Nguồn: “Gorbachev elected president of the Soviet Union,” History.com (truy cập ngày 13/03/2015).
Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng
Ngày 15 tháng 3 năm 1990, Đại hội Đại biểu Nhân dân Liên Xô bầu Tổng bí thư Mikhail Gorbachev lên làm Tổng thống đầu tiên của Liên bang Xô viết. Trong khi cuộc bầu cử là một thắng lợi đối với Gorbachev, nó cũng cho thấy những điểm yếu nghiêm trọng trong cơ sở quyền lực của ông, cuối cùng dẫn đến việc chính quyền tổng thống của ông sụp đổ cuối tháng 12 năm 1991.
Cuộc bầu cử của Gorbachev năm 1990 khác xa so với những cuộc “bầu cử” khác được tổ chức trước đó tại Liên Xô. Kể từ khi lên nắm quyền năm 1985, Gorbachev đã nỗ lực mở ra các tiến trình chính trị tại Liên Xô, vận động thông qua một đạo luật nhằm loại bỏ sự độc quyền của Đảng Cộng sản và thành lập Đại hội Đại biểu Nhân dân. Phần lớn thành viên Đại hội được bầu lên thông qua bỏ phiếu kín. Tuy nhiên, đến năm 1990, Gorbachev phải đối mặt với nhiều chỉ trích đến từ cả những người ủng hộ cải cách và những người theo phe cộng sản bảo thủ cứng rắn. Những nhà cải cách như Boris Yeltsin cho rằng nghị trình cải cách của Gorbachev là quá chậm chạp. Mặt khác, những người theo phe cộng sản bảo thủ lại chỉ trích những bước đi của Gorbachev là xa rời các nguyên tắc của chủ nghĩa Mác. Trong nỗ lực thúc đẩy chương trình cải cách của mình, Gorbachev đã dẫn đầu một phong trào sửa đổi Hiến pháp Liên Xô, bao gồm việc thành lập một vị trí tổng thống mới và mạnh mẽ hơn, vốn phần nhiều chỉ mang tính biểu tượng trước đó.
Ngày 15 tháng 3 năm 1990, Đại hội Đại biểu Nhân dân Liên Xô bầu Gorbachev làm Tổng thống với nhiệm kỳ 5 năm. Trong khi đây chắc chắn là một thắng lợi dành cho Gorbachev, cuộc bầu cử cũng chứng minh một cách sinh động những vấn đề mà ông gặp phải trong quá trình cố gắng xây dựng sự đồng thuận trong nước để ủng hộ cho chương trình cải cách chính trị của mình.
Gorbachev đã làm việc không ngừng nghỉ để đảm bảo rằng Đại hội dành cho ông hai phần ba số phiếu đa số cần thiết, kể cả liên tục đe dọa sẽ từ chức nếu không đạt được điều đó. Nếu ông không giành được số phiếu cần thiết, ông sẽ phải chạy đua với những ứng cử viên khác trong một cuộc tổng tuyển cử. Gorbachev tin rằng tổng tuyển cử sẽ đem đến sự nhiễu loạn cho nước Nga vốn đã bất ổn; những người khác ở Liên Xô thì nghĩ hành động của ông xuất phát từ nỗi sợ thua cuộc trong một cuộc tổng tuyển cử như thế. Vòng bầu cử cuối cùng trong Đại hội diễn ra hết sức gay cấn, và Gorbachev giành được hai phần ba đa số của mình chỉ với khoảng cách 46 phiếu mong manh (so với số phiếu tối thiểu cần có).
Gorbachev đã thắng cử tổng thống, nhưng những người chỉ trích vẫn tiếp tục tấn công ông vì thành quả kinh tế yếu kém của đất nước và bất ổn bao trùm lên đế chế Xô viết. Tháng 12 năm 1991, ông từ chức tổng thống, và Liên Xô tan rã. Bất chấp những lời chỉ trích Gorbachev, ông vẫn được ghi nhận là người đã thiết lập nên nhiều cải cách chóng mặt giúp nới lỏng sự kìm kẹp của chủ nghĩa cộng sản đối với người dân Xô viết.
