Nguồn: “Gorbachev arrives in Washington for summit,” History.com (truy cập ngày 28/5/2015).
Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng
Ngày 30 tháng 5 năm 1990, nhà lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev đã bắt đầu chuyến thăm tới Washington, D.C. trong ba ngày để hội đàm với Tổng thống Mỹ George Bush (cha). Cuộc họp thượng đỉnh lần này tập trung vào các vấn đề của Đức và vị thế của nước này trong một châu Âu đang biến chuyển.
Khi Gorbachev đến dự hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai này của ông với Tổng thống Bush, tình hình của ông ở Liên Xô đang rất nguy hiểm. Bất chấp nhiều nỗ lực cải cách của Gorbachev, nền kinh tế của Liên Xô đang nhanh chóng tiến đến đỉnh điểm khủng hoảng. Sự kiểm soát của Nga đối với các quốc gia vệ tinh ở Đông Âu đã nhanh chóng suy yếu, và thậm chí một số nước cộng hòa Xô viết như Litva đã bắt đầu theo theo đuổi con đường độc lập.
Một số nhà quan sát Mỹ tin rằng trong nỗ lực cứu vớt chế độ đang khủng hoảng của mình, Gorbachev có thể phải cố gắng cầu cạnh những phần tử cứng rắn trong Đảng Cộng sản Liên Xô. Dự đoán đó có vẻ bắt nguồn từ những động thái của Gorbachev tại hội nghị thượng đỉnh diễn ra trong tháng 5 năm 1990. Vấn đề chính tại hội nghị thượng đỉnh này là Đức.
Đến cuối năm 1989, Đảng Cộng sản ở Đông Đức đã nhanh chóng đánh mất quyền lực; Bức tường Berlin sụp đổ và những lời kêu gọi cho dân chủ và thống nhất đất nước với Tây Đức dấy lên ở khắp mọi nơi. Trước khi Gorbachev và Bush gặp nhau vào tháng 5 năm 1990, các nhà lãnh đạo ở Đông Đức và Tây Đức đã lên kế hoạch cho việc tái thống nhất đất nước. Điều này mang lại những câu hỏi về vai trò của một nước Đức thống nhất ở châu Âu.
Các quan chức Mỹ cho rằng Đức nên trở thành một thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Phía Liên Xô cực lực phản đối điều này, lo ngại rằng một nước Đức thống nhất và thân phương Tây có thể sẽ là một mối đe dọa đối với an ninh của người Nga. Gorbachev đã bộc lộ sự thiếu kiên nhẫn của ông với những lập luận từ phía Mỹ khi ông tuyên bố ngay trước hội nghị thượng đỉnh rằng “Phương Tây đã không suy tính cẩn thận,” và chỉ trích rằng các lập luận liên quan đến tư cách thành viên của Đức ở NATO là “một bản nhạc cũ chỉ chơi đi chơi lại một nốt.”
Hội nghị thượng đỉnh Gorbachev-Bush đã kết thúc sau ba ngày làm việc mà không đạt được một thỏa thuận rõ ràng nào về tương lai của nước Đức. Tuy nhiên, nhu cầu kinh tế cấp bách của Nga đã sớm mang lại một bước đột phá. Tháng 7 năm 1990, Bush hứa hẹn sẽ cung cấp cho Gorbachev một gói viện trợ kinh tế lớn và tuyên bố rằng quân đội Đức sẽ tiếp tục duy trì quy mô tương đối nhỏ. Gorbachev đã ngừng phản đối Đức gia nhập NATO. Cuối cùng, đến tháng 10 năm 1990, Đông Đức và Tây Đức chính thức tái thống nhất, và không lâu sau đó, Đức gia nhập NATO.
