08/03/1982: Mỹ cáo buộc Liên Xô dùng khí độc ở Afghanistan

Nguồn: United States accuses Soviets of using poison gas, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1982, chính phủ Mỹ đưa ra tuyên bố công khai cáo buộc Liên Xô sử dụng khí độc và vũ khí hóa học trong cuộc chiến chống lại lực lượng nổi dậy ở Afghanistan. Lời cáo buộc này là một phần trong những lời chỉ trích liên tục của Mỹ trước hành động can thiệp của Liên Xô ở Afghanistan.

Kể từ khi quyết định đưa quân vào Afghanistan năm 1979 nhằm xây dựng một chính phủ cộng sản thân Liên Xô, Liên Xô đã liên tục hứng chịu một loạt các chỉ trích và các cuộc tấn công ngoại giao từ chính phủ Mỹ. Trước tiên là chính quyền Carter, và sau đó là chính quyền Reagan, đã lên án Liên Xô vì can thiệp vào một quốc gia có chủ quyền.

Cũng do vấn đề này mà các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí đã bị hoãn lại, Mỹ đã tẩy chay Thế vận hội 1980 ở Moskva, và căng thẳng ngoại giao giữa Mỹ và Liên Xô tăng lên đến mức đáng báo động.

Các báo cáo rằng Liên Xô đã sử dụng khí độc và vũ khí hóa học ở Afghanistan chỉ làm gia tăng căng thẳng. Tuyên bố chính thức của chính phủ Mỹ cho rằng hơn 3.000 người Afghanistan đã bị giết bằng vũ khí [hóa học], bao gồm “các chất kích thích, chất gây tê liệt, các chất độc thần kinh, phosgene (chất độc quang khí), và có lẽ có cả chất độc mycotoxin, khí mù tạc, lewisite (chất gây bỏng) và khí độc.” Bằng chứng để hỗ trợ cho các cáo buộc này phần lớn là không chính thức, và nhiều nhà khoa học Mỹ đã nghi ngờ dữ liệu do chính quyền Reagan đưa ra. Một số nhà phê bình đã cho rằng các cáo buộc chỉ là màn kịch đánh lừa để sau đó người Mỹ có thể tiếp tục phát triển và tích trữ kho vũ khí hóa học của riêng mình.

Đòn tấn công của Mỹ có vẻ khá mỉa mai đối với Liên Xô, những người đã lên án Mỹ sử dụng chất làm rụng lá và các loại vũ khí hoá học khác trong Chiến tranh Việt Nam. Nhưng đến năm 1982, nhiều người Mỹ đã gọi Afghanistan là “Việt Nam của người Nga.”