập trận chung đầu tiên giữa quân đội Trung Quốc và Việt Nam” tại Quảng Tây, Trung Quốc. Bài báo có tiêu đề: “Mã Bác: Cuộc tập trận chung đầu tiên giữa quân đội Trung Quốc và Việt Nam có ý nghĩa sâu rộng”. Nội dung bài báo như sau:

Từ giữa cho đến cuối tháng 7, quân đội Trung Quốc và Việt Nam đã tổ chức một cuộc tập trận chung tại Quảng Tây với chủ đề “Huấn luyện chung tại khu vực biên giới“. Đây là hoạt động huấn luyện chung đầu tiên chủ yếu dựa trên quân đội kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và Việt Nam. Điều này không chỉ phản ánh quan hệ Trung Quốc-Việt Nam đã đạt đến một tầm cao mới, mà còn là phản ứng mạnh mẽ trước những lời thổi phồng của thế giới bên ngoài về những khác biệt giữa hai nước. Continue reading “Báo Trung Quốc bình luận về cuộc tập trận chung đầu tiên giữa quân đội Trung – Việt”

Quyền lực của Tập Cận Bình có đang lung lay?

Nguồn: “Is Xi Jinping in trouble?”, The Economist, 20/07/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Hàng năm cứ vào tháng Tám, người đàn ông quyền lực nhất thế giới biến mất khỏi tầm mắt. Chủ tịch Tập Cận Bình có thể sẽ rời Bắc Kinh vào tuần tới và cùng các quan chức cấp cao tới khu nghỉ dưỡng ven biển Bắc Đới Hà, cách thủ đô ba tiếng về phía đông, để nghỉ dưỡng dịp hè. Các nhân vật cấp cao của Đảng Cộng sản đã tụ tập tại các biệt thự ở đây từ thời Mao Trạch Đông. Mặc dù vậy, những lần vắng mặt kéo dài có thể khuấy động những đồn đoán sôi nổi bên ngoài Trung Quốc về quyền lực của nhà lãnh đạo. Continue reading “Quyền lực của Tập Cận Bình có đang lung lay?”

Đài Loan đang chống lại gián điệp Trung Quốc bằng cách nào?

Nguồn: Nathan Attrill, “How Taipei is fighting back against Beijing’s spies”, The Strategist, 18/07/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Đài Loan đang đẩy mạnh đáng kể các nỗ lực nhằm đối phó với thách thức gián điệp ngày càng tăng mà các nhà chức trách cho là có liên quan đến Trung Quốc. Trong năm 2024, 64 cá nhân đã bị buộc tội liên quan đến gián điệp—nhiều hơn tổng số của hai năm trước đó cộng lại. Theo dữ liệu của chính phủ, khoảng hai phần ba số người bị buộc tội có lý lịch quân sự, bao gồm cả quân nhân tại ngũ. Trong một số trường hợp, cá nhân bị quy là đã nhận tiền để làm rò rỉ tài liệu mật hoặc tự quay video bày tỏ sự ủng hộ Bắc Kinh, những nội dung này sau đó được lan truyền trên các nền tảng mạng xã hội Trung Quốc. Continue reading “Đài Loan đang chống lại gián điệp Trung Quốc bằng cách nào?”

Cuộc chiến ý tưởng của Trung Quốc ở Biển Đông

Nguồn: James Borton và Sherry Chen, “China’s war of ideas in the South China Sea,” Nikkei Asia, 18/07/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bắc Kinh đang sử dụng các viện nghiên cứu để hợp pháp hóa yêu sách hàng hải và định hình nhận thức toàn cầu.

Trong lúc các cuộc tuần tra hải quân và việc xây dựng đảo nhân tạo thường xuyên chiếm sóng tin tức về Biển Đông, Trung Quốc đang triển khai một chiến dịch khác, lặng lẽ hơn – một chiến dịch không diễn ra trên biển, mà trong các phòng hội thảo, cuộc họp chính sách, và đối thoại học thuật. Đi đầu trong chiến dịch này là các viện nghiên cứu Trung Quốc do nhà nước hậu thuẫn, những đơn vị đang dần định hình câu chuyện xoay quanh tham vọng hàng hải của Bắc Kinh. Continue reading “Cuộc chiến ý tưởng của Trung Quốc ở Biển Đông”

Cuộc tranh luận về cơ cấu quyền lực của Trung Quốc sẽ có tác động sâu rộng

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Debate on China’s power structure to have far-reaching effects,” Nikkei Asia, 17/07/2025.

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các quan chức đảng địa phương đang trở nên nhạy cảm với bất kỳ thay đổi nào trong luồng gió chính trị.

Những người ở trung tâm đầu não của Đảng Cộng sản Trung Quốc đột nhiên bắt đầu thảo luận về những tác động tiêu cực do quyền lực khổng lồ mà nhà lãnh đạo tối cao Tập Cận Bình tích lũy được gây ra.

Vấn đề chính đang được thảo luận là một số tổ chức của đảng, do Chủ tịch kiêm Tổng Bí thư Tập Cận Bình đứng đầu, đã dần trở nên cồng kềnh và lạm quyền. Continue reading “Cuộc tranh luận về cơ cấu quyền lực của Trung Quốc sẽ có tác động sâu rộng”

Liệu quân đội Trung Quốc có sẵn sàng cho chiến tranh?

Nguồn: M. Taylor Fravel, “Is China’s Military Ready for War?”, Foreign Affairs, 18/07/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Một làn sóng thanh trừng mới đã càn quét giới lãnh đạo cấp cao của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA). Kể từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 20 vào tháng 10 năm 2022, hơn 20 sĩ quan cấp cao của PLA từ cả bốn quân chủng – lục quân, hải quân, không quân và lực lượng tên lửa – đã biến mất khỏi tầm mắt công chúng hoặc bị cách chức. Sự vắng mặt của các tướng lĩnh khác cũng đã được báo cáo, điều này có thể báo trước các cuộc thanh trừng bổ sung. Continue reading “Liệu quân đội Trung Quốc có sẵn sàng cho chiến tranh?”

Cuộc đua AI thực sự

Nguồn: Colin H. Kahl và Jim Mitre, “The Real AI Race,” Foreign Affairs, 09/07/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Mỹ cần nhiều hơn sự đổi mới để có thể cạnh tranh với Trung Quốc.

Các cuộc thảo luận ở Washington về trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng chuyển hướng sang việc làm thế nào Mỹ có thể giành chiến thắng trong cuộc đua AI với Trung Quốc. Một trong những hành động đầu tiên của Tổng thống Donald Trump sau khi trở lại nắm quyền là ký một sắc lệnh hành pháp tuyên bố cần phải “duy trì và nâng cao sự thống trị AI toàn cầu của Mỹ.” Tại Hội nghị Thượng đỉnh Hành động AI Paris vào tháng 2, Phó Tổng thống J.D. Vance đã nhấn mạnh cam kết của chính quyền trong việc đảm bảo “công nghệ AI của Mỹ tiếp tục là tiêu chuẩn vàng trên toàn thế giới.” Sang tháng 5, David Sacks, chuyên gia AI và tiền điện tử của Trump, đã viện dẫn nhu cầu “chiến thắng trong cuộc đua AI” để biện minh cho việc xuất khẩu chip AI tiên tiến sang Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Ả Rập Saudi. Continue reading “Cuộc đua AI thực sự”

Tên gọi Trung Quốc từ đâu mà có?

Nguồn: James Palmer, “How China Got Its Name”, Foreign Policy, 08/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Những điều mà các chuyên gia hiểu sai về nguồn gốc tên gọi “Vương quốc trung tâm”.

Vào tháng trước, chúng tôi đã xuất bản lược sử về việc Latinh hoá ngôn ngữ của Trung Quốc và lý do tại sao người Mỹ thường phát âm sai tên của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Bài viết được yêu thích nhiều đến mức trong tuần này, chúng tôi quyết định sẽ đào sâu một mê cung ngôn ngữ học khác.

Cái tên nói lên điều gì?

Có hai điều mà chuyên gia nào cũng biết về Trung Quốc: Thứ nhất, tên gọi của nó trong tiếng Trung, Trung Quốc, có nghĩa là “Vương quốc trung tâm”. Thứ hai, tên gọi đó phản ánh niềm tin của Trung Quốc về vị thế trung tâm của mình trong các vấn đề thế giới. Continue reading “Tên gọi Trung Quốc từ đâu mà có?”

Đối tác Răn đe: Hợp tác Quân sự-Kỹ thuật giữa Trung Quốc và Nga

Nguồn: Daniel Balazs, “Partners in Deterrence: China and Russia’s Deepening Military-Technical Ties,” The Diplomat, 11/07/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Hợp tác quân sự-kỹ thuật ngày càng tăng giữa Trung Quốc và Nga là nhằm mục đích duy trì ổn định chiến lược, nhưng nó có thể gây tác dụng ngược.

Đầu tháng 5, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đến thăm Moscow để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin và tham dự lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng, kỷ niệm chiến thắng phát xít Đức trong Thế chiến II. Hai nhà lãnh đạo đã đưa ra một tuyên bố chung, bày tỏ sự phản đối đối với các sáng kiến quốc phòng của Mỹ như Vòm Vàng và AUKUS, những sáng kiến mà họ cho là mối đe dọa đối với sự ổn định chiến lược toàn cầu. Họ cũng cam kết “tăng cường phối hợp các cách tiếp cận và củng cố hợp tác thực tiễn nhằm duy trì và củng cố sự ổn định chiến lược toàn cầu.” Continue reading “Đối tác Răn đe: Hợp tác Quân sự-Kỹ thuật giữa Trung Quốc và Nga”

Klaus Larres: “Trump vừa không hiểu rõ vừa không ưa thích châu Âu”

Nguồn: Klaus Larres, 克劳斯·拉雷斯：谈论中美关系时，永远要记住丘吉尔的这句名言, Guancha, 10/07/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Lời giới thiệu: “Thuế quan đối ứng” của Tổng thống Mỹ Donald Trump lại một lần nữa bị hoãn lại.

Vào ngày 8/7, sau khi ra lệnh gia hạn thời gian tạm hoãn“thuế quan đối ứng” trong 90 ngày (hạn chót là ngày 9/7) đến ngày 1/8, Trump tuyên bố mốc thời gian này “sẽ không thay đổi nữa”, đồng thời sẽ áp dụng mức thuế mới 50% đối với tất cả các loại đồng nhập khẩu vào Mỹ. Chỉ một ngày trước đó, ông tuyên bố với hai đồng minh châu Á là Nhật Bản và Hàn Quốc rằng, Mỹ sẽ áp dụng mức thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ hai nước này kể từ ngày 1/8. Continue reading “Klaus Larres: “Trump vừa không hiểu rõ vừa không ưa thích châu Âu””