Nguồn: Terrorists bomb trains in Madrid, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 2004, 193 người đã thiệt mạng và gần 2.000 người khác bị thương khi 10 quả bom phát nổ trên bốn chuyến tàu tại ba nhà ga ở khu vực Madrid trong giờ cao điểm đông đúc vào buổi sáng. Sau đó, người ta phát hiện ra rằng những quả bom này đã được kích nổ bằng điện thoại di động. Các cuộc tấn công – được cho là gây thương vong dân sự nhiều nhất trên đất châu Âu kể từ vụ đánh bom máy bay Lockerbie năm 1988 – ban đầu bị nghi là do nhóm phiến quân ly khai xứ Basque ETA thực hiện. Tuy nhiên, giả thuyết này đã sớm được chứng minh là không chính xác khi loạt bằng chứng chỉ ra một nhóm phiến quân Hồi giáo cực đoan có liên hệ lỏng lẻo với al-Qaeda, nhưng được cho là hoạt động dưới danh nghĩa của tổ chức này.
Các nhà điều tra tin rằng tất cả các vụ nổ đều do các thiết bị nổ tự chế được giấu trong ba lô và mang lên tàu hỏa gây ra. Những kẻ khủng bố dường như đã nhắm mục tiêu vào Ga Atocha của Madrid, nơi có bảy quả bom đã được kích nổ tại ga hoặc gần đó. Những quả bom khác đã phát nổ trên các chuyến tàu gần ga El Poso del Tio Raimundo và Santa Eugenia, nhiều khả năng là do sự chậm trễ trong hành trình của các chuyến tàu đến Atocha. Ba quả bom khác đã không phát nổ theo kế hoạch và đã được tìm thấy còn nguyên vẹn.
Nhiều người ở Tây Ban Nha và trên khắp thế giới xem các cuộc tấn công là hành động trả đũa cho sự tham gia của Tây Ban Nha vào cuộc tranh ở Iraq, nơi có khoảng 1.400 binh lính Tây Ban Nha đồn trú vào thời điểm đó. Các cuộc tấn công diễn ra chỉ hai ngày trước cuộc bầu cử lớn của Tây Ban Nha, trong đó Đảng Công nhân Xã hội Chủ nghĩa phản chiến đã lên nắm quyền. Chính phủ mới do Thủ tướng Jose Luis Rodriguez Zapatero lãnh đạo đã rút quân đội Tây Ban Nha khỏi Iraq, và những người lính cuối cùng rời khỏi nước này vào tháng 5 năm 2004.
Một vụ đánh bom thứ hai, nhắm vào đường ray của tàu cao tốc AVE, đã được thực hiện vào ngày 02/04, nhưng không thành công. Ngày hôm sau, cảnh sát Tây Ban Nha đã liên kết những cá nhân cư ngụ trong một căn hộ ở Leganes, phía nam Madrid, với các cuộc tấn công. Trong cuộc đột kích sau đó, bảy nghi phạm đã tự sát bằng cách kích nổ bom trong căn hộ để tránh bị chính quyền bắt giữ, và một đặc vụ lực lượng đặc biệt Tây Ban Nha cũng thiệt mạng trong quá trình đó. Một kẻ đánh bom khác được cho là đã chết trong vụ đánh bom tàu hỏa và 29 người khác đã bị bắt. Sau phiên tòa kéo dài năm tháng vào năm 2007, 21 người đã bị kết án, dù năm người trong số họ, bao gồm cả Rabei Osman, kẻ bị cáo buộc là cầm đầu, sau đó đã được tuyên trắng án.
Để tưởng nhớ các nạn nhân của vụ đánh bom ngày 11/03, một khu rừng tưởng niệm gồm cây ô liu và cây bách đã được trồng tại Công viên El Retiro ở Madrid, gần ga xe lửa Atocha.
