19/05/1975: Phố Tàu ở New York đóng cửa để phản đối sự tàn bạo của cảnh sát

Nguồn: New York City’s Chinatown shuts down to protest police brutality, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, Phố Tàu (Chinatown) của Thành phố New York đã gần như đóng cửa hoàn toàn khi các cửa hàng treo biển “Đóng cửa để phản đối sự tàn bạo của cảnh sát.” Hành động này nhằm phản ứng lại cách Sở Cảnh sát New York đối xử với Peter Yew, một kỹ sư kiến trúc người Mỹ gốc Hoa, người đã bị bắt, bị đánh đập dã man, và bị buộc tội hành hung sau khi ông chứng kiến cảnh sát đánh đập một thiếu niên người Hoa và cố gắng can thiệp.

Cuối tháng 4/1975, Yew chứng kiến Cảnh sát New York (NYPD) chặn đường một thiếu niên 15 tuổi vì cáo buộc vi phạm giao thông và cố gắng can thiệp khi họ bắt đầu hành hung cậu bé. Bằng việc làm như vậy, ông đã chọc giận các sĩ quan, những người mà Yew cáo buộc đã đánh đập và bắt giữ ông, rồi đưa ông đến đồn cảnh sát địa phương, lột đồ và tiếp tục đánh đập ông thêm nữa, trong khi lại buộc tội ông hành hung. Vụ việc gây sốc này là giọt nước tràn ly đối với các cư dân Phố Tàu, những người từ lâu đã phải chịu đựng sự phân biệt chủng tộc và đối xử mất nhân tính dưới bàn tay của NYPD, và nó đã dẫn đến tình trạng bất ổn trong nhiều tuần trong khu vực. Sau vụ đánh đập Yew, người dân địa phương đã biểu tình bên ngoài đồn cảnh sát và gánh thêm phản ứng dữ dội từ cảnh sát, nhưng 2.500 người vẫn tuần hành đến Tòa Thị chính gần đó, trong một cuộc biểu tình mà New York Times mô tả là “có các học sinh, sinh viên trẻ tuổi biểu tình bên cạnh cha mẹ và ông bà của họ, cùng nhau hô vang khẩu hiệu bằng tiếng Trung Quốc.”

Sang ngày 19/05, các doanh nghiệp địa phương bắt đầu tham gia biểu tình và các nhà hoạt động một lần nữa xuống đường, đụng độ với cảnh sát khi họ yêu cầu các dịch vụ xã hội tốt hơn cho cộng đồng của họ. Các cáo buộc chống lại Yew cuối cùng đã được bãi bỏ, trưởng đồn cảnh sát địa phương bị điều chuyển công tác – dù không bị sa thải – và tình trạng bất ổn này đã khơi dậy sự ủng hộ đối với các tổ chức như Hiệp hội Nhân từ Hợp nhất Trung Hoa và Người Mỹ gốc Á vì Việc làm Bình đẳng, cả hai đều đã tham gia tổ chức phản đối vụ hành hung Yew.