04/04/1973: Khánh thành Trung tâm Thương mại Thế giới ở New York

Nguồn: World Trade Center, then the world’s tallest building, opens in New York City, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1973, “Tháp Đôi” của Trung tâm Thương mại Thế giới (World Trade Center, WTC) đã chính thức mở cửa tại Thành phố New York. Tòa nhà này đã thay thế Tòa nhà Empire State trở thành công trình cao nhất thế giới. Dù chỉ giữ danh hiệu đó trong một năm, Tháp Đôi vẫn được xem là biểu tượng của đường chân trời New York và được cả thế giới biết đến từ rất lâu trước khi nó sụp đổ trong cuộc tấn công khủng bố năm 2001.

Quá trình quy hoạch, thiết kế, và giải phóng mặt bằng cho Trung tâm Thương mại Thế giới đã kéo dài tận một thập niên. Cơ quan Lập pháp Tiểu bang New York đã phê duyệt ý tưởng xây dựng tòa nhà từ năm 1943, nhưng kế hoạch cụ thể đã không được hiện thực hóa mãi cho đến những năm 1960. Thỏa thuận xây dựng khu phức hợp mới, trong đó Tháp Đôi sẽ là trung tâm, cũng bao gồm việc thành lập Cơ quan Điều hành Vận tải Xuyên Hudson (Port Authority Trans-Hudson Corporation, PATH), nhằm vận hành các đoàn tàu đi từ New Jersey đến Manhattan qua khu vực sau này sẽ trở thành khu đất của riêng WTC.

Kiến trúc sư Minoru Yamasaki đã lấy cảm hứng từ kiến trúc Ả Rập để thiết kế công trình. Để đưa mọi người lên và xuống hai tòa tháp 110 tầng một cách hiệu quả, Yamasaki và đội ngũ của mình đã phát triển khái niệm “thang máy tốc hành” (express elevator) — dựa trên ý tưởng mạng lưới tàu tốc hành và tàu địa phương của Hệ thống Tàu Điện Ngầm Thành phố New York — đưa hành khách đi thẳng lên “hành lang chung” (sky lobbies) trên Tầng 44 và 78, từ đó “thang máy cục bộ” (local elevator) sẽ đưa họ đến các tầng lân cận. Những người thuê văn phòng đầu tiên đã chuyển đến Tháp Bắc vào tháng 12/1970, và hai tòa tháp chính thức khai trương hơn 2 năm sau đó.

Việc Tháp Đôi được hoàn thành cũng chấm dứt địa vị tòa nhà cao nhất thế giới kéo dài 41 năm của Empire State. Nhưng chỉ một năm sau, Tháp Sears ở Chicago đã tiếp nhận danh hiệu này, một dấu hiệu cho thấy xu hướng xây dựng các tòa nhà chọc trời đang gia tăng. Trung tâm Thương mại Thế giới đã thay đổi đáng kể cảnh quan tại New York cũng như Hạ Manhattan. Do đó, tòa tháp đôi khi được sử dụng như biểu tượng của khu vực này trên các phương tiện truyền thông, và thường xuyên xuất hiện trong cảnh quay của các bộ phim lấy bối cảnh ở New York. Dù phần lớn WTC là các văn phòng công ty, Đài Quan sát Trên Đỉnh Thế giới (Top of the World Observation Deck) của Tháp Nam đã trở thành một địa điểm du lịch nổi tiếng, cũng như nhà hàng Cửa sổ Thế giới (Windows on the World), nơi sở hữu trường đào tạo riêng về rượu vang.

Tháp Đôi lần đầu tiên bị những kẻ khủng bố tấn công vào năm 1993 khi một quả bom phát nổ trong nhà để xe dưới Tháp Bắc, khiến 6 người thiệt mạng và hơn 1.000 người bị thương. Trong sự kiện ngày 11/09/2001, Tháp Đôi đã bị phá hủy nghiêm trọng, đồng thời cũng là nơi ghi nhận phần lớn thương vong – chương cuối cùng đầy tăm tối này đã làm lu mờ phần còn lại trong câu chuyện về Trung tâm Thương mại Thế giới. Tòa nhà thay thế nó, Trung tâm Thương mại Một Thế giới (One World Trade Center, WTC 1), được hoàn thành vào năm 2014 và hiện là tòa nhà cao thứ bảy trên thế giới.

Sự kiện 11/9 (September 11 Attacks)