Nguồn: Members of the Niagara Movement meet for the first time, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1905, các thành viên của Phong trào Niagara (Niagara Movement) đã lần đầu tiên nhóm họp ở thác Niagara, phần thuộc lãnh thổ Canada. Nhóm học giả, luật sư và doanh nhân người Mỹ gốc Phi này đã gặp gỡ và thảo luận suốt ba ngày để lập ra cái mà sau này sẽ trở thành một tổ chức quyền lực của người da đen thời hậu chế độ nô lệ. Dù chỉ kéo dài vỏn vẹn 5 năm, Phong trào Niagara đã trở thành tiền thân có ảnh hưởng lớn lên phong trào dân quyền giữa thế kỷ 20.
Học giả tích cực hoạt động xã hội W.E.B. Du Bois là thành viên sáng lập của Phong trào Niagara. 29 người đàn ông đã tham dự cuộc họp đầu tiên của phong trào, thảo luận về việc thành lập một tổ chức chống lại sự phân biệt chủng tộc và thúc đẩy việc hòa nhập mạnh mẽ của người Mỹ gốc Phi vào xã hội Mỹ.
Du Bois đã quyết tâm xây dựng phong trào đấu tranh mới này nhằm phản bác những lập luận đưa ra bởi một thành viên nổi tiếng của Viện Tuskegee, Booker T. Washington — khi ấy là một trong những cá nhân có tiếng nói nổi trội nhất về vấn đề người da đen.
Trong bài phát biểu nổi tiếng “Thỏa hiệp Atlanta” (Atlanta Compromise, 1895), Washington đã tuyên bố rằng người da đen nên ở yên tại miền Nam và hợp tác với các công dân da trắng, ngay cả khi họ phải đối mặt với tình trạng bị tách biệt chủng tộc (segregation) và trở thành nạn nhân của bạo lực vì lý do chủng tộc trong thời kỳ Jim Crow.
Phong trào Niagara phản đối các ý tưởng mang tính xoa dịu của Washington. Các thành viên đã phối hợp soạn thảo một số hiến chương cấp tiểu bang và thề sẽ vận động cho quyền bỏ phiếu, quyền về y tế, giáo dục, cơ hội việc làm và quyền tự do dân sự tốt hơn cho người da đen.
Bất chấp những buổi họp thường niên diễn ra trên khắp đất nước, số lượng thành viên của Phong trào Niagara chỉ đạt tối đa 170 người. Phần lớn nguyên nhân khiến phong trào này không được ủng hộ là do nó dám đối đầu với Washington, người đã sử dụng tầm ảnh hưởng của mình để hạn chế các thông tin công khai về tổ chức. Đến năm 1910, Phong trào Niagara đã hoàn toàn tan rã, nhưng các nguyên tắc nền tảng của nó vẫn tồn tại khi Hiệp hội Quốc gia vì Sự tiến bộ của Người da màu (National Association for the Advancement of Colored People, NAACP) được thành lập vào năm 1909.
