18/06/1812: Chiến tranh Anh – Mỹ năm 1812 bắt đầu

Nguồn: War of 1812 begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1812, một ngày sau khi Thượng viện và Hạ viện Mỹ bỏ phiếu ủng hộ chiến tranh chống lại Vương quốc Anh, Tổng thống James Madison đã ký phê chuẩn tuyên bố tuyên chiến và Cuộc chiến năm 1812 bắt đầu. Tuyên bố chiến tranh của Mỹ, bị phản đối bởi một nhóm thiểu số đáng kể trong Quốc Hội, là nhằm đáp trả đòn phong tỏa kinh tế của Anh ở Pháp, việc ép buộc thủy thủ Mỹ gia nhập Hải quân Hoàng gia trái với ý muốn của họ, và việc Anh ủng hộ các bộ lạc thù địch dọc theo biên giới Ngũ Đại Hồ. Một phe trong Quốc Hội – War Hawk (Diều hâu chủ chiến) – đã ủng hộ chiến tranh với Anh suốt nhiều năm qua và chẳng hề che giấu hy vọng rằng một cuộc xâm lược Canada có thể giúp nước Mỹ giành thêm được lãnh thổ đáng kể.

Trong những tháng sau khi tuyên bố tình trạng chiến tranh của Tổng thống Madison có hiệu lực, lực lượng của Mỹ đã phát động một cuộc xâm lược vào ba điểm của Canada, tất cả đều không thành công. Năm 1814, khi Đế chế Pháp của Napoléon Bonaparte sụp đổ, người Anh đã có thể dồn nhiều nguồn lực quân sự hơn cho cuộc chiến với Mỹ và Washington, D.C. sớm rơi vào tay người Anh từ tháng 08. Tại Washington, quân Anh đã cho đốt Nhà Trắng, Tòa nhà Quốc Hội và các tòa nhà khác để trả thù việc trước đó lính Mỹ đã đốt cháy các tòa nhà chính phủ ở Canada.

Sang tháng 9, thế trận bất ngờ xoay chuyển khi lực lượng Hải quân Mỹ dưới quyền Thomas Macdonough giành chiến thắng quyết định trong Trận Vịnh Plattsburg trên Hồ Champlain. Quân Anh đã buộc phải rút lui trở lại Canada. Chiến thắng của Mỹ ở Champlain đã dẫn đến cuộc đàm phán hòa bình Mỹ-Anh tại Bỉ, và vào ngày 24/12/1814, Hiệp ước Ghent đã được ký, chính thức chấm dứt Cuộc chiến năm 1812. Theo các điều khoản của thỏa thuận, tất cả các phần lãnh thổ bị chiếm đóng sẽ được trả lại, và một ủy ban sẽ được thành lập để xác định ranh giới giữa Mỹ và Canada.

Lực lượng Anh tấn công vào Bờ biển vùng Vịnh không được thông báo về hiệp ước kịp thời và vào ngày 08/01/1815, lính Mỹ dưới quyền Andrew Jackson đã giành được chiến thắng lớn nhất trong cuộc chiến trong Trận New Orleans. Công chúng Mỹ đã được nghe tin chiến thắng của Jackson và Hiệp ước Ghent cùng một lúc, tạo nên một cảm giác tự tin cao độ cũng như một bản sắc chung trên khắp nước cộng hòa non trẻ.