Tag: Nguyễn Thị Kim Phụng

Việt Nam nỗ lực thoát khỏi bẫy Mỹ-Trung

Nguồn: Derek Grossman, “Vietnam Tries to Escape the U.S.-China Trap,” Foreign Policy, 09/12/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Hà Nội đang âm thầm mở rộng quan hệ đối tác ra ngoài khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Giữa những ồn ào của chiến tranh và xung đột, thật dễ để bỏ qua những thay đổi địa chính trị tinh tế hơn. Một trong những thay đổi như vậy vừa diễn ra vào tháng 11, khi Việt Nam nâng cấp quan hệ đối tác với Algeria, Kuwait, và Nam Phi sau chuyến thăm của Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính tới ba nước này. Thoạt nhìn, điều này có vẻ không có gì đáng chú ý: Xét cho cùng, Hà Nội đã và đang nâng cấp quan hệ đối tác với nhiều quốc gia khác nhau và duy trì nhiều quan hệ đối tác như vậy trên khắp thế giới. Continue reading “Việt Nam nỗ lực thoát khỏi bẫy Mỹ-Trung”

14/12/1982: Cha của Woody Harrelson bị kết tội ám sát thẩm phán liên bang

Nguồn: Woody Harrelson’s father convicted for assassinating a federal judge, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1982, Charles Harrelson, cha của nam diễn viên Woody Harrelson, đã bị kết tội sát hại thẩm phán John Wood bên ngoài nhà riêng của ông ở San Antonio, Texas, trong lúc ông đang cúi xuống xem chiếc lốp xe bị xẹp. Wood là thẩm phán liên bang đầu tiên bị ám sát trong thế kỷ 20, và cuộc điều tra kéo dài ba năm của FBI về vụ ám sát Wood vào tháng 05/1979 là một trong những cuộc điều tra sâu rộng nhất kể từ khi John F. Kennedy bị ám sát. Continue reading “14/12/1982: Cha của Woody Harrelson bị kết tội ám sát thẩm phán liên bang”

13/12/1862: Trận Fredericksburg

Nguồn: Battle of Fredericksburg, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1862, Quân đội Bắc Virginia của Tướng Hợp bang miền Nam Robert E. Lee đã đẩy lùi một loạt các cuộc tấn công của Binh đoàn Potomac của Tướng Ambrose Burnside tại Fredericksburg, Virginia. Thất bại này là một trong những tổn thất mang tính quyết định nhất đối với quân đội Liên minh miền Bắc, và nó đã giáng một đòn nặng nề vào tinh thần của miền Bắc trong mùa đông năm 1862-1863.

Burnside lên nắm quyền chỉ huy Binh đoàn Potomac vào tháng 11/1862 sau khi George McClellan thất bại trong việc truy đuổi Lee đến tận Virginia sau Trận Antietam ở Maryland vào ngày 17/09. Burnside ngay lập tức lập kế hoạch tiến quân vào thủ phủ của Hợp bang miền Nam tại Richmond, Virginia. Kế hoạch này đòi hỏi quân Liên minh phải hành quân nhanh chóng di chuyển từ các vị trí của họ ở miền bắc Virginia đến Fredericksburg trên Sông Rappahannock. Burnside dự định sẽ vượt sông tại điểm này, rồi sau đó tiếp tục tiến về phía nam. Continue reading “13/12/1862: Trận Fredericksburg”

Thế giới hôm nay: 12/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Chính quyền Trump gia tăng áp lực lên Nicolás Maduro, nhà lãnh đạo độc tài của Venezuela, bằng cách áp đặt lệnh trừng phạt đối với ba thành viên trong gia đình ông và sáu công ty hoạt động trong lĩnh vực dầu mỏ của Venezuela. Nhà Trắng cũng tuyên bố sẽ tuân theo một “quy trình pháp lý” để tịch thu dầu từ tàu chở dầu mà họ đã bắt giữ ngoài khơi bờ biển Venezuela. Theo Reuters, Mỹ đang lên kế hoạch chặn bắt thêm nhiều tàu thuyền như một phần trong chiến dịch chống lại chế độ của Maduro.

Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết Mỹ đang đề xuất biến các phần của khu vực Donetsk vẫn do Ukraine kiểm soát thành một “đặc khu kinh tế.” Tổng thống Ukraine đặt câu hỏi điều gì sẽ ngăn cản quân đội Nga tiến quân nếu khu vực này được phi quân sự hóa như một phần trong kế hoạch hòa bình mà Donald Trump đang gây sức ép buộc Ukraine chấp nhận. Zelensky cũng nói rằng việc nhượng lại lãnh thổ đòi hỏi một cuộc trưng cầu dân ý. Continue reading “Thế giới hôm nay: 12/12/2025”

Tác động của Chiến lược An ninh Quốc gia 2025 của Mỹ đối với Châu Á

Nguồn: C. Raja Mohan, “What the 2025 National Security Strategy Means for Asia,” Foreign Policy, 08/12/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cuộc cách mạng MAGA trong chính sách đối ngoại của Mỹ mang lại cả tin tốt lẫn tin xấu.

Tại Washington, mỗi chính quyền mới đều lên nắm quyền với một liên minh ý thức hệ riêng và không thể tránh khỏi việc ban hành một văn kiện thể hiện rõ ràng các ý tưởng về chính sách an ninh quốc gia của Mỹ. Phiên bản mới nhất của Chiến lược An ninh Quốc gia (NSS), được chính quyền Trump công bố tuần trước, là một phần không thể thiếu của truyền thống đó. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn cả là cách thức khiến văn kiện này trở nên khác biệt: Nếu như các văn kiện chiến lược trước đây là những biến thể nhỏ của một sự đồng thuận sâu rộng về chính sách đối ngoại thời hậu Thế chiến II và hậu Chiến tranh Lạnh, thì văn kiện mới này đánh dấu sự đoạn tuyệt mạnh mẽ với sự đồng thuận đó. Continue reading “Tác động của Chiến lược An ninh Quốc gia 2025 của Mỹ đối với Châu Á”

11/12/1978: Hàng triệu đô la bị đánh cắp tại Sân bay JFK

Nguồn: Millions stolen from JFK Airport in infamous ‘Lufthansa heist’, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1978, khoảng sáu tên cướp đeo mặt nạ đã đột kích vào nhà kho chứa hàng của Hãng hàng không Lufthansa tại Sân bay JFK ở New York, cuỗm đi hơn 5 triệu đô la tiền mặt (tương đương 21 triệu đô la theo tỷ giá hiện tại) và gần 1 triệu đô la trang sức. Cho đến ngày nay, “Vụ cướp Lufthansa” vẫn được cho là một trong những vụ cướp lớn nhất trong lịch sử Mỹ. Continue reading “11/12/1978: Hàng triệu đô la bị đánh cắp tại Sân bay JFK”

Thế giới hôm nay: 11/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Donald Trump tuyên bố lực lượng Mỹ vừa bắt giữ một tàu chở dầu “rất lớn” ngoài khơi bờ biển Venezuela. Theo báo cáo, con tàu này đang bị trừng phạt. Kể từ tháng 9, chính quyền Trump đã tiến hành một chiến dịch gây áp lực chống lại Tổng thống Venezuela Nicolas Máduro, người mà Trump cáo buộc là khủng bố ma túy. Họ cũng tấn công các tàu thuyền ngoài khơi Nam Mỹ và đe dọa thực hiện hành động quân sự bên trong Venezuela.

María Corina Machado đã đến Oslo vài giờ sau khi con gái bà nhận Giải Nobel Hòa bình thay mặt bà. Lãnh đạo phe đối lập Venezuela và cũng là người chỉ trích Maduro đang phải lẩn trốn. Viện Nobel cho biết bà đã thực hiện “một cuộc hành trình trong tình huống vô cùng nguy hiểm” để đến được thủ đô Na Uy. Machado được trao giải thưởng vì “công việc không mệt mỏi nhằm thúc đẩy các quyền dân chủ.” Continue reading “Thế giới hôm nay: 11/12/2025”

Cái bóng quá lớn của Biden tại Ukraine

Nguồn: Adrian Karatnycky, “Biden’s Long Shadow Over Ukraine,” Foreign Policy, 05/12/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Chính quyền của Biden đã làm Ukraine thất vọng ở hầu hết mọi mặt, theo đó định hình cuộc chiến cho đến ngày nay.

Cuối mùa hè năm 2022, Ukraine đã phát động một cuộc phản công lớn ở miền nam đất nước. Vào ngày 11/11, chiến dịch này đã giải phóng thành phố Kherson và toàn bộ các khu vực trước đây do Nga chiếm đóng ở phía tây Sông Dnipro.

Giữa niềm hân hoan khi Ukraine trở về Kherson, ít có ai chú ý đến cuộc rút lui ngoạn mục của lực lượng bị mắc kẹt của Moscow. Suốt nhiều tuần, ước tính khoảng 20.000 đến 30.000 binh sĩ Nga, bao gồm các đơn vị tinh nhuệ được điều đến để củng cố mặt trận, cùng với một lượng lớn thiết bị quân sự, đã được sơ tán an toàn qua Sông Dnipro bằng phà, phao, và một cây cầu mà trước đó Ukraine từng phong tỏa một phần. Continue reading “Cái bóng quá lớn của Biden tại Ukraine”

Thế giới hôm nay: 10/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Volodymyr Zelensky hứa sẽ tổ chức bầu cử thời chiến trong vòng ba tháng nếu Mỹ và châu Âu “đảm bảo an ninh” cho cuộc bỏ phiếu. Hôm qua, Donald Trump một lần nữa cáo buộc Tổng thống Ukraine bám víu vào quyền lực. Trong khi đó, sau cuộc gặp thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo châu Âu hồi đầu tuần, Zelensky cho biết ông sẽ trình bày một kế hoạch hòa bình “được tinh chỉnh” cho Mỹ “trong tương lai gần.”

Chỉ số giá tiêu dùng của Trung Quốc tăng lên 0,7% trong tháng 11 so với cùng kỳ năm ngoái, mức cao nhất trong gần hai năm. Mức tăng trưởng này sẽ được các nhà hoạch định chính sách hoan nghênh sau khi nước này đã vật lộn với tình trạng giảm phát kéo dài. Tuy nhiên, chỉ số giá sản xuất – chỉ số đo lường giá cả tại cửa nhà máy – đã giảm tháng thứ 38 liên tiếp, với mức giảm 2,2%. Continue reading “Thế giới hôm nay: 10/12/2025”

Thế giới hôm nay: 09/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các nhà lãnh đạo châu Âu tuyên bố “bây giờ là thời điểm quan trọng” để hỗ trợ Ukraine, sau khi Thủ tướng Anh Keir Starmer tiếp đón Volodymyr Zelensky đến tham dự các cuộc đàm phán tại London. Thủ tướng Đức Friedrich Merz và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng có mặt. Tổng thống Ukraine, người đến Brussels để gặp các quan chức NATO, cho biết ông sẽ chia sẻ kế hoạch hòa bình đã được sửa đổi với Mỹ vào hôm nay.

Thái Lan sơ tán gần 450.000 người khỏi các tỉnh gần biên giới với Campuchia trong lúc giao tranh giữa hai bên leo thang. Campuchia tuyên bố đã có sáu thường dân thiệt mạng kể từ thứ Hai. Thái Lan cho biết đã phát hiện lực lượng Campuchia trên lãnh thổ của mình và tuyên bố sẽ đẩy lùi họ. Các cuộc đụng độ đã phá vỡ lệnh ngừng bắn mong manh do Donald Trump làm trung gian sau cuộc xung đột kéo dài năm ngày vào tháng 7. Continue reading “Thế giới hôm nay: 09/12/2025”

09/12/1958: Hội John Birch được thành lập

Nguồn: John Birch Society founded, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1958, tại Indianapolis, nhà sản xuất kẹo đã nghỉ hưu Robert H.W. Welch, Jr., quyết định thành lập Hội John Birch, một tổ chức cánh hữu chuyên đấu tranh chống lại cái mà họ cho là sự xâm nhập sâu rộng của chủ nghĩa cộng sản vào xã hội Mỹ.

Welch đặt tên hội theo tên John Birch, vốn được xem là người Mỹ đầu tiên “hy sinh” trong cuộc đấu tranh chống lại chủ nghĩa cộng sản. Năm 1945, Birch, một nhà truyền giáo Baptist và chuyên gia tình báo của Quân đội Mỹ, đã bị cộng sản Trung Quốc sát hại tại tỉnh An Huy, miền bắc nước này. Continue reading “09/12/1958: Hội John Birch được thành lập”

Tác động không đồng đều từ các biện pháp trả đũa Nhật Bản của Trung Quốc

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi’s Takaichi retribution has less impact on eastern Japan,” Nikkei Asia, 04/12/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Khu vực bị ảnh hưởng bởi trận động đất năm 2011 vẫn đón hàng loạt du khách từ Đài Loan và các nước khác trong khi Kansai chịu ảnh hưởng.

Chính quyền của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vừa thực hiện một loạt biện pháp trả đũa mạnh mẽ đối với Nhật Bản sau phát biểu của Thủ tướng Sanae Takaichi về khả năng xảy ra tình huống khẩn cấp ở Đài Loan.

Dù họ đã tăng cường áp lực lên Nhật Bản và phát động một cuộc chiến tuyên truyền chống lại Nhật Bản ở cả trong và ngoài nước, nhưng chính quyền Tập cho đến nay vẫn chưa thực hiện các biện pháp mạnh mẽ có thể phản tác dụng đối với nền kinh tế Trung Quốc. Continue reading “Tác động không đồng đều từ các biện pháp trả đũa Nhật Bản của Trung Quốc”

Thế giới hôm nay: 08/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Mỹ “phần lớn phù hợp với tầm nhìn của chúng tôi.” Ông gọi việc văn kiện không đề cập đến Nga như “mối đe dọa trực tiếp” là một “bước tiến tích cực.” Các cuộc đàm phán trước đó giữa các quan chức Mỹ và Ukraine đã kết thúc mà không đạt được nhiều tiến triển. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ đến London vào hôm nay để gặp gỡ các nhà lãnh đạo Tây Âu.

Thái Lan vừa tiến hành không kích “các mục tiêu quân sự” ở Campuchia sau loạt đụng độ biên giới giữa hai nước. Quân đội Hoàng gia Thái Lan cáo buộc Campuchia bắn vào các binh sĩ người Thái và triển khai xe tăng gần Thái Lan. Vụ bạo lực này là diễn biến mới nhất trong một cuộc tranh chấp kéo dài. Hồi tháng 7, Donald Trump làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn sau cuộc xung đột kéo dài năm ngày, nhưng Thái Lan đã đình chỉ lệnh ngừng bắn vào tháng trước sau một vụ nổ mìn. Continue reading “Thế giới hôm nay: 08/12/2025”

Viện trợ nước ngoài mang đặc sắc Trung Quốc

Nguồn: Alicia R. Chen, “Foreign Aid With Chinese Characteristics,” Foreign Affairs, 03/12/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bắc Kinh đang tìm kiếm ảnh hưởng ở đâu – và không ở đâu?

Đầu năm nay, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức đóng cửa Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), chương trình viện trợ song phương lớn nhất thế giới, nhiều nhà quan sát bày tỏ lo ngại rằng Trung Quốc sẽ nhảy vào lấp đầy khoảng trống địa chính trị. Suy cho cùng, USAID đã đóng vai trò là công cụ chủ chốt trong ngoại giao Mỹ trong hơn sáu thập kỷ, và sự rút lui của Mỹ tạo cơ hội cho Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng kinh tế và giành được ảnh hưởng ở nhiều nơi trên thế giới. Continue reading “Viện trợ nước ngoài mang đặc sắc Trung Quốc”

07/12/1941: Franklin Roosevelt được báo tin về vụ tập kích Trân Châu Cảng

Nguồn: FDR reacts to news of Pearl Harbor bombing, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào khoảng 1:30 chiều ngày này năm 1941, trong lúc Tổng thống Franklin D. Roosevelt (FDR) đang hội ý với cố vấn Harry Hopkins tại phòng làm việc, Bộ trưởng Hải quân Frank Knox bất ngờ xông vào và thông báo rằng Nhật Bản vừa tấn công Trân Châu Cảng, giết chết hơn 2.400 lính hải quân và nhân viên quân đội.

Suốt nhiều tuần trước đó, mọi người đều cảm nhận rằng một cuộc chiến với Nhật Bản đã cận kề khi đàm phán về vấn đề Nhật Bản xâm lược Trung Quốc và các nơi khác ở Thái Bình Dương trong Thế chiến II rơi vào bế tắc. FDR và các cố vấn của ông biết rằng một cuộc tấn công vào hạm đội Mỹ tại Philippines là có thể, nhưng ít ai ngờ rằng căn cứ hải quân tại Trân Châu Cảng sẽ là mục tiêu. Continue reading “07/12/1941: Franklin Roosevelt được báo tin về vụ tập kích Trân Châu Cảng”

06/12/1907: Thảm họa Mỏ than Monongah

Nguồn: The Monongah coal mine disaster, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1907, tại Quận Marion, Tây Virginia, một vụ nổ trong mạng lưới mỏ than thuộc sở hữu của Công ty Than Fairmont ở Monongah đã giết chết 361 thợ mỏ, trở thành thảm họa nổ mỏ tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ.

Năm 1883, việc xây dựng Đường sắt Norfolk và Western đã mở ra cánh cổng dẫn đến các mỏ than chưa được khai thác ở phía tây nam Tây Virginia. Các thị trấn mới mọc lên trong khu vực gần như chỉ sau một đêm, khi những người nhập cư châu Âu và người Mỹ gốc Phi từ miền nam đổ về Tây Virginia để tìm kiếm cơ hội từ ngành công nghiệp mới này. Continue reading “06/12/1907: Thảm họa Mỏ than Monongah”

Thế giới hôm nay: 05/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Lầu Năm Góc cho biết họ đã tấn công một chiếc thuyền bị nghi ngờ chở ma túy ở phía đông Thái Bình Dương, khiến bốn người thiệt mạng. Lầu Năm Góc cho biết vụ tấn công được Bộ trưởng Chiến tranh Pete Hegseth phê chuẩn. Hegseth hiện đang bị theo dõi sát sao do nghi ngờ xoay quanh tính hợp pháp của chiến dịch đánh bom thuyền của ông. Cho đến nay, phía Mỹ xác nhận đã thực hiện hơn 20 cuộc không kích, khiến ít nhất 87 người thiệt mạng.

Warner Bros Discovery được cho là đang đàm phán độc quyền với Netflix để bán nền tảng phát trực tuyến HBO Max và các studio phim của mình. Công ty truyền thông Mỹ này đã thu hút sự quan tâm từ một số người mua, bao gồm Paramount, một hãng phim lâu đời khác ở Hollywood, hiện thuộc sở hữu của David Ellison, con trai của tỷ phú công nghệ Larry Ellison. Continue reading “Thế giới hôm nay: 05/12/2025”

Liệu loại thuốc đột phá tiếp theo có đến từ Trung Quốc?

Nguồn: Eleanor Olcott, “Will the next blockbuster drug come from China?,” Financial Times, 02/12/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Ngành công nghiệp dược phẩm sinh học đang bùng nổ sau khi nhận đầu tư kỷ lục và chuỗi cung ứng được cải thiện.

Tại một vùng ngoại ô công nghiệp ở Thượng Hải, một cuộc “đổi ngôi” trong ngành sản xuất thuốc đang âm thầm diễn ra.

Các kỹ sư đang kiểm tra một dãy thùng thép không gỉ khổng lồ, nơi sắp bắt đầu sản xuất một loại thuốc sinh học có nguồn gốc từ tế bào buồng trứng chuột hamster. Với mỗi thùng đủ lớn để sản xuất 50.000 lít thuốc, cơ sở này là minh chứng cho thấy sự bùng nổ của ngành công nghiệp dược phẩm sinh học đang diễn ra trên khắp Trung Quốc. Continue reading “Liệu loại thuốc đột phá tiếp theo có đến từ Trung Quốc?”

Thế giới hôm nay: 04/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nhà Trắng cho biết các quan chức Mỹ và Ukraine sẽ gặp nhau tại Florida vào hôm nay để tiếp tục thảo luận về kế hoạch chấm dứt chiến tranh do Mỹ đề xuất. Tổng thống Donald Trump cho rằng con đường dẫn đến hòa bình ở Ukraine vẫn chưa rõ ràng, bất chấp cuộc gặp “khá tốt đẹp” giữa Vladimir Putin và các quan chức Mỹ hồi đầu tuần này. Trong khi đó, Ủy ban Châu Âu vừa đề xuất một kế hoạch gây tranh cãi nhằm tài trợ cho Ukraine bằng cách huy động khoảng 90 tỷ euro (105 tỷ đô la) được bảo đảm bằng tài sản bị đóng băng của nhà nước Nga.

Trump đề xuất nới lỏng tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu cho xe hơi Mỹ, nói rằng chúng “quá nặng nề.” Chính sách mới sẽ yêu cầu các nhà sản xuất xe hơi đạt mức tiết kiệm nhiên liệu trung bình 34,5 dặm/gallon (khoảng 6,5 km/lít) trên toàn bộ đội xe vào năm 2031, giảm so với mục tiêu trước đó là 50,4 dặm/gallon (khoảng 6,5 km/lít). Tổng thống đã đưa ra thông báo này khi đứng bên cạnh một số giám đốc điều hành của các hãng xe, bao gồm cả Jim Farley, người đứng đầu Ford. Continue reading “Thế giới hôm nay: 04/12/2025”

04/12/1867: Oliver Kelley thành lập Hội Nông dân Grange

Nguồn: Oliver Kelley organizes the Grange, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1867, cựu nông dân Minnesota, Oliver Hudson Kelley, đã thành lập Grange, một thế lực chính trị hùng mạnh trong giới nông dân miền tây nước Mỹ.

Dù lớn lên ở Boston, Kelley đã quyết định trở thành một nông dân ngay từ đầu những năm 20 tuổi. Năm 1849, ông đặt vé tàu hơi nước đến St. Paul, Minnesota. Khu vực Minnesota khi đó là địa bàn của những thương nhân người bản địa chứ không phải nông dân, nhưng Kelley đã khôn ngoan nhận ra rằng tương lai của khu vực nằm ở nông nghiệp, và ông chứng tỏ mình là một nông dân lành nghề và tiến bộ. Continue reading “04/12/1867: Oliver Kelley thành lập Hội Nông dân Grange”