Nguồn: “Bloody Sunday” in Northern Ireland, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1972, tại Londonderry, Bắc Ireland, 13 người biểu tình không vũ trang đã bị lính dù của Quân đội Anh bắn chết trong một sự kiện được gọi là “Chủ nhật Đẫm máu” (Bloody Sunday). Những người biểu tình, tất cả đều là người Công giáo miền Bắc, đã tuần hành để phản đối chính sách của Anh về việc giam giữ những người Ireland bị tình nghi ủng hộ chủ nghĩa dân tộc. Giới chức Anh đã ra lệnh cấm biểu tình và gửi quân đến trấn áp những người vẫn tiếp tục tham dự biểu tình. Binh sĩ đã xả súng bừa bãi vào đám đông, khiến 13 người chết và 17 người bị thương.
“Chủ nhật Đẫm máu” đã thu hút sự chú ý của toàn thế giới đối với cuộc khủng hoảng ở Bắc Ireland và gây ra làn sóng biểu tình trên khắp Ireland. Tại Dublin, thủ đô Cộng hòa Ireland, các công dân Ireland phẫn nộ đã đốt Đại sứ quán Anh vào ngày 02/02.
Khủng hoảng ở Bắc Ireland đã leo thang kể từ năm 1969, khi Quân đội Anh được điều đến các vùng đất thuộc sở hữu của Anh để trấn áp hoạt động dân tộc chủ nghĩa của Quân đội Cộng hòa Ireland (IRA), đồng thời dập tắt bạo lực tôn giáo giữa những người theo Tin lành và Công giáo.
Tháng 04/1972, chính phủ Anh ra tuyên bố miễn tội cho lính Anh khỏi bất kỳ hành động bất hợp pháp nào trong cuộc biểu tình Londonderry. Sự phẫn nộ của người Ireland đối với các chính sách Bắc Ireland của Anh ngày càng tăng, trong khi đó, người Anh tăng cường hiện diện quân sự ở miền Bắc và tiến hành xóa bỏ mọi vết tích về quyền tự trị của miền Bắc. Ngày 21/7/1972, IRA cho nổ 20 quả bom cùng lúc ở Belfast, giết chết nhiều quân nhân Anh và một số thường dân. Anh liền đáp trả bằng cách thiết lập một hệ thống tòa án mới, cho phép xét xử không có bồi thẩm đoàn đối với các nghi phạm khủng bố, và tỷ lệ kết án đã lên đến hơn 90%.
IRA chính thức giải giáp vào tháng 09/2005, cuối cùng cũng hoàn thành các điều khoản của Hòa Ước Thứ Sáu Tuần Thánh năm 1998. Người ta hy vọng rằng sự kiện này sẽ chấm dứt hàng thập niên đổ máu vì động cơ chính trị trong khu vực.
