Vấn đề Triều Tiên của Trung Quốc

Nguồn: Shuxian Luo, “China’s North Korea Problem”, Foreign Affairs, 21/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Kể từ sau khi cuộc đàm phán giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un sụp đổ ở Hà Nội vào năm 2019, Triều Tiên đã không ngừng theo đuổi các năng lực hạt nhân tầm xa, đẩy căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên lên một tầm cao mới. Tuy nhiên, những hành động khiêu khích của Bình Nhưỡng đã che khuất một sự thay đổi sâu sắc hơn trong khu vực: sự miễn cưỡng ngày càng tăng của Trung Quốc trong việc kiềm chế đồng minh rắc rối này. Trong nhiều năm, Bắc Kinh đã đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa Triều Tiên đến bàn đàm phán, và đôi khi là một đối tác then chốt trong các nỗ lực quốc tế nhằm kiềm chế tham vọng hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên. Trung Quốc đã ủng hộ các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc để ngăn chặn chương trình hạt nhân của Triều Tiên và thậm chí hợp tác với Washington để siết chặt các lệnh trừng phạt chống lại Bình Nhưỡng, bất chấp sự chỉ trích từ Nga. Nhưng trước sự cạnh tranh ngày càng tăng với Mỹ, Trung Quốc đã lặng lẽ rút lui khỏi cách tiếp cận hợp tác này. Continue reading “Vấn đề Triều Tiên của Trung Quốc”

Ấn Độ và Trung Quốc đang xích lại gần nhau?

Nguồn: Sumit Ganguly, “This Isn’t India – China Rapprochement,” Foreign Policy, 22/08/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

New Delhi đang đặt cược sai lầm vào Bắc Kinh khi quan hệ giữa nước này với Washington ngày càng xấu đi.

Trong tuần này, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã đến thăm New Delhi, đánh dấu chuyến thăm đầu tiên của một quan chức cấp cao Trung Quốc đến thủ đô Ấn Độ kể từ khi hai nước đồng ý rút quân dọc biên giới Himalaya vào tháng 10 năm ngoái. Các cuộc đụng độ biên giới chết người ở Thung lũng Galwan hồi năm 2020 đã khiến quan hệ song phương rơi vào tình trạng đóng băng sâu rộng. Continue reading “Ấn Độ và Trung Quốc đang xích lại gần nhau?”

Tokyo đã trở thành cái nôi của cách mạng Trung Quốc như thế nào?

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “How Tokyo became the cradle of the Chinese revolution in 1905,” Nikkei Asia, 21/08/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

120 năm sau, Nhật Bản đang đón nhận làn sóng di cư thứ ba của người Trung Quốc.

Tokyo đã trở thành cái nôi của cách mạng Trung Quốc 120 năm trước đây. Dù thực tế này gần như đã bị lãng quên, nhưng nó vẫn là sự thật lịch sử – và là một sự thật gây bất lợi cho chính quyền của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Ngày 20/08 vừa qua đánh dấu kỷ niệm 120 năm thành lập Trung Quốc Đồng Minh Hội tại Tokyo. Hiệp hội chính trị này, còn được gọi là Trung Quốc Thống nhất Đồng Minh Hội, đã đóng vai trò lãnh đạo trong cuộc cách mạng năm 1911. Continue reading “Tokyo đã trở thành cái nôi của cách mạng Trung Quốc như thế nào?”

Nguy hiểm từ các cam kết an ninh mập mờ cho Ukraine

Nguồn:Security ‘guarantees’ for Ukraine are dangerously hazy”, The Economist, 20/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Một trong những vấn đề chưa được giải quyết quan trọng nhất liên quan đến bất cứ thỏa thuận hòa bình nào cho Ukraine là về các đảm bảo an ninh—làm thế nào Ukraine có thể đảm bảo rằng Nga sẽ không phá vỡ thỏa thuận hòa bình và xâm lược lần nữa. Một viễn cảnh tồi tệ đối với Ukraine là Nga sẽ lợi dụng việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt và hòa bình để xây dựng lại và huấn luyện quân đội của mình, và tái xuất hiện như một lực lượng đáng gờm hơn để tấn công Ukraine lần nữa và kết thúc công việc. Vào ngày 18 tháng 8, ông Trump nói rằng Nga đã đồng ý chấp nhận các đảm bảo an ninh, lặp lại một tuyên bố được đưa ra vài ngày trước đó bởi Steve Witkoff, đặc phái viên của ông, rằng “sự bảo vệ giống như Điều 5” đang được thảo luận. Điều đó có ý nghĩa gì trong thực tế? Continue reading “Nguy hiểm từ các cam kết an ninh mập mờ cho Ukraine”

Đường sắt Cao tốc Bắc-Nam: Do dự có thể khiến Việt Nam lỡ chuyến tàu khu vực?

Nguồn: Trúc Lộ Tích Thúy Hưởng, 中越经贸火热,越南却为高铁技术死磕中国,赌国运恐被时代甩下?, Baidu Baijiahao, 23/08/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Kết nối kinh tế giữa Trung Quốc và Việt Nam đang nóng rực. Năm 2024, kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước đã dễ dàng vượt mốc 260 tỷ USD. Khối lượng hàng hóa xuyên biên giới, đặc biệt là tại cửa khẩu đường sắt Bằng Tường (Quảng Tây), đã tăng vọt gần 200%, xu thế này mạnh mẽ đến mức khiến người ta phải giật mình.

Tuy nhiên, nếu chuyển góc nhìn sang hệ thống đường sắt nội địa của Việt Nam, khung cảnh ấy bỗng trở nên thật “xưa cũ”. Hệ thống đường sắt lạc hậu và xuống cấp đã khiến người nước ngoài coi nơi đây là một “bảo tàng đường sắt sống”. Một bên là thương mại biên giới sôi động náo nhiệt, còn một bên là vận tải nội địa ì ạch chậm chạp. Continue reading “Đường sắt Cao tốc Bắc-Nam: Do dự có thể khiến Việt Nam lỡ chuyến tàu khu vực?”

Cẩm nang về công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc

Nguồn: James Palmer, “A Guide to Censorship in China”, Foreign Policy, 19/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Các quy trình kỳ lạ quyết định những gì được hoặc không được xuất bản.

Tôi đã dành nhiều năm làm việc trong ngành truyền thông Trung Quốc, cả cơ quan nhà nước lẫn tư nhân, và tôi nhận thấy nhiều người ở bên ngoài đất nước này đã hiểu sai một khía cạnh then chốt về các cơ quan ấy. Vì vậy, trong tuần này, chúng ta sẽ cùng đi sâu tìm hiểu công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc, trong đó tập trung vào quy trình xuất bản chính thống thay vì mạng xã hội – một chủ đề mà tôi sẽ quay lại trong mục báo sau. Continue reading “Cẩm nang về công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc”

Tại sao an ninh năng lượng không thể tách rời an ninh khí hậu?

Nguồn: Gernot Wagner, “Climate Security Is Energy Security”, Project Syndicate, 11/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong số tất cả những điều bất định do chính quyền của Donald Trump tạo ra trong sáu tháng qua, một điều rõ ràng là: công nghệ “khí hậu” đang bị loại bỏ, và công nghệ “năng lượng” đang được ưu tiên. Nhưng trong khi việc chấp nhận sự thay đổi từ ngữ này có thể xoa dịu một số người, thì nó cần được nhìn nhận đúng bản chất: đó chỉ là sự thay đổi cách dùng từ. Các lực lượng kinh tế và công nghệ cơ bản đang đẩy thế giới rời xa dầu, than và khí đốt, xu thế hướng tới các công nghệ hiệu suất cao, phát thải carbon thấp vẫn không suy giảm. Continue reading “Tại sao an ninh năng lượng không thể tách rời an ninh khí hậu?”

Lý do Kim Jong-un muốn phát triển tàu khu trục

Nguồn: Khang Vu, “Kim Jong-un builds destroyers his grandfather never could – to what ends?”, The Interpreter, 19/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Vào tháng 5 vừa qua, việc một tàu chiến bị lật úp trong lúc hạ thủy tại một xưởng đóng tàu của Triều Tiên – sự cố mà Chủ tịch Kim Jong-un đã chứng kiến – rất dễ khiến chúng ta bỏ lỡ thông điệp chính. Triều Tiên đang theo đuổi dự án hiện đại hóa hải quân tham vọng nhất trong nhiều năm.

Chiếc tàu bị lật úp, sau vài tuần đã được dựng đứng lại, là chiếc thứ hai trong lớp khu trục hạm Choe Hyon mới, đồng thời là chiến hạm lớn nhất Triều Tiên từng chế tạo. Triều Tiên đặt mục tiêu đóng thêm một tàu khu trục thứ ba vào tháng 10 năm 2026, với việc ông Kim cam kết sẽ triển khai thêm hai tàu khu trục lớp Choe Hyon mỗi năm. Continue reading “Lý do Kim Jong-un muốn phát triển tàu khu trục”

Nga và Ukraine vẫn xa cách như xưa 

Nguồn: Ivo H. Daalder, Russia and Ukraine Are as Far Apart as Ever,” Foreign Policy, 19/08/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng 

Bất chấp những nỗ lực của Trump, đàm phán sẽ chỉ diễn ra khi cả hai bên đều tin rằng lợi ích của họ sẽ được phục vụ tốt hơn bằng đối thoại thay vì chiến đấu. 

Nếu có điều gì đó để nói về Donald Trump, thì đó là ông không hề né tránh các cuộc gặp quan trọng. Với sự tự tin tuyệt đối vào khả năng buộc người khác phải theo ý mình, Tổng thống Mỹ đã dành vài ngày qua để tiếp xúc với các nhà lãnh đạo của cả hai phe trong cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, nhằm nỗ lực chấm dứt cuộc chiến tàn khốc nhất ở châu Âu kể từ năm 1945.  Continue reading “Nga và Ukraine vẫn xa cách như xưa “

Tại sao Putin cười đắc chí sau khi rời Alaska?

Nguồn: Mick Ryan, “Why Putin smiled broadly as he left his Alaska encounter with Trump”, The Interpreter, 18/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Được Boris Johnson mô tả là “sự kiện kinh tởm nhất trong toàn bộ lịch sử ngoại giao tầm thường”, hội nghị thượng đỉnh Alaska rất được mong đợi giữa tổng thống Mỹ và lãnh đạo Nga đã kết thúc vào sáng thứ bảy tuần trước theo giờ Đông Úc. Các tuyên bố của Tổng thống Mỹ và Nga sau gần ba giờ thảo luận đã trở thành chủ đề phân tích chuyên sâu kể từ đó.

Vladimir Putin đã thêm nhiều lời tâng bốc Donald Trump vào các bình luận của mình. Ông rất vui khi củng cố quan điểm của Trump rằng cuộc chiến sẽ không xảy ra nếu Trump là tổng thống, lưu ý rằng “Tôi đã cố gắng thuyết phục người đồng cấp Mỹ trước đây rằng đó không phải là điểm không thể quay lại khi nói đến các hành động thù địch. Trump đã nói rằng nếu ông ấy là Tổng thống, sẽ không có chiến tranh… Tôi có thể xác nhận điều đó”. Putin cũng nói về lịch sử chung của Mỹ và Nga và nói một cách ấm áp về Mỹ như một người hàng xóm. Continue reading “Tại sao Putin cười đắc chí sau khi rời Alaska?”

Trung Quốc đang tận hưởng Trump 2.0 

Nguồn: Yun Sun (Tôn Vân), “China Is Enjoying Trump 2.0,” Foreign Affairs, 15/08/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng 

Thương chiến đang giúp Bắc Kinh chuẩn bị cho cạnh tranh dài hạn như thế nào? 

Sau chiến thắng của Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024, giới hoạch định chính sách và giới tinh hoa trí thức Trung Quốc đã lo ngại điều tồi tệ nhất sẽ xảy ra với quan hệ Mỹ-Trung. Nỗi cay đắng và tổn thương từ cuộc thương chiến của chính quyền Trump đầu tiên vẫn còn ám ảnh Bắc Kinh. Và với nền kinh tế vốn đã trì trệ cùng những điểm yếu rõ ràng từ sự phụ thuộc lẫn nhau về thương mại, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã chuẩn bị cho điều mà nhiều chuyên gia đã gọi một cách riêng tư là “cơn bão chưa từng có trong lịch sử” có thể hủy hoại quan hệ song phương.  Continue reading “Trung Quốc đang tận hưởng Trump 2.0 “

Zelensky trong hang cọp

Nguồn: Gideon Rachman, “Zelenskyy in the lion’s den,” Financial Times, 17/08/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các nhà lãnh đạo châu Âu cần đưa Trump ra khỏi con đường nguy hiểm mà Putin đã vạch sẵn.

Ký ức về chuyến đi thất bại của Volodymyr Zelensky tới Phòng Bầu dục lần gần đây nhất sẽ ám ảnh chuyến thăm Nhà Trắng sắp tới của Tổng thống Ukraine vào thứ Hai 18/08.

Cuộc tranh cãi nảy lửa được truyền hình trực tiếp giữa Zelensky và Donald Trump hồi tháng 2 đã trở thành một điểm thấp đáng báo động cho cả Mỹ và liên minh phương Tây. Đó cũng là một khoảnh khắc cực kỳ nguy hiểm cho sự nghiệp của Ukraine. Continue reading “Zelensky trong hang cọp”

Rạn nứt đáng báo động trong quan hệ Ấn Độ – Mỹ

Nguồn: Happymon Jacob, “The Shocking Rift Between India and the United States”, Foreign Affairs, 14/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong 25 năm qua, Ấn Độ và Mỹ đã trở nên gắn bó hơn bao giờ hết, xây dựng mối quan hệ kinh tế và chiến lược vững chắc. Quan hệ đối tác của họ dựa trên các giá trị và lợi ích chung: cả hai đều là những nền dân chủ lớn nhất thế giới, là nơi sinh sống của các quần thể đa văn hóa rộng lớn, và cả hai đều lo ngại về sự trỗi dậy của Trung Quốc, nước láng giềng phía bắc của Ấn Độ. Nhưng trong bốn tháng qua, mối quan hệ được vun đắp cẩn thận đó đã đột ngột trật bánh. Sự trở lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào Nhà Trắng đe dọa làm tiêu tan những thành tựu của một phần tư thế kỷ. Continue reading “Rạn nứt đáng báo động trong quan hệ Ấn Độ – Mỹ”

Hội nghị chống Mỹ tại Thiên Tân sẽ diễn ra sau thượng đỉnh Trump-Putin tại Alaska

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Anti-US summit in Tianjin to follow Trump-Putin Alaska meeting,” Nikkei Asia, 14/08/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng 

Lập trường chống lại Ấn Độ của Washington là “món quà trời cho” đối với các nhà đàm phán thương mại Trung Quốc. 

Trung Quốc đang chuẩn bị phô trương sức mạnh quân sự bằng một cuộc duyệt binh lớn tại Bắc Kinh vào ngày 03/09, nhân kỷ niệm 80 năm chiến thắng trong “cuộc kháng chiến của nhân dân Trung Quốc chống lại sự xâm lược của Nhật Bản và chủ nghĩa phát xít trên toàn thế giới.” 

Theo các phương tiện truyền thông chính thức của Trung Quốc, buổi diễn tập tại thủ đô nước này đã bắt đầu vào tối thứ Bảy ngày 09/08 và kéo dài đến tận sáng Chủ Nhật, với khoảng 22.000 người tham gia.  Continue reading “Hội nghị chống Mỹ tại Thiên Tân sẽ diễn ra sau thượng đỉnh Trump-Putin tại Alaska”

Trung Quốc tấn công mạng thử thách khả năng chống chịu của Đài Loan

Nguồn: Nathan Attrill, “Digital siege puts Taiwan’s resilience to the test”, The Strategist, 13/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Xung đột kéo dài nhất giữa Trung Quốc và Đài Loan không diễn ra trên biển hay trên không mà là trên không gian mạng.

Trong hai năm qua, Trung Quốc đã tăng cường một chiến dịch chiến tranh mạng toàn diện chống lại Đài Loan. Chiến dịch này dai dẳng, tinh vi về mặt kỹ thuật và được cân nhắc kỹ lưỡng về mặt chính trị. Nó kết hợp gián điệp được nhà nước hậu thuẫn, các hoạt động tâm lý, xâm nhập cơ sở hạ tầng quan trọng và thông tin sai lệch, đồng thời được tích hợp sâu rộng vào nỗ lực rộng lớn hơn của Bắc Kinh nhằm gây bất ổn cho Đài Loan bằng các hành động dưới ngưỡng chiến tranh. Continue reading “Trung Quốc tấn công mạng thử thách khả năng chống chịu của Đài Loan”

Khuôn khổ song phương Mỹ-Nga không thể mang lại hòa bình cho Ukraine

Nguồn: Ruslan Bortnik, Maksym Chebotarov, Lena Surzhko-Harned, Andrey Kortunov, 圆桌|特普会165分钟:美俄关系正常化出现窗口,但双边框架或不会带来和平, The Paper, 16/08/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc gặp trực tiếp đầu tiên sau nhiều năm tại Mỹ.

Theo Tân Hoa Xã, vào ngày 15 giờ địa phương, Putin và Trump đã gặp nhau tại Căn cứ quân sự Liên hợp Elmendorf-Richardson ở Anchorage, Alaska. Thông tin mới nhất từ Văn phòng Báo chí Tổng thống Nga cho biết, cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo đã kết thúc. Truyền thông Nga đưa tin cuộc gặp kéo dài 2 giờ 45 phút. Continue reading “Khuôn khổ song phương Mỹ-Nga không thể mang lại hòa bình cho Ukraine”

Tại sao Ukraine không phải là hình mẫu cho đổi mới quốc phòng?

Nguồn: Vitaliy Goncharuk, “Ukraine Isn’t the Model for Winning the Innovation War”, War on the Rocks, 12/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong vài năm trở lại đây, các nhà quan sát phương Tây đã không ngừng ca ngợi những thành công của Ukraine trong việc đổi mới quốc phòng, từ AI đến drone, đến cơ chế phân quyền và một hệ sinh thái các công ty khởi nghiệp quốc phòng. Nhưng không phải mọi thứ ở Ukraine đều tốt đẹp.

Cho đến gần đây, việc công khai đặt câu hỏi về những thông tin này là rất khó do thiếu các số liệu thống kê công khai về chiến trường. Nhưng đến năm 2025, nhiều nhà quan sát thừa nhận rằng Nga có thể đã vượt qua Ukraine trong một số lĩnh vực ứng dụng đổi mới. Continue reading “Tại sao Ukraine không phải là hình mẫu cho đổi mới quốc phòng?”

Một chương mới trong thương mại chip Mỹ – Trung

Nguồn: James Palmer, “A New Chapter in the U.S.-China Chip Trade”, Foreign Policy, 12/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Nvidia và AMD cho ta thấy cách mà những thương vụ ở Mỹ được hoàn tất dưới thời Tổng thống Trump.

Tiêu điểm tuần này: Các nhà sản xuất chip của Mỹ đạt được thỏa thuận mới về xuất khẩu sang Trung Quốc; Một nhà ngoại giao cấp cao Trung Quốc bị tạm giữ để thẩm vấn; Tàu Trung Quốc va chạm ở Biển Đông. Continue reading “Một chương mới trong thương mại chip Mỹ – Trung”

Bẫy tường thuật: Chúng ta có đang hiểu sai về Trung Quốc

Nguồn: Henry Yep, “The narrative trap: How we can misread China”, The Interpreter, 13/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Khi tìm hiểu về Trung Quốc, những mảnh thông tin rời rạc thường hình thành nên các câu chuyện làm lu mờ thực tế. Não bộ của chúng ta khao khát sự mạch lạc, lấp đầy những khoảng trống bằng những câu chuyện nghe có vẻ đúng. Các nhà tâm lý học gọi đây là bẫy ngụy biện tường thuật (narrative fallacy) – sự thôi thúc áp đặt trật tự lên sự mơ hồ. Trong các hệ thống không minh bạch như chính trị cấp cao của Bắc Kinh hay Quân đội Trung Quốc (PLA), bản năng này càng được phóng đại. Continue reading “Bẫy tường thuật: Chúng ta có đang hiểu sai về Trung Quốc”

Hồi kết của răn đe hạt nhân?

Nguồn: Sam Winter-Levy và Nikita Lalwani, “The End of Mutual Assured Destruction?”, Foreign Affairs, 07/08/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Trí tuệ nhân tạo có ý nghĩa gì đối với khả năng răn đe hạt nhân?

Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) trong những năm gần đây đã khiến nhiều nhà phân tích cho rằng nó sẽ làm đảo lộn chính trị quốc tế cũng như cán cân quyền lực quân sự. Một số thậm chí còn đi xa hơn khi tuyên bố – như lời các nhà công nghệ Dan Hendrycks, Eric Schmidt, và Alexandr Wang – rằng các hệ thống AI tiên tiến có thể “thiết lập sự thống trị và kiểm soát hoàn toàn từ một quốc gia, khiến số phận của các đối thủ phụ thuộc vào ý muốn của quốc gia đó.” Continue reading “Hồi kết của răn đe hạt nhân?”