Tư liệu học thuật chuyên ngành nghiên cứu quốc tế
Nguồn: Uruguayan Air Force Flight 571 crashes in the Andes, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào chiều ngày này năm 1972, Chuyến bay 571 của Không quân Uruguay đã bắt đầu hạ độ cao xuống Santiago, Chile quá sớm và bị rơi ở dãy núi Andes. Sau hơn hai tháng vô cùng đau thương, 16 trong số 45 người trên máy bay đã được cứu sống. Sự kiện này đôi khi được gọi là Phép màu ở Dãy Andes. Continue reading “13/10/1972: Chuyến bay 571 của Không quân Uruguay bị rơi ở Dãy Andes”
Nguồn: Nikita Khrushchev allegedly brandishes his shoe at the United Nations, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1960, trong một trong những khoảnh khắc siêu thực nhất trong lịch sử Chiến tranh Lạnh, nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev đã đập tay xuống bàn, và theo một số lời kể, ông còn tháo giày ra và đe dọa sẽ đập giày lên bàn để phản đối bài phát biểu chỉ trích chính sách của Liên Xô ở Đông Âu. Continue reading “12/10/1960: “Sự cố đập giày” của Nikita Khrushchev tại Liên Hiệp Quốc”
Nguồn: Malala Yousafzai, 17, wins Nobel Peace Prize, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 2014, nhà hoạt động Malala Yousafzai đã giành giải Nobel Hòa bình ở tuổi 17. Là một người ủng hộ mạnh mẽ cho giáo dục trẻ em gái, tại quê hương Pakistan và trên toàn thế giới, cô là người trẻ nhất từng đoạt giải Nobel.
Malala Yousafzai đang ngồi trong lớp hóa khi cô biết mình đã giành giải Nobel Hòa bình. Sau khi nghe tin, cô nhớ lại, “Tôi đứng dậy và đi tới lớp vật lý. Tôi phải hoàn thành buổi học của mình, bởi khi bạn nhận được Giải Nobel Hòa bình cho giáo dục, bạn phải hoàn thành buổi học của mình.” Continue reading “10/10/2014: Malala Yousafzai giành giải Nobel Hòa bình ở tuổi 17”
Nguồn: U.S. soldier Alvin York displays heroics at Argonne, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1918, Hạ sĩ người Mỹ Alvin C. York được cho là đã giết hơn 20 lính Đức và bắt thêm 132 người khác khi chỉ huy một toán lính nhỏ trong Rừng Argonne gần Sông Meuse ở Pháp. Những chiến công này sau đó đã giúp York được trao tặng Huân chương Danh dự. Continue reading “08/10/1918: Hạ sĩ Alvin York trở thành anh hùng tại Argonne”
Nguồn: Bill Clinton debates Bob Dole, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1996, Tổng thống Dân chủ Bill Clinton đã đối mặt với đối thủ Cộng hòa của mình, Thượng nghị sĩ Bob Dole từ Kansas, trong cuộc tranh luận đầu tiên của chiến dịch tranh cử tổng thống năm đó.
Cuộc tranh luận – diễn ra tại Hartford, Connecticut, và được điều phối bởi Jim Lehrer của đài PBS – đã tạo cơ hội cho các ứng cử viên đưa ra quan điểm của họ về giáo dục, nền kinh tế, Medicare, và cắt giảm thuế. Clinton đã nhận công cho việc cải thiện nền kinh tế và cắt giảm thâm hụt ngân sách mà ông thừa hưởng từ George H.W. Bush khi ông nhậm chức tổng thống vào năm 1992. Trong khi đó, Dole thách thức cách tiếp cận “tùy cơ ứng biến” của Clinton đối với các vấn đề đối ngoại, thách thức thành tích của tổng thống về tội phạm và chi tiêu, đồng thời đề xuất khoản cắt giảm thuế khổng lồ hơn 550 tỷ đô la. Continue reading “06/10/1996: Bill Clinton tranh luận với Bob Dole”
Nguồn: Isaac Singer wins Nobel Prize in Literature, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1978, nhà văn Isaac Bashevis Singer đã giành giải Nobel Văn học. Ông sáng tác bằng tiếng Yiddish về cuộc sống của người Do Thái ở Ba Lan và Mỹ, và các bản dịch tác phẩm của ông đã trở nên nổi tiếng ở Mỹ cũng như trong cộng đồng Do Thái.
Singer sinh ra ở Ba Lan vào năm 1904 trong một gia đình có truyền thống làm giáo sĩ Do Thái giáo Hasidim. Ông theo học tại Warsaw Rabbinical Seminar (Trường Giáo sĩ Warsaw), và sau khi được truyền cảm hứng từ người anh trai Joshua, cũng là một nhà văn, ông bắt đầu viết những câu chuyện và tiểu thuyết của riêng mình. Ông đã xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tay, Satan in Goray, tại Ba Lan vào năm 1935. Continue reading “05/10/1978: Isaac Singer giành giải Nobel Văn học”
Nguồn: President Lincoln proclaims official Thanksgiving holiday, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1863, để bày tỏ lòng biết ơn đối với chiến thắng quan trọng của Quân đội Liên minh tại Gettysburg, Tổng thống Abraham Lincoln tuyên bố rằng cả nước sẽ kỷ niệm Ngày Lễ Tạ ơn chính thức vào ngày 26/11 cùng năm.
Bài phát biểu của Lincoln, thực ra do Bộ trưởng Ngoại giao William Seward viết, tuyên bố rằng thứ Năm cuối cùng của tháng 11 hàng năm sẽ được coi là Ngày Lễ Tạ ơn chính thức ở Mỹ. Thông báo này gợi nhớ đến thời điểm năm 1789, trong nhiệm kỳ đầu tiên tổng thống đầu tiên George Washington, và khi nước Mỹ non trẻ chỉ mới thoát khỏi Cách mạng Mỹ vài năm trước. Vào thời điểm đó, George Washington đã kêu gọi một “ngày lễ tạ ơn và cầu nguyện công khai” chính thức. Dù Quốc hội đã nhất trí với đề xuất của Washington, nhưng ngày lễ này vẫn chưa trở thành sự kiện thường niên. Continue reading “03/10/1863: Tổng thống Lincoln tuyên bố Ngày Lễ Tạ ơn chính thức”
Nguồn: A 12 year old girl is kidnapped, leading to California’s “three strikes” law, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1993, cô bé Polly Klaas đã bị một kẻ đột nhập dùng dao khống chế tại nhà riêng ở Petaluma, California, trong một bữa tiệc ngủ (slumber party) với hai người bạn. Dù đã có một cuộc truy lùng quy mô lớn và sự chú ý của cả nước, nhưng người ta vẫn không tìm thấy dấu hiệu nào của cô bé 12 tuổi mất tích hoặc kẻ bắt cóc em trong suốt hai tháng. Continue reading “01/10/1993: Bé 12 tuổi bị bắt cóc, mở đường cho luật “ba lần phạm tội””
Nguồn: Allied forces break through the Hindenburg Line, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1918, sau một trận pháo kích kéo dài 56 giờ, lực lượng Đồng minh Hiệp ước đã chọc thủng cái gọi là Phòng tuyến Hindenburg, hàng phòng thủ cuối cùng của Đức ở Mặt trận phía Tây trong Thế chiến I.
Được xây dựng vào cuối năm 1916, Phòng tuyến Hindenburg – được người Anh đặt tên theo tên vị tổng tư lệnh người Đức, Paul von Hindenburg; nhưng người Đức gọi nó là Phòng tuyến Siegfried – là một công sự được vũ trang hạng nặng, chạy vài kilomet phía sau mặt trận giữa bờ biển phía bắc nước Pháp và vùng Verdun gần biên giới Pháp và Bỉ. Continue reading “29/09/1918: Phe Hiệp ước chọc thủng Phòng tuyến Hindenburg”
Nguồn: Philadelphia parade exposes thousands to Spanish flu, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1918, một cuộc diễu hành của Liberty Loan (Trái phiếu Tự do) ở Philadelphia đã gây ra một đợt bùng phát dịch cúm Tây Ban Nha lớn trong thành phố. Vào thời điểm dịch bệnh kết thúc, ước tính có khoảng 20 triệu đến 50 triệu người đã chết trên toàn thế giới.
Cúm (Influenza) là một loại virus rất dễ lây lan. Nó tấn công hệ hô hấp và có thể biến đổi rất nhanh để tránh bị hệ thống miễn dịch của con người tiêu diệt. Nhìn chung, chỉ những người rất già và rất trẻ mới dễ bị tử vong do cúm. Dù đại dịch cúm năm 1889 đã giết chết hàng nghìn người trên khắp thế giới, nhưng phải đến năm 1918, người ta mới phát hiện ra mức độ nguy hiểm của căn bệnh này. Continue reading “28/09/1918: Cuộc diễu hành khiến hàng nghìn người nhiễm cúm Tây Ban Nha”
Nguồn: “West Side Story” opens on Broadway, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1957, vở West Side Story do Leonard Bernstein sáng tác đã công diễn lần đầu tại Nhà hát Winter Garden ở Broadway. Qua vở nhạc kịch mang tính đột phá này, Bernstein đã mang đến những bản nhạc hấp dẫn và lôi cuốn được nhiều người tôn vinh là thành tựu lớn nhất của ông trong tư cách là một nhà soạn nhạc. Tuy nhiên, ngay cả khi không có vinh quang từ West Side Story, vị trí của Bernstein trong lịch sử âm nhạc vẫn sẽ được xác lập vững chắc. Ngoài công việc là một nhà soạn nhạc, “Người Phục hưng Âm nhạc” còn là một nhạc trưởng xuất sắc, một nghệ sĩ piano hòa nhạc hàng đầu, và một người thầy đã đưa âm nhạc cổ điển đến với đại chúng. Continue reading “26/09/1957: West Side Story mở màn trên sân khấu Broadway”
Nguồn: The National Museum of African American History and Culture opens, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 2016, hơn 15 năm sau khi được thành lập, Bảo tàng Quốc gia về Lịch sử và Văn hóa Người Mỹ gốc Phi đã mở cửa tại National Mall. Barack Obama, Tổng thống gốc Phi đầu tiên của nước Mỹ, đã chủ trì buổi lễ và chính thức khai trương bảo tàng bằng cách rung Chuông Tự do, một chiếc chuông từ một nhà thờ Baptist của người Mỹ gốc Phi được thành lập vào năm 1776. Continue reading “24/09/2016: Bảo tàng Quốc gia về Lịch sử và Văn hóa Người Mỹ gốc Phi mở cửa”
Nguồn: Atlanta Race Massacre of 1906 begins, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1906, các tờ báo ở Atlanta đã đưa tin về bốn vụ tấn công riêng biệt do đàn ông da đen nhắm vào phụ nữ da trắng, nhưng không vụ nào trong số đó được chứng minh bằng bằng chứng xác thực. Bị kích động bởi những tin tức bịa đặt này và phẫn nộ trước khối dân người da đen ngày càng tăng của thành phố, người da trắng ở Atlanta đã nổi loạn. Trong vài ngày tiếp theo, một cuộc thảm sát chủng tộc sẽ cướp đi sinh mạng của ít nhất 12 người Atlanta da đen – nhưng tổng số có thể cao gấp đôi – và tàn phá cộng đồng người da đen của thành phố. Continue reading “22/09/1906: Thảm sát Chủng tộc Atlanta bắt đầu”
Nguồn: Earthquake kills thousands in Taiwan, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1999, một trận động đất ở Đài Loan đã giết chết hàng ngàn người, gây thiệt hại hàng tỷ đô la, và khiến khoảng 100.000 người khác mất nhà cửa. Đây là trận động đất tồi tệ nhất tấn công Đài Loan kể từ trận động đất năm 1935 khiến 3.200 người thiệt mạng.
Lúc 1h47 sáng ngày 21/09, khi hầu hết người dân đang háo hức chờ đợi mừng Tết Trung thu hàng năm, Đài Loan đã bị rung chuyển bởi một trận động đất mạnh 7,6 độ richter. Tâm chấn được xác định ở miền trung Đài Loan, dọc theo bờ biển phía tây gần Nam Đầu và Đài Trung, nhưng thiệt hại nghiêm trọng được ghi nhận trên khắp hòn đảo. Đường xá bị vênh cao, trong khi lở đất làm chuyển hướng các dòng sông, tạo nên các hồ mới một cách ngẫu nhiên. Tệ hơn, chỉ trong 30 phút sau trận động đất lớn, đã có tới năm cơn dư chấn với cường độ ít nhất 6,0 độ richter. Continue reading “21/09/1999: Động đất giết chết hàng nghìn người ở Đài Loan”
Nguồn: Arnold and Gates argue at First Battle of Saratoga, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Sáng sớm ngày này năm 1777, Tướng Anh John Burgoyne đã phát động một cuộc tấn công ba mũi nhọn nhằm chống lại Tướng Horatio Gates và lực lượng Mỹ của ông trong Trận Saratoga thứ nhất, còn được gọi là Trận Trang trại Freeman.
Hứng chịu hỏa lực dữ dội từ quân Anh đang tiến đến, Tướng Gates ban đầu đã ra lệnh cho Đội quân Bắc Mỹ kiên nhẫn chờ đợi cho đến khi người Anh đến đủ gần trước khi phát động một cuộc phản công. Nhưng phó chỉ huy của ông, Chuẩn tướng người Mỹ Benedict Arnold, cực kỳ không đồng tình với mệnh lệnh của Gates và đã không ngần ngại chia sẻ quan điểm của mình với cấp trên. Continue reading “19/09/1777: Arnold và Gates tranh luận về Trận Saratoga thứ nhất”
Nguồn: The Allegheny Arsenal explodes, killing 78 people, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Đầu giờ chiều ngày này năm 1862, chỉ cách nơi diễn ra Trận Antietam khoảng 320km, một thảm kịch khác của Nội chiến Mỹ đã xảy ra: Ba vụ nổ xé toạc Kho vũ khí Allegheny và giết chết 78 công nhân, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em gái. Vụ nổ đầu tiên xảy ra lúc 2 giờ chiều, ngay sau đó là hai vụ nổ khác; tiếp đến, một đám cháy dữ dội đã thiêu rụi tòa nhà được gọi là Phòng thí nghiệm, nơi nhiều người đang sản xuất đạn dược. Continue reading “17/09/1862: Kho vũ khí Allegheny phát nổ, giết chết 78 người”
Nguồn: Greenpeace is born, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1971, một nhóm các nhà hoạt động xã hội đã nhổ neo từ Vancouver trên một chiếc thuyền đánh cá được tái sử dụng, mà họ đặt tên là Greenpeace. Nhiệm vụ của họ là ngăn chặn Mỹ thử bom hạt nhân bên dưới Đảo Amchitka của Alaska. Dù cuối cùng họ vẫn thất bại trong nhiệm vụ này, nhưng hành động của họ đã mở đường cho sự ra đời của Tổ chức Hòa bình Xanh (Greenpeace). Continue reading “15/09/1971: Tổ chức Hòa bình Xanh ra đời”
Nguồn: Dolores Huerta beaten by police while peacefully protesting, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1988, nhà hoạt động vì người lao động Dolores Huerta đã bị một cảnh sát đánh đập dã man khi đang tham gia một cuộc biểu tình ôn hòa vì công nhân nông trại ở San Fransisco. Vụ việc đã gây ra sự phẫn nộ sâu rộng trong phong trào vì người lao động và trên khắp nước Mỹ, nhưng nó đã không thể ngăn cản Huerta tổ chức và tham dự hàng loạt các cuộc biểu tình trong những thập niên tiếp theo. Continue reading “14/09/1988: Dolores Huerta bị cảnh sát đánh khi đang biểu tình ôn hòa”
Nguồn: Mae Jemison becomes first Black woman in space, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1992, Tiến sĩ Mae Jemison, một bác sĩ của Đội Hòa bình (Peace Corps), người từng mơ ước được du hành vũ trụ từ khi còn nhỏ, đã trở thành người phụ nữ Mỹ gốc Phi đầu tiên bay vào vũ trụ. Jemison, khi đó 35 tuổi, là một trong bảy phi hành gia trên chuyến bay kéo dài tám ngày trên tàu con thoi Endeavor trong sứ mệnh STS-47, thực hiện 127 quỹ đạo quanh Trái Đất. Continue reading “12/09/1992: Người phụ nữ gốc Phi đầu tiên bay vào vũ trụ”
Nguồn: Hurricane Donna batters the Florida Keys, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1960, Bão Donna đã tấn công Florida Keys ở cường độ bão cấp 4. Hình thành gần Cape Verde ngoài khơi bờ biển châu Phi, cơn bão này đã khiến 150 người thiệt mạng khi nó di chuyển từ Puerto Rico đến New England trong vòng hai tuần.
Bão Donna hình thành vào ngày 31/08 và di chuyển hướng về phía tây tới Biển Caribe. Nó đã mạnh lên thành bão cấp 4 khi đến Quần đảo Leeward vào ngày 04/09. Donna đã tàn phá Puerto Rico và một phần Bahamas trước khi chuyển sang hướng đông bắc tới Cuba và Florida Keys. Đây là cơn bão lớn đầu tiên tấn công Florida trong một thập kỷ, và là cơn bão mạnh nhất tấn công Florida cho đến khi Bão Andrew xuất hiện vào năm 1992. Continue reading “10/09/1960: Bão Donna tấn công Florida Keys”
