Category: Sự kiện

29/03/1958: Lần ghi nhận dữ liệu đầu tiên của Đường cong Keeling

Nguồn: First reading of the Keeling Curve, which shows carbon dioxide levels in Earth’s atmosphere, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào tháng 3/1958, Tiến sĩ Charles David Keeling đã bắt đầu đo đạc thường xuyên lượng carbon dioxide trong khí quyển từ Đài quan sát Mauna Loa ở Hawaii. Trong những năm tiếp theo, nghiên cứu của ông đã hé lộ điều mà ngày nay chúng ta gọi là Đường cong Keeling (Keeling Curve): một đồ thị các phép đo liên tục, cho thấy sự tích tụ nhanh chóng của carbon dioxide. Continue reading “29/03/1958: Lần ghi nhận dữ liệu đầu tiên của Đường cong Keeling”

27/03/1952: Kiichiro Toyoda, nhà sáng lập Toyota Motor, qua đời

Nguồn: Kiichiro Toyoda, founder of the Toyota Motor Corporation, dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1952, Kiichiro Toyoda, nhà sáng lập Toyota Motor, công ty đã vượt qua General Motors của Mỹ để trở thành nhà sản xuất xe hơi lớn nhất thế giới vào năm 2008, đã qua đời tại Nhật Bản ở tuổi 57.

Toyoda sinh ra tại Nhật Bản vào ngày 11/06/1894. Cha của ông – Sakichi Toyoda – là một nhà phát minh chuyên về máy dệt, bao gồm cả máy dệt tự động, và là người đã thành lập Toyoda Loom Works. (Mọi người gọi ông là “Thomas Edison của Nhật Bản”). Vào cuối thập niên 1920, Kiichiro Toyoda, người đang làm việc cho công ty của cha mình, đã bắt đầu lên kế hoạch phát triển bộ phận xe hơi. (Sakichi Toyoda qua đời vào ngày 30/10/1930, ở tuổi 63.) Năm 1933, Kiichiro Toyoda chính thức thành lập một bộ phận xe hơi trong Toyoda Loom Works và đã cho ra mắt một chiếc xe nguyên mẫu hai năm sau đó. Sang năm 1937, Toyota Motor được thành lập như một công ty con của Toyoda Loom Works. (“Toyota” được cho là một cái tên may mắn hơn “Toyoda” và dễ viết bằng chữ Nhật hơn). Continue reading “27/03/1952: Kiichiro Toyoda, nhà sáng lập Toyota Motor, qua đời”

25/03/1911: Cháy Nhà máy Triangle Shirtwaist khiến 146 người chết 

Nguồn: Triangle Shirtwaist fire kills 146 in New York City, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1911, trong một trong những khoảnh khắc đen tối nhất của lịch sử ngành công nghiệp Mỹ, nhà máy của Công ty Triangle Shirtwaist tại Thành phố New York đã bốc cháy, khiến 146 công nhân tử vong. Thảm kịch này đã dẫn đến sự ra đời của một loạt các đạo luật và quy định nhằm bảo vệ sự an toàn của công nhân nhà máy.

Nhà máy Triangle, do Max Blanck và Isaac Harris làm chủ, nằm ở ba tầng trên cùng của Tòa nhà Asch cao 10 tầng tọa lạc tại trung tâm thành phố là Manhattan. Đây là một xưởng may bóc lột theo đúng nghĩa đen: một không gian nhỏ hẹp với nhiều khu làm việc và chật kín những công nhân nhập cư nghèo, chủ yếu là những thiếu nữ không nói được tiếng Anh. Continue reading “25/03/1911: Cháy Nhà máy Triangle Shirtwaist khiến 146 người chết “

23/03/1806: Lewis và Clark rời Pháo đài Clatsop

Nguồn: Lewis and Clark depart Fort Clatsop, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1806, sau khi trải qua một mùa đông ẩm ướt và buồn tẻ gần Bờ biển Thái Bình Dương, Lewis và Clark đã quyết định rời Pháo đài Clatsop và hướng về phía đông để về nhà.

“Đoàn Khám phá” của hai người đã đến Thái Bình Dương vào tháng 11 năm trước, sau khi chật vật vượt qua Dãy Rocky hiểm trở. Họ đến trú đông ở phía nam Sông Columbia, tại một nơi được gọi là Pháo đài Clatsop để vinh danh bộ tộc người Mỹ bản địa địa phương. Thời tiết mưa gió và tình trạng thiếu thịt tươi đã ảnh hưởng nặng nề đến họ, và không một ai trong Đoàn Khám phá hối hận khi rời Pháo đài Clatsop. Continue reading “23/03/1806: Lewis và Clark rời Pháo đài Clatsop”

22/03/1945: Liên đoàn Ả Rập được thành lập

Nguồn: Arab League formed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, các đại diện từ Ai Cập, Syria, Lebanon, Transjordan, Ả Rập Saudi, Iraq, và Yemen đã nhóm họp tại Cairo để thành lập Liên đoàn Ả Rập, một tổ chức khu vực của các quốc gia Ả Rập.  Continue reading “22/03/1945: Liên đoàn Ả Rập được thành lập”

20/03/1852: “Túp lều Bác Tom” được xuất bản  

Nguồn: “Uncle Tom’s Cabin” is published, History.com 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng 

Vào ngày này năm 1852, tiểu thuyết chống chế độ nô lệ của Harriet Beecher Stowe, Túp lều Bác Tom (tựa gốc: Uncle Tom’s Cabin), đã được xuất bản. Tác phẩm đã bán được 300.000 bản trong vòng ba tháng và được đọc rộng rãi đến mức khi Tổng thống Abraham Lincoln gặp Stowe vào năm 1862, ông được cho là đã nói, “Thì ra đây là người phụ nữ nhỏ bé đã phát động cuộc chiến lớn này.”  Continue reading “20/03/1852: “Túp lều Bác Tom” được xuất bản  “

18/03/1852: Wells và Fargo thành lập công ty vận chuyển và ngân hàng

Nguồn: Wells and Fargo start shipping and banking company, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1852, tại Thành phố New York, Henry Wells và William G. Fargo đã hợp tác với một số nhà đầu tư khác để thành nghiệp công ty mang tên họ, mà nay đã trở thành một trong những ngân hàng lớn nhất thế giới.

Việc phát hiện ra vàng ở California vào năm 1849 đã làm tăng đột biến nhu cầu vận chuyển xuyên quốc gia, và Wells và Fargo đã nhanh chóng tận dụng những cơ hội tuyệt vời này. Vào tháng 07/1852, công ty của họ đã vận chuyển những lô hàng đầu tiên từ Bờ Đông đến các khu mỏ khai thác nằm rải rác khắp miền Bắc California. Công ty đã ký hợp đồng với các công ty xe ngựa độc lập để cung cấp dịch vụ vận chuyển và giao hàng bụi vàng, cũng như các tài liệu quan trọng và các loại hàng hóa có giá trị khác nhanh nhất có thể. Công ty cũng hoạt động như một ngân hàng – mua bụi vàng, bán các bản hối phiếu ngân hàng, và cung cấp các khoản vay để giúp thúc đẩy nền kinh tế đang phát triển của California. Continue reading “18/03/1852: Wells và Fargo thành lập công ty vận chuyển và ngân hàng”

16/03/1985: Nhà báo người Mỹ Terry Anderson bị bắt cóc

Nguồn: American journalist Terry Anderson kidnapped, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1985, tại Beirut, Lebanon, các chiến binh Hồi giáo đã bắt cóc nhà báo người Mỹ Terry Anderson và đưa ông đến vùng ngoại ô phía nam của thành phố bị chiến tranh tàn phá, nơi những con tin phương Tây khác đang bị giam giữ trong các ngục tối nằm rải rác dưới những tòa nhà đổ nát. Trước khi bị bắt cóc, Anderson đã đưa tin về Nội chiến Lebanon cho hãng Associated Press (AP) và cũng từng là trưởng văn phòng AP tại Beirut. Continue reading “16/03/1985: Nhà báo người Mỹ Terry Anderson bị bắt cóc”

15/03/2019: Hai nhà thờ Hồi giáo ở Christchurch, New Zealand bị tấn công

Nguồn: Christchurch, New Zealand mosque attacks, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào chiều ngày này năm 2019, một tay súng đã tấn công hai nhà thờ Hồi giáo khác nhau ở Christchurch, New Zealand trong Lễ Cầu nguyện Ngày Thứ Sáu, giết chết 51 người, làm bị thương 40 người khác, và gây tổn thương sâu sắc cho một quốc gia mà đến thời điểm đó vẫn tin rằng mình an toàn trước những tai họa của bạo lực súng đạn và chủ nghĩa khủng bố cực hữu. Đó là một trong những ngày đen tối và chết chóc nhất trong lịch sử New Zealand. Continue reading “15/03/2019: Hai nhà thờ Hồi giáo ở Christchurch, New Zealand bị tấn công”

13/03/1865: Hợp bang miền Nam chấp thuận lính người Mỹ gốc Phi

Nguồn: Confederacy approves Black soldiers, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1865, khi lực lượng nòng cốt của họ phải vật lộn để chống trả quân đội Liên minh miền Bắc có quân số áp đảo, Hợp bang miền Nam, trong một biện pháp tuyệt vọng, đã miễn cưỡng chấp thuận việc sử dụng binh lính người Mỹ gốc Phi.

Tình hình trở nên ảm đạm đối với phe Hợp bang vào mùa xuân năm 1865. Quân miền Bắc đã chiếm được những vùng đất rộng lớn ở miền Nam, khi quân đội của Tướng William T. Sherman càn quét khắp các bang Carolina, trong lúc Tướng Robert E. Lee tìm đủ mọi cách để bảo vệ thủ đô Hợp bang là Richmond, Virginia, trước lực lượng ngày càng mạnh của Tướng Ulysses S. Grant. Continue reading “13/03/1865: Hợp bang miền Nam chấp thuận lính người Mỹ gốc Phi”

11/03/2004: Đánh bom tàu ​​hỏa ở Madrid

Nguồn: Terrorists bomb trains in Madrid, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2004, 193 người đã thiệt mạng và gần 2.000 người khác bị thương khi 10 quả bom phát nổ trên bốn chuyến tàu tại ba nhà ga ở khu vực Madrid trong giờ cao điểm đông đúc vào buổi sáng. Sau đó, người ta phát hiện ra rằng những quả bom này đã được kích nổ bằng điện thoại di động. Các cuộc tấn công – được cho là gây thương vong dân sự nhiều nhất trên đất châu Âu kể từ vụ đánh bom máy bay Lockerbie năm 1988 – ban đầu bị nghi là do nhóm phiến quân ly khai xứ Basque ETA thực hiện. Tuy nhiên, giả thuyết này đã sớm được chứng minh là không chính xác khi loạt bằng chứng chỉ ra một nhóm phiến quân Hồi giáo cực đoan có liên hệ lỏng lẻo với al-Qaeda, nhưng được cho là hoạt động dưới danh nghĩa của tổ chức này. Continue reading “11/03/2004: Đánh bom tàu ​​hỏa ở Madrid”

09/03/1942: Hà Lan đầu hàng Nhật ở Java

Nguồn: Dutch surrender on Java, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, lực lượng Hà Lan đã đầu hàng Nhật Bản ở Java sau hai tháng giao tranh.

Java, một hòn đảo thuộc Indonesia ngày nay, nằm ở phía đông nam Malaysia và Sumatra, phía nam Borneo và phía tây Bali. Người Hà Lan đã đặt chân đến đây từ năm 1596, sau đó thành lập và vận hành Công ty Đông Ấn Hà Lan, một công ty thương mại có trụ sở tại Batavia (ngày nay là Jakarta), vào năm 1619. Công ty Đông Ấn Hà Lan bắt đầu khẳng định quyền kiểm soát ngày càng lớn đối với các vương quốc Hồi giáo ở Đông Ấn, biến chúng thành những nước chư hầu, với những người nông dân trồng lúa, đường, hạt tiêu, và cà phê cho chính phủ Hà Lan. Tuy nhiên, công ty đã bị giải thể vào năm 1799 vì nợ nần và tham nhũng, và chính phủ Hà Lan đã trực tiếp kiểm soát Đông Ấn. Continue reading “09/03/1942: Hà Lan đầu hàng Nhật ở Java”

08/03/1983: Reagan lại gọi Liên Xô là “đế chế quỷ dữ”

Nguồn: Reagan refers to U.S.S.R. as “evil empire,” again, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1983, phát biểu tại một hội nghị của Hiệp hội Tin lành Phúc Âm Quốc gia (National Association of Evangelicals) ở Florida, Tổng thống Ronald Reagan đã công khai gọi Liên Xô là “đế chế quỷ dữ” (evil empire) lần thứ hai trong sự nghiệp của mình. Lần đầu tiên ông sử dụng cụm từ này là trong bài phát biểu năm 1982 tại Hạ viện Anh. Một số người xem việc Reagan sử dụng thuật ngữ lấy cảm hứng từ bộ phim Chiến tranh giữa các vì sao là một khẩu hiệu dân chủ tuyệt vời. Những người khác, bao gồm nhiều thành viên của cộng đồng ngoại giao quốc tế, lại lên án nó là lời tấn công vô trách nhiệm. Continue reading “08/03/1983: Reagan lại gọi Liên Xô là “đế chế quỷ dữ””

06/03/1475: Ngày sinh Michelangelo

Nguồn: Michelangelo is born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1475, Michelangelo Buonarroti, người được cho là nghệ sĩ Phục hưng vĩ đại nhất nước Ý, đã chào đời tại ngôi làng nhỏ Caprese. Là con trai của một viên chức chính phủ, ông lớn lên ở Florence, trung tâm của phong trào Phục hưng đầu tiên, và bắt đầu học việc tại xưởng của một nghệ sĩ ở tuổi 13. Nhờ tài năng xuất chúng, ông đã nhận được hỗ trợ từ Lorenzo de’ Medici, nhà cai trị Cộng hòa Florence và là một người bảo trợ lớn của nghệ thuật. Michelangelo sau này sẽ trở thành bậc thầy hội họa, điêu khắc, và thậm chí là kiến ​​trúc, nổi tiếng với những tác phẩm điêu khắc mạnh mẽ như David và những bức bích họa trên trần nhà tại Nhà nguyện Sistine của Vatican. Continue reading “06/03/1475: Ngày sinh Michelangelo”

04/03/1974: Tạp chí “People” ra mắt

Nguồn: “People” magazine launches, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1974, nữ diễn viên Mia Farrow của phim Gatsby Vĩ đại đã xuất hiện trên trang bìa số đầu tiên của People, một tạp chí hàng tuần chuyên tập trung vào cuộc sống cá nhân của những người nổi tiếng. Cho đến nay, People vẫn là một trong những tuần báo bán chạy nhất nước Mỹ. Continue reading “04/03/1974: Tạp chí “People” ra mắt”

02/03/1807: Quốc hội Mỹ cấm buôn bán nô lệ châu Phi

Nguồn: Congress abolishes the African slave trade, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1807, Quốc hội Mỹ thông qua một đạo luật “cấm nhập khẩu nô lệ vào bất kỳ cảng hoặc địa điểm nào thuộc thẩm quyền của Mỹ… từ bất kỳ vương quốc, địa điểm, hoặc quốc gia nước ngoài nào.” Đạo luật này sẽ có hiệu lực vào đầu năm sau. Continue reading “02/03/1807: Quốc hội Mỹ cấm buôn bán nô lệ châu Phi”

01/03/1968: Hàng ngàn học sinh người Mỹ gốc Mexico tổ chức bãi khóa

Nguồn: Thousands of Chicano students stage school walkouts in East L.A., History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1968, hàng ngàn học sinh người Mỹ gốc Mexico đã bỏ học ở Đông Los Angeles để phản đối điều kiện bất bình đẳng. Hành động của họ đã khuếch đại một phong trào đang phát triển vì quyền công dân của người Chicano (người Mỹ gốc Mexico). Continue reading “01/03/1968: Hàng ngàn học sinh người Mỹ gốc Mexico tổ chức bãi khóa”

27/02/1964: Ý tìm kiếm hỗ trợ để sửa chữa Tháp nghiêng Pisa

Nguồn: Italian government seeks aid for fixing Leaning Tower of Pisa, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1964, chính phủ Ý tuyên bố rằng họ đang chấp nhận các đề xuất về cách cứu Tháp nghiêng Pisa nổi tiếng khỏi bị đổ. Đỉnh của tòa tháp cao 55m này bị nghiêng về phía nam cách chân tháp 5m, và các nghiên cứu cho thấy độ nghiêng đã tăng lên một chút qua mỗi năm. Các chuyên gia cảnh báo rằng tòa nhà có từ thời trung cổ này – một trong những điểm thu hút khách du lịch hàng đầu của Ý – có nguy cơ bị đổ sập trong một trận động đất hoặc một cơn bão. Continue reading “27/02/1964: Ý tìm kiếm hỗ trợ để sửa chữa Tháp nghiêng Pisa”

25/02/1828: Con trai của John Quincy Adams kết hôn với em họ tại Nhà Trắng

Nguồn: John Quincy Adams’ son marries relative at the White House, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1828, John Adams, con trai của Tổng thống John Quincy Adams, đã kết hôn với người em họ đời thứ nhất của mình, vô tình tiếp nối truyền thống kết hôn nội tộc.

Ông nội của John Adams, Tổng thống John Adams, đã kết hôn với Abigail Smith, người em họ đời thứ ba của ông. Việc kết hôn nội tộc đã bị gián đoạn ở thế hệ của John Quincy Adams, khi ông kết hôn với một người không có quan hệ họ hàng với mình. Tuy nhiên, ở tuổi 25, người con trai thứ hai của ông, John, đã kết hôn với người em họ đời thứ nhất bên ngoại, Mary Catherine Hellen, 22 tuổi, trong một buổi lễ riêng tư tại Nhà Trắng. Continue reading “25/02/1828: Con trai của John Quincy Adams kết hôn với em họ tại Nhà Trắng”

23/02/1868: Ngày sinh W.E.B. Du Bois

Nguồn: W.E.B. Du Bois is born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1868, William Edward Burghardt (W.E.B.) Du Bois đã chào đời tại Great Barrington, Massachusetts. Ông sẽ trở thành một học giả lỗi lạc, một người ủng hộ có ảnh hưởng của phong trào dân quyền, và là người đồng sáng lập Hiệp hội Quốc gia vì Sự tiến bộ của Người da màu (NAACP). Continue reading “23/02/1868: Ngày sinh W.E.B. Du Bois”