Nguồn: Chico Mendes, leading Brazilian conservationist, is assassinated, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1988, Chico Mendes, một nhà lãnh đạo công đoàn và nhà hoạt động môi trường người Brazil đã dành phần lớn cuộc đời để bảo vệ rừng mưa Amazon, đã bị ám sát khi mới 44 tuổi.
Mendes là một người cạo mủ cao su lâu năm – cạo mủ cao su (rubber tapping) là một quy trình bền vững để chiết xuất mủ từ cây mà không cần làm hư hỏng hoặc chặt cây – người đã tập hợp những người cạo mủ cao su khác ở Amazon để cùng nhau chống lại ngành chăn nuôi gia súc đang phát triển và tàn phá hệ sinh thái. Bắt đầu từ những năm 1970, Mendes đã tổ chức nhiều cuộc empate – biểu tình ôn hòa – trong đó những người biểu tình sẽ bảo vệ cây bằng chính cơ thể của họ.
Mendes đã thúc đẩy chính phủ Brazil thông qua các sáng kiến mà sau này giúp tạo ra các khu vực rừng cao su được bảo vệ ở Amazon. Những “khu bảo tồn phục vụ khai thác” (extractive reserves) này sẽ trao cho những người cạo mủ quyền tiếp tục thu hoạch cao su, hạt, và các sản phẩm khác một cách bền vững. Với danh tiếng ngày càng lan rộng, Mendes đã ra nước ngoài, vận động các tổ chức phi chính phủ tài trợ cho các khu bảo tồn bền vững này.
Tuy nhiên, vào ngày 22/12/1988 – sau nhiều lần bị ám sát hụt, chủ yếu bởi những người chăn nuôi gia súc và chủ đất – Mendes đã bị bắn chết tại sân sau nhà mình ở bang Acre của Brazil. Kẻ tấn công là Darci Alves da Silva, con trai của chủ chăn Darly Alves da Silva, người đã mua một khu bảo tồn cao su để khai thác gỗ và những nỗ lực phá rừng của ông sau đó đã bị Mendes ngăn chặn. Cả hai người sau đó đã bị kết án và bị tuyên án tù vì tội giết người.
Đến cuối những năm 1980, thế giới đã bắt đầu quan tâm đến hiện tượng nóng lên toàn cầu do khí thải carbon dioxide từ nhiều nguyên nhân, trong đó có việc đốt rừng. Việc phá hủy rừng Amazon đã được chứng minh là có tác động rất lớn đến tình trạng biến đổi khí hậu do con người gây ra. Tờ New York Times đưa tin chỉ vài tháng trước khi Mendes bị giết rằng: “Các nhà khoa học cho biết tình trạng phá hủy và đốt rừng đang diễn ra trên diện rộng ở đây, có thể chiếm ít nhất một phần mười lượng khí thải carbon dioxide do con người tạo ra trên toàn cầu.”
Kể từ khi Mendes qua đời, hơn một nghìn nhà hoạt động và người bảo vệ rừng nhiệt đới đã bị giết ở Brazil. Mendes đến nay vẫn được coi là biểu tượng của phong trào môi trường toàn cầu.
