Nguồn: Ambrose Burnside assumes command of the Union Army, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1862, Tướng Ambrose Burnside đã lên nắm quyền chỉ huy Binh đoàn Potomac của Quân đội Liên minh miền Bắc, sau khi George B. McClellan bị bãi nhiệm.
McClellan được rất nhiều binh lính yêu mến và cũng có một số đồng minh trung thành trong hàng lãnh đạo. Tuy nhiên, nhiều người khác lại ghét ông, và người kế nhiệm ông chắc chắn sẽ gặp khó khăn trong việc dung hòa giữa phe ủng hộ và chống đối McClellan trong giới lãnh đạo quân đội.
Hơn nữa, Ambrose Burnside không phải là sự lựa chọn rõ ràng để thay thế McClellan. Nhiều người ủng hộ Tướng Joseph Hooker, người cũng là chỉ huy một quân đoàn trong quân đội giống như Burnside. Hooker nổi tiếng là một chỉ huy chiến trường nhưng cũng có nhiều khuyết điểm: ông có sở thích uống rượu và giao du với gái mại dâm, đồng thời cũng từng bất hòa với Henry Halleck, tổng chỉ huy Quân đội Liên minh. Chính Halleck đã thúc giục Tổng thống Abraham Lincoln chỉ định Burnside làm người đứng đầu lực lượng tiền tuyến của Liên minh.
Burnside là một chỉ huy quân đoàn dày dạn kinh nghiệm, nhưng ông tự nhận mình chưa đủ khả năng để chỉ huy cả một đội quân lớn. Ông đến từ Indiana đã tốt nghiệp trường West Point năm 1847, và sau khi phục vụ 5 năm trong quân đội, ông chuyển sang lĩnh vực kinh doanh tư nhân. Burnside đã phát triển một thiết kế súng trường mới, nhưng công ty của ông lại phá sản sau khi ông từ chối trả một khoản hối lộ để giành được hợp đồng bán vũ khí của mình cho quân đội Mỹ. Burnside sau đó làm thủ quỹ cho Đường sắt Illinois (Illinois Central Railroad) dưới quyền McClellan, khi ấy đang là lãnh đạo của tổ chức này.
Khi Nội chiến nổ ra, Burnside trở thành đại tá phụ trách lính tình nguyện Rhode Island I. Ông đã chiến đấu trong Trận Bull Run I, Virginia, vào tháng 07/1861, sau đó chỉ huy lực lượng viễn chinh đánh chiếm Cape Hatteras, North Carolina, vào tháng 02/1862. Burnside quay trở lại Binh đoàn Potomac và được trao quyền chỉ huy Quân đoàn 9 tham gia trận Antietam ở Maryland vào tháng 09/1862. Sau đó, ông đã được thăng chức lên hàng lãnh đạo bất chấp bản thân kiên quyết phản đối. Ông miễn cưỡng nhận quyền chỉ huy vào tháng 11 và tiến hành lập kế hoạch tấn công Quân đoàn North Virginia của Robert E. Lee. Sang tháng 12/1862, quân của Burnside tiến về phía Lee tại Fredericksburg, Virginia. Burnside tấn công lực lượng của Lee vào ngày 13/12 nhưng đã hứng chịu tổn thất nặng nề.
Trong vòng một tháng, các sĩ quan bắt đầu nhiều cuộc binh biến chống lại Burnside, và Hooker lên nắm quyền chỉ huy Binh đoàn Potomac vào cuối tháng 01/1863. Sau chiến tranh, Burnside (người với râu tóc xồm xoàm đã tạo cảm hứng cho từ “sideburns/tóc mai”) trở thành Thống đốc Rhode Island, đồng thời cũng là một thượng nghị sĩ. Ông mất năm 1881 ở tuổi 57.
