Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Thượng viện Mỹ bắt đầu nghe điều trần các tranh luận mở đầu của phiên tòa luận tội Donald Trump. Adam Schiff, người phụ trách quá trình luận tội của Đảng Dân chủ, nói tổng thống đã tìm cách “gian lận” nhằm giành chiến thắng trong bầu cử. Ông Trump, người hiện ở Davos, đã công kích những người thuộc phe Dân chủ luận tội ông. Ông nói ông rất muốn tham dự phiên tòa của mình để có thể “ngồi ngay hàng ghế đầu và nhìn chằm chằm vào những khuôn mặt đồi bại của họ”. Khả năng cao ông sẽ được tha bổng bởi Thượng viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát.
Báo cáo viên nhân quyền của Liên Hợp Quốc kêu gọi điều tra các cáo buộc rằng điện thoại di động của Jeff Bezos đã bị hack bởi Muhammad bin Salman, thái tử Ả Rập Saudi. Sau khi ông chủ Amazon nhận được một tập tin chứa mã độc từ tài khoản của thái tử hồi tháng 5 năm 2018, điện thoại của ông bắt đầu rò rỉ dữ liệu. Vào tháng 10, Jamal Khashoggi, người từng chỉ trích thái tử trên tờ Washington Post của ông Bezos, đã bị sát hại bởi các đặc vụ Saudi. Chính quyền Ả Rập Saudi gọi các báo cáo này là “ngớ ngẩn”.
Luigi di Maio, lãnh đạo Phong trào Năm sao (M5S) của Ý, đã từ chức. Sự ra đi của ông Di Maio, người đồng thời là bộ trưởng ngoại giao, xảy ra giữa làn sóng đào ngũ đe dọa đến thế đa số chính phủ mà họ đã cùng thiết lập với Đảng Dân chủ trung tả. Từ sau cuộc bầu cử năm 2018, M5S đã mất dần sự ủng hộ.
Một chính phủ mới được thành lập ở Lebanon sau nhiều tháng bế tắc. Thủ tướng mới là Hassan Diab, một giáo sư đại học. Nhiệm vụ cấp bách nhất của nội các của ông là giải cứu đất nước khỏi viễn cảnh sụp đổ kinh tế. Các cuộc biểu tình đường phố chống tham nhũng và quản trị kém ngày càng dữ dội; cuối tuần trước, hơn 400 người đã bị thương trong các cuộc đụng độ với cảnh sát.
Thương hiệu thời trang xa xỉ Burberry đã báo cáo doanh thu tốt trong mùa lễ hội, với doanh thu tăng trưởng 3% trong quý cuối năm 2019, đạt 719 triệu bảng. Tuy nhiên, doanh số tại Hồng Kông, một thị trường quan trọng, đã giảm một nửa so với cùng kỳ vì tình trạng bất ổn. Ngược lại, doanh số bán hàng ở Trung Quốc đại lục tiếp tục tăng mạnh.
Quá trình bầu chọn tại Grammy, giải thưởng âm nhạc hàng đầu của Mỹ, “ngập trong tham nhũng”, theo Deborah Dugan. Người đứng đầu Recording Academy, đơn vị sở hữu Grammy, đưa ra những cáo buộc này vài ngày sau khi bà bị đình chỉ công việc, mà theo bà là vì bà đã bị trả đũa bởi đã công khai các sai phạm. Recording Academy đã mở các cuộc điều tra về các cáo buộc của bà cũng như các khiếu nại chống lại bà.
Các nhà khoa học vừa tìm ra miệng núi lửa thiên thạch lâu đời nhất thế giới, tại Yarrabubba ở Tây Úc. Nó được hình thành bởi một vụ va chạm cách đây 2,2 tỷ năm – khoảng một nửa số tuổi của trái đất – trong một thời kỳ được gọi là Proterozoi. Miệng núi lửa rộng 70km. Vụ va chạm có thể đã gây ra biến đổi khí hậu toàn cầu, chấm dứt thời kỳ băng hà kéo dài.
TIÊU ĐIỂM
Bệnh viêm phổi Vũ Hán
Tổ chức Y tế Thế giới đang xem xét liệu có nên tuyên bố sự bùng phát của một loại coronavirus mới, được phát hiện tại Vũ Hán, một thành phố lớn của Trung Quốc, là một “trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng có ảnh hưởng quốc tế” hay không. Cho đến thứ Tư, đã có khoảng 550 trường hợp nhiễm bệnh được ghi nhận tại năm quốc gia, và 17 trường hợp tử vong. Tỷ lệ tử vong 3% này gần bằng với đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918, vốn khiến 3-5% dân số toàn cầu thiệt mạng.
Song trong nhiều trường hợp loại virus mới này chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ và do đó các ca này phần lớn không được tính vào tổng số. Khi nhiều người được theo dõi hơn và nhiều ca được tìm thấy hơn, ước tính tỷ lệ tử vong có thể giảm. Nhưng nó cũng có thể tăng lên khi nhiều người bị nhiễm bệnh trở nặng hơn. Một câu hỏi lớn khác là mức độ truyền nhiễm từ người sang người của loại virus này. Mặt tích cực là những virus giết người nhanh chóng có xu hướng không để các nạn nhân của mình sống đủ lâu để lây bệnh cho người khác.
Kinh tế Indonesia trước bước ngoặt
Hôm nay, ngân hàng trung ương của nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á sẽ quyết định xem có nên cắt giảm lãi suất hay không. Tăng trưởng vẫn còn mờ nhạt. IMF dự đoán GDP sẽ tăng 5,1% trong năm nay, làm thất bại tham vọng 7% của Tổng thống Joko Widodo (biệt danh Jokowi). Tuy nhiên, Ngân hàng Indonesia có thể chưa hành động mà chờ xem nền kinh tế phản ứng thế nào với đợt nới lỏng chính sách tiền tệ trước đó (họ cắt giảm lãi suất trong bốn tháng liên tiếp bắt đầu từ tháng 7 năm ngoái).
Dấu hiệu rất tốt: doanh số bán lẻ tăng vào tháng 10 và niềm tin của người tiêu dùng được cải thiện vào tháng 12. Thâm hụt thương mại đã giảm hơn một nửa vào năm 2019, trong khi thỏa thuận ngừng bắn trong thương chiến Mỹ-Trung có thể đẩy giá hàng hóa cơ bản và làm tăng nhu cầu của Trung Quốc đối với tài nguyên thiên nhiên của Indonesia. Và việc giải quyết những bất ổn chính trị trong nước – với việc Jokowi tái bổ nhiệm bộ trưởng tài chính của ông vào nội các hồi tháng 10 sau khi tái đắc cử hồi tháng Tư – có thể giúp thuyết phục các nhà đầu tư nước ngoài đổ tiền vào đất nước.
Myanmar và vụ kiện ở LHQ về người Rohingya
Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ), cơ quan tư pháp cao nhất của Liên Hợp Quốc, hôm nay sẽ phán quyết xem có nên buộc Myanmar phải bảo vệ người Rohingya, một dân tộc thiểu số theo Hồi giáo đang bị đàn áp, khỏi bị đàn áp thêm hay không. Đây là bước đầu tiên trong một vụ kiện được đệ trình vào tháng 11 bởi Gambia, nước cáo buộc Myanmar diệt chủng người Rohingya. Hồi năm 2017, quân đội Myanmar bị cho là đã phóng hỏa các ngôi làng của người Rohingya, hãm hiếp, và giết chết hàng ngàn đàn ông, phụ nữ, trẻ em trên đường hành quân của họ; hơn 730.000 người Rohingya đã bỏ chạy sang nước láng giềng Bangladesh.
Một báo cáo của Liên Hợp Quốc gọi đó là tội diệt chủng. Gambia lập luận rằng sự việc vẫn đang tiếp diễn. Trong các phiên điều trần vào tháng 12, họ đã yêu cầu ICJ ban hành lệnh khẩn cấp yêu cầu Myanmar chấm dứt diệt chủng. Aung San Suu Kyi, lãnh đạo thực tế của Myanmar, người đại diện cho đất nước của bà tại tòa án, đã bác bỏ các cáo buộc trên dù một ủy ban do chính phủ của bà thành lập để điều tra các sự kiện năm 2017 kết luận rằng một số binh sĩ đã phạm tội ác chiến tranh.
Bà Largade và các cải cách ở Ngân hàng TW Châu Âu
Ngay cả trước khi Christine Lagarde lên nắm quyền lãnh đạo Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) vào tháng 11, bà đã hứa sẽ xem xét lại cách thức ECB thực hiện nhiệm vụ duy trì ổn định giá cả. Hôm nay, bà dự kiến sẽ đưa ra một đánh giá lại chiến lược kéo dài một năm, lần đầu tiên kể từ 2003. Đánh giá này rất cần thiết. Lạm phát vẫn không chịu tăng lên mức mục tiêu “dưới nhưng gần 2%”. Một số ý kiến cho rằng một mục tiêu cao hơn sẽ báo hiệu cam kết của ngân hàng trong việc phục hồi giá cả.
Những người khác ủng hộ một mục tiêu cân đối hơn; mức hiện tại dường như ngụ ý nhiều khả năng ECB chấp nhận chịu đựng lạm phát thấp hơn là lạm phát cao. Nhưng bà Lagarde muốn đánh giá lại nhiều vấn đề khác nữa ngoài mục tiêu lạm phát. Một câu hỏi là liệu ECB có đang sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ phù hợp hay không. Một câu hỏi khác là liệu họ có nên điều chỉnh hệ thống tài chính của khu vực đồng euro nghiêng về phía các tài sản xanh (thân thiện với môi trường) hay không. Hội đồng thống đốc của ngân hàng hiện bị chia rẽ trước tất cả các câu hỏi này. Trước khi có thể điều hướng con tàu, bà Lagarde cần các thủy thủ của mình cùng chia sẻ nhận thức về đích đến.
Intel và kế hoạch lớn nhắm vào AI
Các nhà đầu tư sẽ muốn nghe nhiều hơn về vụ mua lại Habana Labs trị giá 2 tỷ đô la của Intel khi gã khổng lồ sản xuất chip của Mỹ báo cáo thu nhập quý 4 vào hôm nay. Hãng vi mạch trí tuệ nhân tạo của Israel này là mục tiêu mới nhất trong một chuỗi các vụ mua lại liên quan đến AI trị giá hàng tỷ đô la của Intel. Công ty này đang cạnh tranh sát sao với Nvidia và AMD, hai công ty khác của Mỹ, để giành vị trí dẫn đầu trong thị trường chip AI.
Trong khi Intel thống trị chip cho máy tính cá nhân, các sản phẩm chuyên dụng cao của Nvidia và AMD, được thiết kế ban đầu để chơi game, đã mang đến cho họ một lợi thế lớn trong việc đưa ra thị trường các sản phẩm đủ sức mạnh xử lý để đáp ứng AI. Intel rất muốn soán ngôi Nvidia, bên đang được coi là dẫn đầu về chip AI, để tận dụng tối đa lợi thế của một phân khúc mà họ tin rằng sẽ tăng từ 4 tỷ đô la năm 2018 lên 25 tỷ đô la vào năm 2024. Tuy nhiên, những con số này đã thu hút các đối thủ khác: Amazon, Facebook và Google đã bắt đầu sản xuất các chip AI của riêng mình.
